با لغو طرح منع تردد شبانه، شبگردی که یکی از مهم‌ترین تفریحات مردم تهران است، دوباره به راه افتاده است. تفریحی که در آن گردش و صرف غذا شاید ساده و ارزان‌ترین کار باشد؛ هرچند با وجود جیب خالی مردم، دیگر رونق سابق را ندارد.

در سال‌های اخیر، برای این تفریحات و شبگردی‌‌ها مجموعه‌های تفریحی و رستوران‌های مختلفی در تهران دایر شدند تا شهروندان با در اختیار داشتن تنوع غذایی، از محیطی تجاری، تفریحی همراه با فضای سبز و مناسب برای کودکان و نوجوانان بهره ببرند.

یکی از مشهورترین جاهایی که در چند سال گذشته تهرانی‌ها را به خود جلب کرده، مجموعه پل طبیعت و رستوران‌های مختلف پارک آب‌وآتش در کنار آن است. این دو مجموعه‌ به دلیل کرونا تعطیل شدند اما با وجود بازگشایی مجدد، «راه چوبی»، یکی از این مجموعه‌رستوران‌ها (فودکورت)، به رونق سابق بازنگشته است.

با اینکه بخش فودکورت جزیره و بخش گذر گردشگری آن همچنان از مهم‌ترین تفرجگاه‌های شهروندان به شمار می‌رود، رستوران‌ها و مغازه‌های عرضه محصولات خوراکی از گرانی‌ها و بحران اقتصادی موجود مستقیما متاثر شده‌اند و این مسئله‌ بر مهم‌ترین تفریح شهروندان تهرانی تاثیر گذاشته است و این روزها، آن‌ها همین تفریح پیش‌ازاین نسبتا ارزان را هم از دست‌ داده‌اند.

برای بررسی دقیق‌تر، فرض را بر این بگذارید که یک خانواده چهارنفره تصمیم می‌گیرند برای تفریح آخر هفته‌ مثلا به همین مجموعه پل طبیعت برود تا هم از فضای سبز پارک آب‌وآتش استفاده کند و هم در کنار یکدیگر شامی میل کنند.

وقتی به قیمت‌ غذاها در رستوران‌های این مجموعه نگاه می‌کنیم، درمی‌یابیم که دلیل کم شدن استقبال مشتریان این مغازه‌ها افزایش چندبرابری قیمت‌ها است. یک خانواده چهار نفره اگر بخواهد اینجا پیتزا بخورد، با فرض نفری یک پیتزا، باید حدود ۵۰۰ هزار تومن هزینه کنند؛ چرا که قیمت پیتزا در غرفه‌های مختلف از ۱۱۰ هزار تومن به بالا است؛ اگرچه یکی دو غرفه پیتزاهای ساده‌تر با قیمت ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تومان نیز عرضه می‌کنند.

البته به گفته غرفه‌داران، معمولا خانواده‌ها در چنین مجموعه‌هایی که تنوع غذایی زیاد است، یک مدل غذا سفارش نمی‌دهند و با انتخاب غذاهای مختلف، بسته‌ غذایی ترکیبی انتخاب می‌کنند. ما نیز مبنا را همین رویه می‌گذاریم و فرض می‌کنیم خانواده ما یک پیتزا، دو مدل ساندویچ و مثلا سیب‌زمینی سرخ‌کرده سفارش داده‌اند.

در این الگو اگر قیمت پیتزا را همان ۱۱۰ هزار تومان در نظر بگیریم، خانواده ما برای انتخاب ساندویچ انتخاب‌های گوناگونی دارد؛ از همبرگر با محدوده قیمت ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان تا هات‌داگ با در حدود ۶۰ تا ۹۰ هزار تومان و ساندویچ‌های گران‌تری مثل کباب ترکی، استیک، فیله مرغ و... . نکته مهم این است که بسته به غرفه‌های مختلف و مدل‌های گوناگون ساندویچ‌ها، ما گاه به قیمت ۱۴۰ هزار تومانی برای یک ساندویچ هم برمی‌خوریم اما مبنا را انتخاب ساندویچی در محدوده قیمت متوسط قرار می‌دهیم.

