علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، در سخنرانی خود در خرداد ۹۶ در دیدار با دانشجویان گفته بود: «فساد سیستمی در دوره طاغوت وجود داشت و سیستم به‌طور طبیعی فسادآور بود اما امروز، فسادهایی وجود دارد که اگرچه فسادهای بدی نیز هستند، ولی فساد به صورت موردی است نه سیستمی، که البته باید با این موارد برخورد شود». 

از آن روز تا به‌حال، مقامات مختلفی سعی کرده‌اند القا کنند که فساد سیستمی در ایران وجود ندارد. صادق خلیلیان، وزیر جهاد کشاورزی دولت دهم، یک سال پس از سخنرانی خامنه‌ای، با اشاره به آن گفت: «فساد در کشور ما سیستمی نیست چراکه فساد سیستماتیک دو ویژگی دارد، یکی این که از صدر تا ذیل همه فاسدند و دیگری این که فساد به یک هنجار در جامعه تبدیل شده باشد. ما در حکومت پهلوی شاهد فساد سیستماتیک بودیم. در آن زمان بدنه حکومت درگیر فساد و زدوبند با کشورها و شرکت‌های خارجی بود و این یکی از نشانه‌هایی است که نشان می‌دهد فساد سیستمی بوده. از خود خاندان پهلوی در راس تا وزرا و درباریان همه درگیر فساد بودند».

با نگاهی دقیقتر به اخبار مقابله با فسادهای اقتصادی در ایران که از سازمان هلال احمر گرفته تا فیلم‌سازان سینما را در بر می‌گیرد، و با نگاهی به سلاطین سکه و کاغذ، به نظر می‌رسد که برعکس ادعای آقای خلیلیان، از قضا فساد به یک هنجار در جامعه تبدیل شده است. 

به گفته پدرام سلطانی، عضو اتاق بازرگانی ایران، تا همین چندی پیش ۸۰۰ هزار میلیاردر ایرانی، از جمله شخص خود حسن روحانی، یارانه دریافت می‌کرده‌اند. جمع این یارانه‌ها مبلغی معادل دو و نیم میلیارد تومان می‌شود. رئیس سازمان امور مالیاتی کشور اعلام کرده است که ۴۰ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی در کشور وجود دارد، ورای ۳۵ هزار میلیارد تومان معافیت‌های مالیاتی است. قاعدتا اشخاص و نهادهایی از پرداخت مالیات سر باز می‌زنند که مالیاتی برای پرداخت به آن‌ها تعلق گرفته باشد. و این‌ها همه در حالی‌ست که پرداخت نشدن حقوق‌های معوقه کارگران جان به لب آنها رسانده است. تنها در یک استان کهگیلویه و بویراحمد بیش از هزار مدرسه در آستانه بازگشایی مدارس در فصل پاییز فاقد سیستم گرمایشی استاندارد هستند. در این وضعیت اقتصادی که ۱۰۰ هزار کودک دبستانی از ثبت نام در مدارس بازماندند، چه کسی امکان ارسال فرزندش را به مکانی دارد که ممکن است او را بیمار کند و هزینه درمانی بر بودجه خانوار بیفزاید؟ 

به گفته حسین راغفر، استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا، بر اساس آمار سال ۹۶ هفت درصد جمعیت ایران گرسنه بودند، و جامعه‌شناسان از شنیدن آمار سال ۹۷ که که نشانگر اوضاعی به‌مراتب وخیم‌تر پس از تشدید و اعمال دوباره تحریم‌هاست، وحشت دارند. راغفر، در نشستی در انجمن جامعه شناسی ایران گفت: «فساد اقتصادی در نهادهای مختلف اقتصادی ایران جاری است و از موانع اصلی توسعه اجتماعی و اقتصادی ایران به‌شمار می‌رود. هرگاه انحصار قدرت، ثروت و فرصت، بنا به صلاح‌دید شخصی و بدون پاسخ‌گویی صورت گیرد، «معادله فساد» اتفاق می‌افتد. شیوه توزیع درآمدهای نفتی که همواره در انحصار ساختار قدرت بوده است، موجب رشد ملایم فساد در نظام اقتصادی کشور بوده است». 

احمد توکلی، نماینده اصول‌گرای مجلس، با اعلام آن‌که ایران به فساد سیستماتیک رسیده است، جنجالی به پا کرد و مرحله‌ای را که «نهادهای مسئول مبارزه با فساد، خودشان به درجاتی از فساد مبتلا» می‌شوند، فساد سیستماتیک خواند. 

بنا به محتویات گزارش توسعه بانک جهانی در سال ۲۰۱۷، «فساد سیستماتیک» به‌معنای استفاده خصوصی از منابع عمومی است. سازمان بین‌المللی شفافیت فساد سیاسی نیز از لحاظ فساد، ایران را ۱۳۰ام در میان ۱۸۰ کشور دنیا اعلام کرده است و رتبه ۳۰ از ۱۰۰ (انتهای جدول) در فساد را به این کشور داده است. «استفاده خصوصی از منابع عمومی» در نهادها و قدرتمندان جمهوری اسلامی امر پنهانی نبوده است و نیست. تک تک کلمات سخنرانی رهبر جمهوری اسلامی درباره فساد در دوره پهلوی، به‌روشنی با وضعیت کنونی ایران منطبق است، و گفته‌های احمد توکلی نیز خشت آخر برای اثبات فساد گسترده و عمیق و همه‌گیر در حکومتی‌ست که وعده داده بود تا الگویی بهشتی برای جهان باشد.