بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت جمهوری اسلامی ایران، پزشکان را تهدید کرد که در صورت تجویز داروهای خارجی، امتیاز کمتری می‌گیرند. او گران شدن دارو به دلیل افزایش قیمت دلار را «طبیعی» خواند و گفت که در آینده به واردات واکسن نیازی نخواهیم داشت. در خبری دیگر، بهرام دارایی، رئیس سازمان غذا و دارو، نیز اعلام کرد که واردات واکسن به ایران ممنوع شده است و مجتبی بوربور، نایب‌رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو، هم گفت که وزارت بهداشت تامین دارو به نفع مصرف‌کننده را فدای حمایت از تولید کننده کرده است. پیش از این علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی واردات واکسن کرونا «آمریکایی و انگلیسی» به ایران را ممنوع کرده بود که به جان‌باختن ده‌ها هزار ایرانی بیشتر منجر شد.

اظهارات و موضع‌گیری‌ها در مخالفت با واکسن و داروی خارجی در حالی مطرح می‌شود که جمهوری اسلامی سال‌ها است آمریکا را متهم می‌کند که با اعمال تحریم‌ها مانع دسترسی مردم ایران به دارو شده است. مقامات جمهوری اسلامی ادعا می‌کنند آمریکا باید تحریم‌ها را لغو کنند تا بتوانند برای «مردم ایران» دارو بخرند. مقامات آمریکا نیز هر بار این اتهام را رد کرده و تاکید کرده‌اند که تحریم‌ها شامل دارو، غذا و کالاهای ضروری نیست.

بهرام عین‌اللهی در حاشیه مراسم آغاز فاز سوم کارآزمایی واکسن نورا، به پزشکان و اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی هشدار داد که در صورت تجویز داروهای خارجی، از وزارت بهداشت امتیاز کمتری می‌گیرند. عین‌اللهی درباره نحوه امتیازدهی به پزشکان توضیح بیشتری نداد اما گفت: «برخی همکاران پزشک مردم را به استفاده از برندهای خارجی تشویق می‌کنند و طبیعی است که برند خارجی گران باشد». او از پزشکان خواست داروهایی که مشابه داخلی دارند را تجویز نکنند و به مردم توصیه کرد به داروهای تولید داخل اعتماد کنند.

وزیر بهداشت گرانی داروهای خارجی را به دلیل افزایش قیمت دلار، «طبیعی» دانست و از تخصیص ارز کافی به وزارتخانه‌ خود برای تهیه دارو خبر داد. او همچنین وعده داد که داروهای موردنیاز «به‌ اندازه فراوان» در اختیار مردم قرار خواهد گرفت.

عین‌اللهی با طرح این ادعا که کمبود دارو به این دلیل است که برخی از مردم به مقدار زیادتر دارو را تهیه و در منزل ذخیره می‌کنند، گفت: «مردم در زمینه دارو مراعات حال یکدیگر را بکنند. اگر کسی میزان زیادی دارو در خانه‌اش نگهداری کند، دارو به بقیه افراد نمی‌رسد.»

گفته‌های اخیر وزیر بهداشت نشان می‌دهد که واردات و تامین داروهای موردنیاز بیماران از منابع خارجی متوقف شده است و دولت سیزدهم قصد دارد به‌طور کامل به تولید داخل تکیه کند. این تصمیم واکسن کرونا را نیز شامل می‌شود؛ به‌خصوص اینکه بهرام عین‌اللهی اعلام کرده است که در آینده به واردات واکسن کرونا نیازی نخواهد بود. وزیر بهداشت جمهوری اسلامی ایران اگرچه از ممنوعیت واردات واکسن سخنی به میان نیاورده اما معاون او و رئیس سازمان غذا و دارو به‌صراحت گفته که واردات واکسن ممنوع شده است. به گفته بهرام دارایی، دوز سوم واکسن کرونا نیز از طریق واکسن‌های تولید داخل تامین می‌شود.

