کمتر از یک هفته پس از آنکه وزارت خزانه‌داری آمریکا از تحریم یک شبکه فروش نفت جمهوری اسلامی خبر داده بود و ۱۶ شرکت، ۱۰ فرد و ۱۱ نفت‌کش را لیست بلندبالای تحریم‌های آمریکا اضافه کرد، سیگال مندلکر، معاون وزیر خزانه‌داری ایالات متحده در امور تروریسم و اطلاعات مالی نیز پیش از سفرش به سوئیس و اسرائیل به امارات متحده عربی سفر کرده است تا مقام‌های سیاسی و مالی این کشور را برای همراهی کامل با سیاست فشار حداکثری ترامپ راضی کند.

کشتیرانی و امور بانکی دو حوزه اصلی دیدارهای این مقام آمریکایی در امارات است به همین دلیل بخش عمده دیدارهای این مقام خزانه‌داری آمریکا صرف دیدار با مدیران بانک‌های بزرگ و صاحبان شرکت‌های کشتیرانی خواهد بود.

امارات شاهراه ارتباطی ایران با دنیا

امارات متحده عربی به‌رغم فراز و فرودهای بسیار در روابط سیاسی‌اش با تهران، در سه دهه گذشته نقش مهمی در دور زدن تحریم‌های مالی و بانکی ایالات متحده داشته است.

امارات در این سال‌ها از سه طریق توانسته سبب تعدیل فشار تحریمی آمریکا بر ایران شود؛ تامین ارز کاغذی، نیابت خرید و انتقال محموله‌های نفتی ایران از طریق شرکت‌های صوری و صادرات مجدد.

در امارات شبکه‌های صرافی، شرکت‌های کشتیرانی کوچک، موسسات مالی واسطه‌ای و شرکت‌های واردات و صادرات بسیاری حول این سه شیوه اصلی دور زدن تحریم آمریکا ایجاد شده بود. دو موج تحریمی اخیر یکی پس از قطعنامه ۱۹۲۹ در سال ۲۰۱۰ و دیگری پس از خروج آمریکا از برجام این شاهراه ارتباطی جمهوری اسلامی را مسدود کرده است. در یک دهه گذشته بخش عمده‌ای از افراد و شرکت‌های فعال در زمینه دور زدن تحریم‌های آمریکا که در امارات فعال هستند یا به لیست تحریم‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا اضافه شده‌اند یا با فشار دولت امارات به همکاری اقتصادی‌شان با ایران خاتمه داده‌اند.

در این سال‌ها عمده شرکت‌ها و افراد فعال در زمینه دور زدن تحریم‌ها در دبی مستقر بوده‌اند و این شهر بندری از مزایای چشم‌گیر فعالیت این شبکه مالی بهره‌مند بوده است. جمهوری اسلامی حتی در دوره‌ای تلاش کرد تا با ایجاد یک در پشتی معامله انرژی، شیخ‌نشین شارجه را نیز وارد بازی بزرگ دور زدن تحریم‌ها کند. معامله گازی کرسنت که قرار بود این نقش را به عهده بگیرد نه‌تنها سبب ایجاد تنوع در مسیرهای دور زدن تحریم نشد بلکه افشای آن و استنکاف دولت احمدی‌نژاد از عمل به مفاد قرارداد سبب ایجاد اختلاف میان ایران و شارجه شد.

به‌رغم سودآور بودن فعالیت‌های اقتصادی نیابتی ایران برای امارات، این کشور تحت فشارهای بین‌المللی ناشی از قطعنامه ۱۹۲۹ و اینک متأثر از اراده دولت ترامپ مجبور شده است تا راه‌های ارتباطی ایران را مسدود کند.

انفجار در فجیره مذاکره در تهران

در ابتدای مردادماه عکسی از دیدار فرمانده مرزبانی ایران با فرمانده گارد ساحلی امارات منتشر شد. انتشار این عکس گمانه‌زنی‌ها در مورد تغییر سیاست امارات در همراهی با تحریم‌های ایالات متحده ایجاد کرد. این موضوع از آن‌جا بیشتر انعکاس یافت که در خبر تایید نشده دیگری گفته شد که هیئتی از بانکداران اماراتی به تهران سفر و با مقامات بانکی و سیاسی ایران دیدار کرده‌اند. پس از این دیدار شهاب قربانی دبیرکل کانون صرافان ایران اعلام کرد که دو بانک اماراتی برای نقل و انتقال پول به ایران اعلام آمادگی کرده‌اند.

این دو دیدار در حالی رخ داده بود که یک ماه پیش از آن وقوع یک خرابکاری در بندر فجیره امارات به چهار نفت‌کش آسیب وارد کرده بود. از همان لحظه انتشار خبر انگشت اتهام به سوی ایران نشانه رفت. وقوع این انفجارها که می‌توانست به بحرانی بزرگ و دامنه‌دار در روابط ایران و امارات تبدیل شود با خویشتن‌داری امارات حل و فصل شد.

دیدار مقامات نظامی و بانکی امارات با مقام‌های ایرانی در تهران آن‌هم پس از وقوع این انفجارها، برخی تحلیلگران در رسانه‌های داخلی ایران را به این نتیجه رساند که امارات به دلیل ترس از شعله‌ورشدن جنگ در منطقه و هراس از خرابکاری ایران در مراکز مالی و اقتصادی‌اش تصمیم به دور شدن از عربستان و آمریکا و اتخاذ سیاست نزدیکی به ایران شده است.

این در حالی بود که عملاً هیچ کانال مالی و لجستیکی جدیدی برای دور زدن تحریم‌ها نه در دبی و نه در هیچ شیخ‌نشین دیگر امارات ایجاد نشده بود.

به نظر می‌رسد سفر معاون خزانه‌داری آمریکا به امارات و دیدار با مدیران بانک‌ها و صاحبان شرکت‌های کشتیرانی برای از بین بردن خوش‌بینی جدید تهران در تغییر سیاست‌های امارات انجام شده است.