در این الگو بازهم خرید دو مدل ساندویچ حدود ۱۶۰ تا ۱۹۰ هزار تومان تمام خواهد شد که با احتساب قیمت پیتزا به‌طور میانگین هزینه خانواده تا همین‌جا ۲۷۰ هزار تومان شده است. سیب‌زمینی‌سرخ‌کرده معمولا جزو ارزان‌ترین خوراکی‌ها است اما رشد ناگهانی قیمت سیب‌زمینی در دو سال اخیر و گرانی روغن سرخ‌کردنی باعث شده است قیمت یک بشقاب کوچک سیب‌زمینی‌سرخ‌کرده از ۴۰ هزار تومان آغاز شود و بسته به‌اضافه شدن پنیر، قارچ یا دیگر مخلفات تا ۹۰ هزار تومان نیز برسد. ما انتخاب خانواده را همان بشقاب کوچک قرار می‌دهیم تا مجموع هزینه به رقمی در حدود ۳۱۰ هزار تومان برسد.

یک سالاد هم برای خانواده در نظر می‌گیریم که آن‌هم بسته به سایز یا مدل سالاد، از ۳۵ هزار تومان آغاز و در نمونه‌هایی مثل آلفردو و سزار به ۸۰ هزار تومان هم می‌رسد. هرچند باید اشاره کرد که مجموعه رستوران‌های پل طبیعت، یک غرفه اختصاصی برای فروش سالادهای متنوع دارد که قیمت سالادهای آن از ۴۰ هزار تومان برای سالاد فصل آغاز می‌شود و قیمت نمونه‌های دیگر از این قرار است: سالاد اندونزی، ۵۲ هزار تومان، سالاد فیتنس، شامل کدو، نودل و مرغ، قارچ و بروکلی، ۶۸ هزار تومان، سالاد یونانی، ۶۶ هزار تومان، سالاد سزار، ۶۵ هزار تومان و سالاد مخصوص غرفه، شامل کاهو، میوه فصل، قارچ و مخلفات دیگر، ۷۲ هزار تومان هزار تومان. 

بازهم فرض ما انتخاب سالادی ساده مثل سالاد فصل است که ۴۰ هزار تومان است و با این قلم مجموع هزینه به حدود ۳۵۰ هزار تومان می‌رسد. با احتساب هزینه نوشیدنی کنار غذا، این خانواده باید چیزی حدود ۳۸۰ تا ۴۰۰ هزار تومان بپردازد.

نکته اصلی در خصوص این رقم این است که از دیرباز، قیمت در فودکورت‌ها معمولا به نسبت رستوران‌ها و به‌ویژه آن‌ها که غذاهای ایرانی سرو می‌کنند، مناسب‌تر است.

حالا اگر انتخاب این خانواده را از فست‌فود به سمت غذای ایرانی ببریم اتفاقی که رخ می‌دهد، به این شرح است:

فرض ما انتخاب انواعی از غذاها است؛ یعنی یک مدل خوراک، دو خورشت، و یک مدل چلو با جوجه یا کباب. در این مدل کار ما کمی دشوار است چون با بسته بودن فودکورت راه چوبی، بخشی از رستوران‌های ایرانی را از دست داده‌ایم و انتخاب محدود است؛ در همان یکی دو مغازه و غرفه ارائه‌دهنده غذاهای ایرانی قیمت‌ها‌ به این شرح‌اند: چلومرغ، ۷۵ هزار تومان، چلو جوجه، ۹۰ هزار تومان، چلوکوبیده، ۹۵ هزار تومان، چلوکباب برگ، ۱۸۰ هزار تومان، ششلیک، ۲۲۰ هزار تومان، چلو ماهی، ۱۴۰ هزار تومان، خوراک‌هایی چون کشک بادمجان و میرزاقاسمی، ۷۰ هزار تومان، خورشت‎‌هایی چون قرمه سبزی یا قیمه با برنج، ۶۵ هزار تومان و فسنجان با برنج، ۹۵ هزار تومان.  با این قیمت‌ها، حتی انتخاب دو خورشت که ارزان‌ترین غذای ممکن‌اند، به‌تنهایی هزینه را به نزدیک ۱۲۰ هزار تومان می‌رساند. این رقم به‌علاوه مثلا یک پرس چلوکباب کوبیده به ۲۲۰ هزار تومان و با انتخاب مثلا خوراک کشک بادمجان به نزدیک ۳۰۰ هزار تومان می‌رسد.