پافشاری وزارت بهداشت به استفاده از واکسن‌های تولید داخل در حالی است که هیچ‌یک از واکسن‌های ایرانی تاکنون تاییدیه سازمان بهداشت جهانی را دریافت نکرده‌اند. از سوی دیگر، ازآنجا که واردات داروهای موردنیاز به‌طور مستقیم با جان و سلامتی مردم در ارتباط است، ممانعت از آن خطرهایی را به همراه دارد؛ با این حال، به قول مجتبی بوربور، نایب‌رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو، منافع مصرف‌کننده فدای حمایت از تولیدکننده داخلی دارو شده است.

بوربور با بیان اینکه این موضوع برای مصرف‌کنندگان «مشکل» ایجاد کرده است، گفت: «از میزان واردات دارو اطلاعات مشخصی منتشر نکردند اما آنچه ما می‌دانیم این است که سال ۱۳۹۹، میزان واردات داروی ساخته شده ۱.۱ میلیارد دلار بود و در سال ۱۴۰۰ ادعا می‌شود که این رقم به ۷۰۰ میلیون دلار رسیده است. علت کاهش چشمگیر آن‌ هم سیاست‌های داخلی بوده است که جلو واردات دارو را می‌گیرند.»

نایب‌رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو در ادامه، به خطر تغییر داروی بیماران اشاره کرد و به خبرگزاری ایلنا توضیح داد: «برای مثال، بیماری که چند سال است داروی خاصی را از شرکت خاصی مصرف کرده است و جواب می‌گیرد، دارو را به منبع ایرانی تغییر می‌دهد و جواب لازم را نمی‌گیرد. دولت به‌راحتی می‌گوید فقط همین گزینه است و داروی خارجی نیاز ندارید.»

او با تاکید بر اینکه حذف رقیب تنها راهکار نیست و برای حمایت از تولیدکننده داخلی راه‌های دیگری نیز وجود دارد، افزود: «وضعیت واردات دارو افتضاح است. جلو واردات گرفته می‌شود و ارز آن را با تاخیر تخصیص می‌دهند و به‌حق انتخاب مصرف‌کننده هم احترام نمی‌گذارند. خیلی راحت می‌گویند نمی‌خواهیم وارد کنید، چه کسی می‌خواهد جلو وزارت بهداشت بایستد؟»

مجتبی بوربور ادعای خودکفایی در تامین مواد اولیه دارو را «دروغ» خواند و گفت: «ماده اولیه‌ای که برای تولید دارو به کشور وارد می‌شود، حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد از هند و چین است.» او با بیان اینکه داروهای ساخت چین در بازار ایران به اسم تولید داخل به فروش می‌رسند، افزود: «قبلا که پول بیشتری داشتیم، بیشتر از اروپا، آمریکا و کشورهای معتبر وارد می‌کردیم.»

دولت جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است که در سال آینده، ارز ۴۲۰۰ تومانی برای همه اقلام به جز نان و دارو حذف خواهد شد؛ با این حال، اقدام وزارت بهداشت برای منع واردات واکسن و داروهای موردنیاز مردم نشان می‌دهد که دولت از اختصاص ارز مورد نیاز برای تامین دارو امتناع می‌کند. 

زمستان سال ۱۳۹۹ نیز وزارت بهداشت با ادعای حمایت از تولید داخلی مانع واردات واکسن کرونا شد اما تولیدکنندگان واکسن داخلی که مهم‌ترین آن‌ها واکسن برکت بود، به وعده خود عمل نکردند و در نتیجه تعداد زیادی از مردم پس از ابتلا به کرونا جان باختند. 

خودداری از واردات دارو و اجبار مصرف‌کنندگان به استفاده از داروهای تولید داخل می‌تواند پیامدهای خطرناکی برای بیماران به دنبال داشته باشد؛ با این حال وزارت بهداشت از تامین داروی موردنیاز مردم امتناع و ادعا می‌کند که کمبود دارو به این دلیل است که بیماران بیش از نیاز خود دارو تهیه می‌کنند.