بر اساس یک مطالعه جدید، سامانه‌ ستاره‌ای که در فاصله تنها هزار سال نوری از ما قرار دارد و تصور می‌شد که شامل نزدیک‌ترین سیاه‌چاله به زمین است، درواقع سیاه‌چاله ندارد.

پژوهشگران به سرپرستی ستاره‌شناسان رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) در سال ۲۰۲۰ گزارش دادند که نزدیک‌ترین سیاه‌چاله به زمین در سامانه اچ‌آر‌۶۸۱۹ (HR 6819) در فاصله ۱۰۹.۱ واقع شده است.

آن‌ها با استفاده از تلسکوپ MPG/ESO 2.2m در رصدخانه لاسیا (La Silla)‌، رصدخانه جنوبی اروپا در شیلی با ردیابی دو ستاره، شواهدی نظری مبنی بر وجود یک [جرم] کیهانی نامرئی پیدا کرده بودند، اما این نتایج بعدها با اعتراض سایر محققان ازجمله گروهی بین‌المللی مستقر در دانشگاه  کِی‌یو‌لووِن (KU Leuven) بلژیک روبرو شد.

ستاره‌شناسان رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) در ابتدا متقاعد شدند که بهترین توضیحی که برای داده‌های مشاهداتی تلسکوپ در اختیار دارند این است که اچ‌آر‌۶۸۱۹ یک سامانه سه تایی است، ستاره‌ای که هر ۴۰ روز یک بار به دور سیاه‌چاله می‌گردد و ستاره دوم در مداری به‌مراتب دورتر واقع شده است.

دو گروه از رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) و دانشگاه  کِی‌یو‌لووِن (KU Leuven) در یک مطالعه‌ جدید که ماه گذشته در مجله علمی آسترونومی و آستروفیزیکس (journal Astronomy and Astrophysics) منتشر شد در گزارشی مشترک اعلام کردند که درواقع در سامانه ستاره‌ای اچ‌آر‌۶۸۱۹ (HR 6819)، سیاه‌چاله‌ای وجود ندارد.

به گفته آن‌ها، این سامانه در واقع یک سامانه دوستاره‌ای «خون‌آشام» و در مرحله‌ای نادر و کوتاه‌مدت از سیر تکامل قرار دارد که طی آن یکی از ستاره‌ها، جو ستاره همدم خود را می‌بلعد.

استدلال این مطالعه جدید این است که امکان دارد تنها دو ستاره در این سامانه وجود داشته باشند و هیچ سیاه‌چاله‌ای در کار نباشد و یکی از ستاره‌ها «تهی شده باشد» به این معنا که این ستاره در گذشته بخش بزرگی از جرم خود را ازدست‌داده باشد.

گروهی از ستاره‌شناسان رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) در سال ۲۰۲۰ از وجود نزدیک‌ترین سیاه‌چاله به زمین در فاصله تنها هزار سال نوری در سامانه اچ‌آر‌۶۸۱۹ (HR 6819) خبر دادند. اینک مشخص شده است که این سامانه شامل هیچ سیاه‌چاله‌ای نیست. 

ابیگیل فراست، پژوهشگر دانشگاه کِی‌یو‌لووِن (KU Leuven) که سرپرست این پژوهش جدید است در اظهاراتی می‌گوید: «ما با داده‌های موجود به بن‌بست خوردیم، ازاین‌رو مجبور بودیم به استراتژی مشاهداتی متفاوتی رو بیاوریم تا بین دو سناریوی پیشنهادی از سوی دو گروه تحقیقاتی دست به انتخاب بزنیم.»

این دو گروه از دانشمندان برای به‌دست آوردن داده‌های جدید و واضح‌تر از اچ‌آر ۶۸۱۹‌ با استفاده از تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا (VLT) و تداخل‌سنج تلسکوپ بسیار بزرگ (VLTI) با یکدیگر همکاری کردند.

دیتریش باده، نویسنده هر دو مطالعه اچ‌آر‌۶۸۱۹ می‌گوید: «تداخل‌سنج تلسکوپ بسیار بزرگ (VLTI) تنها تجهیزاتی بود که داده‌های تعیین‌کننده‌ای را که برای تمایز بین دو توضیح نیاز بود در اختیار ما می‌گذاشت.»

توماس ریوینوس، یکی از ستاره‌شناسان رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) مستقر در شیلی می‌گوید: «ما بر سر اینکه دو منبع نور در سامانه موجود است توافق کردیم، ازاین‌رو پرسش این بود که آیا آن‌ها آن‌گونه که در سناریوی ستاره تهی‌شده مطرح می‌شود نزدیک به هم قرار دارند و در حال گردش به دور یکدیگرند یا آن‌گونه که در سناریوی سیاه‌چاله مطرح‌ شد از یکدیگر دورند.»

دکتر فراست افزود: «این داده‌ها قطعه نهایی جورچین محسوب می‌شوند و به ما اجازه می‌دهند نتیجه بگیریم که  اچ‌آر‌۶۸۱۹ یک سیستم دوتایی بدون سیاه‌چاله است».

تفسیر جدید داده‌ها نشان می‌دهد که دانشمندان این منظومه ستاره‌ای را مدت کوتاهی پس‌ازآنکه یکی از این دو ستاره‌، اتمسفر ستاره همراه خود را بلعید - پدیده‌ای رایج در منظومه‌های دوتایی نزدیک که گاهی «خون‌آشامی ستاره‌ای» نیز گفته می‌شود- مشاهده کرده‌اند.

یولیا بودن اشتاینر، نویسنده دیگر مقاله توضیح می‌دهد: «درحالی‌که ستاره اهداکننده از مواد خود تهی می‌شد، ستاره پذیرنده با سرعت بیشتری شروع به چرخش کرد.»

محققان می‌گویند ثبت و مشاهده این فاز پس از برهم‌کنش میان دو ستاره بسیار دشوار است، زیرا [این فاز] عمر کوتاهی دارد.

دکنر فراست می‌گوید: «این موضوع، کشف ما را در خصوص  اچ‌آر‌۶۸۱۹ بسیار هیجان‌انگیز می‌کند؛ زیرا [این توضیح] یک گزینه عالی برای مطالعه چگونگی اثر خون‌آشام شدن در تحول ستارگان عظیم به شمار می‌رود.»

دانشمندان قصد دارند مطالعه مشترک دیگری را در خصوص سامانه ستاره‌ای انجام دهند تا تغیر و تحول آن را بهتر درک کنند، حالت‌های [ممکن] را محدود کنند و از این یافته‌ها برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر در مورد سایر سامانه‌های دوتایی استفاده کنند.

دانشمندان در این بررسی می‌نویسند: «ما نتیجه می‌گیریم که اچ‌آر‌۶۸۱۹ یک سامانه دوتایی است و هیچ سیاه‌چاله‌ای در این سیستم وجود ندارد. ماهیت منحصربه‌فرد اچ‌آر‌۶۸۱۹ و نزدیکی آن به زمین، آن را به گزینه‌ای مناسب برای توصیف کمی نتایج لحظه‌ای برهم‌کنش [میان سامانه‌های] دوتایی، تبدیل می‌کند.»