اگر برای هر چهار نفر فقط دو ماست و یک کاسه کوچک زیتون‌پرورده سفارش دهیم، مجموع سفارش ما ۳۷۰ هزار تومان آب می‌خورد؛ چرا که قیمت ماست کاسه‌ای ۲۰ هزار تومان و زیتون‌پرورده ۳۰ هزار تومان است. از خیر سوپ کاسه‌ای ۳۵ تا ۶۰ هزار تومانی هم می‌گذریم و با احتساب انتخاب نوشیدنی بازهم رقم یک وعده شام چهارنفره به همان عدد ۴۰۰ هزار تومان نزدیک شده است.

حالا اگر این خانواده بعد از وعده غذایی مثلا تصمیم بگیرد دو فنجان چای بنوشد و دو بستنی برای کودکان بخرد، همین دسر مختصر برای چهار نفر نزدیک به ۱۰۰ هزار تومان هزینه خواهد داشت.

به گفته غرفه‌داران، بیشتر خانواده‌ها ترجیح می‌دهند از منوهای ویژه استفاده کنند. این منوها در حقیقت سینی ترکیبی‌اند که خود رستوران یا غرفه‌داران پیشنهاد می‌کنند و ترکیبشان متنوع‌تر اما از نظر حجم کوچک‌تر از سفارش تکی است. به‌طور مثال در یکی از این غرفه‌ها، منو مخصوص خانواده شامل مینی پیتزا، یک یا دو مدل ساندویچ و بشقاب سیب‌زمینی و سالاد بسته به چیدمان آن از حدود ۲۲۰ هزار تا ۳۲۰ هزار تومان قیمت خورده است. دست‌کم در پل طبیعت رستوران‌های سنتی و ایرانی چنین سینی‌های مخصوصی پیشنهاد نمی‌دهند، اما در سطح شهر این مدل سینی غذا جزو رایج‌ترین سفارش‌هایی‌اند که برای خانواده متنوع‌ترند و صرفه اقتصادی دارد.

در مجموعه پل طبیعت غرفه‌هایی مثل لقمه کباب نیز دایرند که برشی کوچک کباب کوبیده با سبزی و گوجه در نان لواش ارائه می‌دهند و به‌صورت تک لقمه در بسته‌های سه چهار تا شش عددی فروخته می‌شوند. لقمه‌هایی که شاید در مدل چهارتایی به‌ اندازه یک وعده غذایی باشد. این لقمه‌ها حدود هشت تا ۱۰ هزار تومان‌اند که در وعده‌ای مثلا چهار لقمه‌ای حدود ۳۰ هزار تومان می‌شود و جزو انتخاب‌های اقتصادی خانواده‌ها به شمار می‌رود. هرچند نبود تنوع سبب می‌شود برای خانواده‌ها کمتری داشته باشند زیرا یکی از نقاط قوت چنین مجموعه‌هایی همین تنوع و امکان خرید غذا از غرفه‌های مختلف است. چرا که میزها و فضاهای مخصوص نشستن مشترک‌اند  و خانواده‌ها می‌توانند بسته به هزینه مدنظر خود، از میان گزینه‌ها مختلف انتخاب‌ کنند.

بر اساس فرضیه‌های مختلفی که در نظر گرفتیم، بازهم می‌بینیم که یک خانواده چهارنفره در خوشبینانه‌ترین حالت باید حداقل حدود ۲۵۰ هزار تومان برای شامی که به نیت تفریح آخر هفته در نظر گرفته شده است، هزینه کند. رقمی که وقتی با قیمت منو رستوران‌های شهر مقایسه کنیم، اصلا زیاد نیست چرا که این روزها ارزان‌ترین ساندویچ‌ها و غذاهای ایرانی در معمولی‌ترین رستوران یا اغذیه‌فروشی‌های زیر ۳۰ هزار تومان نیستند.

به این ترتیب با جیب خالی مردم و این اوضاع اقتصادی، شب‌های پل طبیعت که مخصوص تفریح و گردش طبقه متوسط رو به پایین ایران در کلان‌شهر تهران بود هم دیگر آن شور و حال و ازدحام سال‌های قبل را ندارد. وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم را چنان گرفتار بحران کرده که همین تفریح کوچک و مختصر هم حذف می‌شود تا دخل‌وخرج خانواده سامان بگیرد.

به گفته برخی فروشندگان، بسیاری از رستوران‌های تهران یا تعطیل شده‌اند یا در آستانه ورشکستگی‌اند و به این ترتیب، دروتخته گردش و تفریح و اوضاع موجود عملا با هم جور شده‌اند.