در جلسه اعضای رهبری حزب جنبش ملی و هیئت طالبان در ترکیه چه گذشت؟

اعضای رهبری حزب جنبش ملی با موافقت مارشال عبدالرشید دوستم با طالبان در آنکارا دیدار کردند

مولوی امیرخان متقی و هئیت همراهش که از یک هفته پیش به این‌سو در ترکیه به‌سر می‌برند - Adem ALTAN / AFP

روز سه‌شنبه، ۲۴ اسفند (۱۵ مارس)، هیئتی از اعضای رهبری حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان، با مولوی امیرخان متقی، وزیر خارجه و ملا خیرالله خیرخواه، وزیر اطلاعات و فرهنگ طالبان، در شهر آنکارا، پایتخت ترکیه، دیدار کردند. این دیدار پس از آن صورت گرفت که درخواست ملاقات هئیت طالبان با عبدالرشید دوستم، رهبر حزب جنبش ملی، از سوی او رد شد. یک منبع در رهبری حزب جنبش ملی، به شرط فاش نشدن نامش، به ایندیپندنت فارسی گفت: «پس از آن‌که خود مارشال دوستم درخواست ملاقات هیئت طالبان را نپذیرفت، شماری از اعضای ارشد حزب جنبش ملی، با موافقت آقای دوستم، به دیدار هیئت طالبان رفتند. این هیئت در دیدار با وزیر خارجه طالبان در موارد مختلف، از جمله حضور نداشتن ازبک‌ها در تشکیلات طالبان، صحبت کردند.» 

به گفته این منبع، سید انور سادات، شفیق فوزی، همایون خیری، مصباح ترکمن، فضل‌احمد بورگت، صلاح‌الدین برهانی، ظریف رحمت‌اوغلو، سنجر کارگر، مولوی عبدالله قرلق و نوراوغلی کارگر، به نمایندگی از حزب جنبش ملی، در محل اقامت مولوی امیر خان متقی با هیئت طالبان دیدار کردند.

این منبع محتوای آن دیدار را مثبت ارزیابی کرد و افزود که مولوی متقی با اعضای رهبری حزب جنبش با احترام برخورد کرد و به سخنان همه شرکت‌کنندگان در جلسه با دقت گوش فرا داد. 

او در ادامه افزود که اعضای رهبری حزب جنبش ملی که در آن ملاقات حضور داشتند، هر یک انتقادهای خود را از طالبان و ساختار دولت تک‌جناحی آن گروه بازگو کردند و یکی از نکاتی که در آن جلسه یادآوری شد، حذف زبان ازبکی از برنامه‌های تلویزیون ملی افغانستان بود که اکنون زیر کنترل طالبان فعالیت دارد. او گفت: «متقی در جریان جلسه به مولوی احمدالله واثق، رئیس تلویزیون ملی، تماس گرفت و دلیل حذف زبان ازبکی را از برنامه‌های تلویزیون پرسید. رئیس تلویزیون ملی دلیل آن کار را کمبود نیروی انسانی خواند و وعده داد که به زودی پخش برنامه‌هایی به زبان ازبکی از سر گرفته ‌شود.»

به گفت این منبع خبری، وزیر خارجه طالبان در پاسخ به انتقاد اعضای رهبری حزب جنبش ملی در مورد تک‌قومی بودن دولت آن گروه به حضور افرادی مانند مولوی عبدالسلام حنفی اشاره کرد که ازبک است و در رده رهبری طالبان حضور دارد، ونیز شمار دیگری از شخصیت‌های ازبک‌ که به مسندهای مهم در استان‌های شمال گمارده شده‌اند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

با این حال، برخی دیگر از اعضای رهبری حزب جنبش ملی که در ملاقات با هیئت طالبان حضور نداشتند، آن دیدار را «انتحار سیاسی» حزب جنبش ملی می‌دانند. یکی از آن افراد نیز به شرط فاش نشدن نامش، گفت: «تنزل خواست‌های یک حزب سیاسی که ادعای نمایندگی از قوم ازبک را دارد، به حذف زبان ازبکی از یک رسانه زیر کنترل گروه طالبان که حاکمیت‌شان مشروعیت ندارد، نمایانگر درماندگی و بی‌برنامگی عبدالرشید دوستم و حزب تحت رهبری او است.»

به گفته این منبع، با انجام این ملاقات مشخص می‌شود که نهادی به نام حزب جنبش ملی توانایی رویارویی یا مذاکره با طالبان را ندارد، چون، اعضای رهبری این حزب حاضرند برای امتیازهای شخصی، با طالبان وارد معامله شوند. 

عبدالرشید دوستم، رهبر حزب جنبش ملی، در چهاردهم اوت سال گذشته، پس از حمله تهاجمی طالبان بر شهر مزارشریف، همراه با عطامحمد نور، رهبر شاخه انشعابی حزب جمعیت اسلامی، از مزارشریف گریختند و به ازبکستان پناه بردند. آقای دوستم از آن زمان تاکنون در خانه‌اش در شهر آنکارا زندگی می‌کند و در این مدت تنها یک‌ بار، با نشر اعلامیه‌ای از ایجاد شورای عالی مقاومت ملی خبر داده است. در هفت ماه گذشته آقای دوستم در هیچ رسانه‌ای حاضر به مصاحبه نشده است. او از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ به عنوان معاون نخست دولت اشرف غنی کار می‌کرد و در آن دوران یک بار در اثر تنش‌های سیاسی با غنی و در پیوند با یک پرونده جنایی، از افغانستان به ترکیه تبعید شد. با آن که دوستم تجربه نبرد طولانی با طالبان دارد و در فروپاشی دولت نخست آن گروه در سال ۲۰۰۱ نقش مهمی در رهبری درگیری‌های شمال افغانستان داشت، اما به به دلایل مختلف، از جمله حمایت دولت ترکیه از طالبان، درپیش‌گیری دوباره چنان برخوردی علیه طالبان از جانب او محتمل  نظر نمی‌رسد.

مولوی امیرخان متقی و هئیت همراهش که از یک هفته پیش به این‌سو در ترکیه به‌سر می‌برند، روز سه‌شنبه با شماری از دیپلمات‌های سفارت افغانستان در آنکارا نیز ملاقات کردند. حضور هیئت طالبان در سفارت افغانستان در آنکارا با انتقادهای گسترده شهروندان افغانستان مواجه شد و شماری از آنان امیرمحمد رامین، سفیر دولت پیشین افغانستان در آنکارا، را به خیانت به مردم و معامله با طالبان متهم کردند.

هیئت طالبان که برای شرکت در مجمع دیپلماسی آنتالیا به ترکیه سفر کرده است، با تشریفات هیات دیپلماتیک یک کشور به رسمیت شناخته شده، استقبال شد. به گفته یک منبع آگاه، دولت ترکیه، به ویژه وزارت خارجه آن کشور، تلاش‌های فراوانی برای اعطای مشروعیت سیاسی به طالبان در سطح جامعه جهانی به‌خرج می‌دهد. در این میان، دکتر اسماعیل صافی، عضو کمیته امنیت و سیاست خارجی دفتر رئیس جمهوری ترکیه که روابط نزدیکی با طالبان دارد، برای جذب رهبران مخالف این گروه و پیوستن آنان به طالبان تلاش می‌کند. به باور این منبع خبری، حضور یافتن هیئت طالبان در سفارت افغانستان در آنکارا و ملاقات اعضای رهبری حزب جنبش ملی با مولوی امیرخان متقی، از سوی اسماعیل صافی هماهنگ شده است.