به نظر می‌رسد این هفته ایالات متحده به توافقی با طالبان نزدیک‌تر شده که حضور ۱۸ ساله‌اش در افغانستان را پایان می‌دهد. بنا‌بر این توافق، در ازای پایان حضور آمریکا در افغانستان طالبان تعهد می‌دهد که اجازه ندهد، گروه‌های جهادی فراملیتی در این کشور جنگ زده ریشه بگیرند.
در جلسه‌ای روز چهارشنبه ژنرال جوزف اف دانفورد، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، دو هدف اصلی واشنگتن در افغانستان را تصریح کرد.
او گفت: «اولین مورد این است که ما نمی‌خواهیم افغانستان پناهگاهی برای کسانی‌که قصد تهدید کشورمان، مردم‌مان و متحدین‌مان را دارند، باشد. دومین مورد هم این که ما خواهان صلح و ثبات در افغانستان برای مردم این کشور هستیم».
ولی رفاه مردم افغانستان و پتانسیل این کشور برای دوباره تبدیل شدن به مامن تروریست‌های بین‌المللی، مسائلی مربوط به هم و غیرقابل‌تفکیک وجود دارد. دولت دونالد ترامپ که می‌خواهد هر چه سریع‌تر قول انتخاباتی‌اش برای بیرون کشیدن ایالات متحده از جنگ را عملی کند، می‌تواند موجب نابود کردن هر دو هدف شود.
طالبان در حال حاضر در حال گفتگو با زلمی خلیل‌زاد هستند؛ یک فرد دیپلمات آمریکایی اصالتا افغانستانی با تجربه. ژنرال دانفورد که در کنار مایک اسپی، وزیر دفاع جدید، در کنفرانسی خبری‌ای که پس از مدت‌ها در پنتاگون برگزار می‌شد، تاکید کرد که هرگونه توافقی با طالبان با همکاری و هماهنگی حکومت افغانستان انجام می‌شود.
اما بسیاری از ناظران افغان به تعهد طالبان به هرگونه پیمانی که آن را امضاء کنند، اطمینان ندارند. مذاکره کنندگان طالبان صحبت از توافقی دو ساله می‌کنند که طی آن تمام ۱۴هزار نیروی آمریکایی از افغانستان خارج خواهند شد. ترامپ روز پنجشنبه تلاش کرد به افغانستانی‌ها و شرکای نگران ایالات متحده، از جمله بریتانیا که در آموزش نیروهای افغانستانی کمک می‌کند، اطمینان دهد که پس از هرگونه توافق و عقب نشینی نیروهای آمریکایی از افغانستان ۸۶۰۰ نفر نیرو در این کشور باقی خواهند ماند. در همین حال ستیزه جویان با حمله به یک گروه نظامی طرفدار حکومت در غرب کشور ۱۴ نفر را کشتند.
بسیاری در کابل نگران این هستند که سکان‌داران واشنگتن به خاطر درگیری‌های جنون‌آمیز و سرسختانه انتخاباتی‌شان شرکای افغانستانی دیرینه‌شان را رها کنند و باعث عقب‌گرد پیشرفت‌های اجتماعی و اقتصادی شوند که تا کنون به دست آمده‌اند و دست طالبان را برای حمله به زنان و اقلیت‌های مذهبی باز بگذارند.
به گفته بن بری، سرتیپ سابق بریتانیایی و محقق ارشد موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک در لندن: «نگرانی حکومت افغانستان این است که ایالات متحده در عمل در حال رها کردن آنها به حال خودشان است، همانطوری که آنها حکومت ویتنام جنوبی را به حال خود رها کردند».
بنا بر آمارهای تخمین زده شده توسط پنتاگون که سال گذشته منتشر شد، واشنگتن تاکنون هرساله حدود ۴۵ میلیارد دلار خرج جنگ در افغانستان کرده‌است و آمریکایی‌ها از این جنگ که بی‌پایان به نظر می‌رسد، خسته شده‌اند.
نبرد افغانستان با ورود گروه‌های منطقه‌ای وابسته به داعش که توانسته‌اند هم افراد جداشده از طالبان و هم جهادی‌های جوان دیگر را عضو گیری کنند، هر روز پیچیده‌تر نیز شده‌است. ۱۴ هزار نیروی اعزامی آمریکا در حال حاضر اکثرا در پایگاه‌هاشان مانده‌اند و به سختی برای کنترل اوضاع و ایجاد ثبات در کشور کافی‌اند.
اما سرمایه‌گذاری ایالات متحده در افغانستان کاملا به هدر نرفته‌است. این کشور که مدت‌ها یکی از فقیرترین کشورهای جهان بود، از سال ۲۰۰۱ تاکنون پیشرفت‌های زیادی داشته‌است.
مبارزات و دستاوردهای زنان افغانستانی و گروه‌های قومی و مذهبی، مانند هزاره‌ها، از بسیاری از مستندات مشهود است، اما احتمالا از چشم بسیاری از ناظرین معمولی پنهان مانده‌است. در سال ۲۰۰۱ وقتی ایالات متحده با کمک گروه‌های شبه نظامی متحد افغانستانی موفق شد حکومت طالبان را سرنگون کند، کابل منطقه‌ای وسیع از آوار و بتون تخریب شده بود. مردم در زاغه‌ها زندگی می‌کردند و مردان پابرهنه لاغر اندام در کابل زباله‌گردی می‌کردند. این شهر امروز کلان‌شهری پر جنب و جوش با بیش از ۵ میلیون جمعیت است که در آن زندگی و تجارت در جریان است.
راه‌های خراب ساخته شده‌اند و زمان سفر بین شهرها را کاهش داده و داد و ستد را تسهیل کرده‌است.
به گفته بری «پیشرفت‌های زیادی حاصل شده‌است. یکی از آنها نقش زنان است. پیشرفت‌های عظیمی حاصل شده و افغانستان شاهد میزان قابل توجهی از شهری شدن بوده. کابل و قندهار هر دو رشد زیادی داشته‌اند».
یکی از ایده‌ها این است که ایالات متحده گروهی از نیروهای ضدتروریستی‌اش را در افغانستان باقی بگذارد تا با تهدیدهای جهادی‌ها مقابله کنند. ولی پهپادهای مراقبتی، حملات هوایی و کماندوهای نیروهای ویژه کار چندانی برای مقابله با خطرات احتمالی پس از ترک نیروهای آمریکایی از افغانستان و ورود کشور به مرحله‌ای جدید نمی‌توانند انجام دهند.
احتمال بدتر شدن اوضاع زیاد است. جنگ‌سالاران محلی که تا کنون مهار شده‌اند می‌توانند دوباره قدرت بگیرند و آتش جنگ داخلی و اغتشاش را در مناطقی که حکومت در آن نفوذی ندارد، روشن کنند. این نگرانی مقامات آمریکایی است.
همین الان هم شواهدی وجود دارند که اعضای ناراضی طالبان در حال پیوستن به داع هستند. طالبان که همواره ائتلافی از گروه‌های مختلف بوده است، ممکن است بیش از پیش بازنده باشد و هرگونه توافقی را که حاصل شود را بی‌معنی کند.
در حال حاضر داعش مهار شده‌است، اما به نظر می‌رسد هنوز توان انجام حملات چشمگیر به عمق مناطق تحت اختیار حکومت را دارد و می‌تواند بدون عبور از خط قرمزهای حساس واشنگتن هر دولتی که در آینده افغانستان بتواند سر کار بیاید را تحت نفوذ و تاثیر خود قرار دهد.
افزایش تنش بین پاکستان و هند می‌تواند افغانستانی فاقد نیروهای آمریکایی را تبدیل به میدان نبردی بین این دو کشور کند و با ایفای نقش بخش‌های مختلف طالبان به عنوان گروه‌های نیابتی این دو کشور دارای سلاح اتمی، هرگونه توافق حاصل شده در مذاکرات پیشین ممکن است از بین برود.
افغان‌ها منتظر نایستاده‌اند تا ببینند چه کسی به کشورشان خیانت می‌کند. آنها با حضورشان رای‌شان را اعلام می‌کنند. به گفته وزیر کشور ترکیه، سلیمان سویلو، تعداد مهاجران افغان وارد شده به ترکیه که قصد رفتن به اروپا را دارند از همین الان افزایش یافته است. حکومت ترکیه از ابتدای سال میلادی تا کنون ۳۲ هزار مهاجر افغان را اخراج کرده است. سال ۲۰۱۸ تعداد مهاجران اخراج‌شده ۲۲ هزار نفر بود.
این مهاجران از موج افزایش خشونت فرار می‌کنند. مانند حمله وحشتناکی که به یک جشن عروسی در کابل روی داد. اما آنها احتملا نگران عواقب حاکم شدن دوباره طالبان برای خود و خانواده‌هایشان هستند.
بسیاری از این مهاجران افراد تحصیل و یا موفقی هستند که می‌توانستند باعث جلوگیری از تبدیل افغانستان به مامن تروریست‌ها شوند؛ همان چیزی که ایالات متحده از آن بیم دارد. تداوم حضور، رفاه و توانمندی چنین افرادی مهمترین ضامن تبدیل نشدن افغانستان به پناهگاه تروریست‌هاست.
© The Independent
