افزایش تنش‌های غیرمستقیم میان ایران و اسرائیل در هفته گذشته، خاورمیانه را بار دیگر وارد بحران تازه‌ای کرده است و نگرانی‌ها را نسبت به احتمال درگیری میان اسرائیل و گروه‌های وفادار به ایران، افزوده است. در پی اوج‌گیری تنش میان دو جانب، ارتش اسرائیل مواضع گروه‌های وفادار به ایران را در کشورهای عراق، سوریه و لبنان هدف حمله قرار داده است و هشدار داده است که تا زمانی که این گروه‌ها تهدیدی برای امنیت اسرائیل باشند، حملات اسرائیل ادامه پیدا خواهد کرد.
در جریان چند روز گذشته، ارتش اسرائیل نخست انبار مهمات نیرو‌های بسیج مردمی در شمال بغداد را هدف حمله قرار داد، سپس، حملات آن در سوریه منجر به کشته شدن دو تن از اعضای حزب‌الله لبنان شد. در پی حملات یاد شده، اسرائیل مقر حزب‌الله را در جنوب شهر بیروت هدف حمله پهپاد‌ها قرار داد و اعلام کرد که آن حملات، یک اقدام پیشگیرانه برای جلوگیری از تهاجم نیرو‌های حزب‌الله به قلمرو اسرائیل بوده است.
برخی کارشناسان نظامی معتقدند که حملات اخیر اسرائیل، بیشتر انگیزه‌ای درونی دارد و به تحولات سیاسی و انتخابات آینده اسرائیل مرتبط است. بنیامین نتانیاهو سعی می‌کند با این گونه اقدامات نظامی قاطعانه، خود را به عنوان رهبری نشان دهد که قادر به حمایت از منافع اسرائیل است. اما برخی دیگر می‌گویند، عملکرد نظامی اسرائیل ناشی از عدم اعتماد به سیاست ایالات متحده در برابر ایران است؛ به ویژه که در این اواخر صحبت‌هایی در مورد احتمال دیدار مستقیم ترامپ با روحانی در حاشیه جلسات سازمان ملل متحد در ماه سپتامبر آینده مطرح می‌شود. البته اظهارات اخیر مقامات ایران و آمریکا نیز حاکی از پذیرش وجود فضای مشترک برای گفتوگو میان دو جانب است. در پیوند با این موضوع، ترامپ گفته است، اگرچه اجازه دسترسی به سلاح‌های هسته‌های برای ایران داده نمی‌شود، اما هیچ مانعی برای گفتوگو با ایران وجود ندارد. حسن روحانی نیز در پاسخ به اظهارات ترامپ گفته است که ایران با تعهد به آموزه‌های دینی و فتوای رهبر، در پی دستیابی به جنگ افزار‌های هسته‌ای نیست.
در همین حال، اسرائیل حمله به مواضع شبه‌نظامیان وفادار به ایران را در کشورهای عراق، سوریه و لبنان، ناشی از اقدامات تهدیدآمیز این شبه نظامیان می‌داند. اسرائیل می‌گوید، اطلاعات دقیقی در دست دارد که ایران سامانه‌های موشکی پیشرفته خود را در مواضع مختلفی در کشورهای عربی یاد شده (که از سوی ارتش اسرائیل هدف حمله قرار گرفت) جابه‌جا کرده بوده است، و بر آن مبنا، امنیت ملی اسرائیل را عملا با تهدید رو‌به‌رو کرده بوده است. مقامات اسرائیلی همچنان افزودند که حمله اخیر به سوریه به منظور جلوگیری از پرتاب یک پهپاد مجهز به مواد منفجره بود که شبه‌نظامیان حزب‌الله می‌خواستند آن را به سوی اسرائیل پرتاب کنند.
در واقع، تحولات اخیر، از انگیزه‌ها و عوامل داخلی اسرائیل فراتر می‌رود و نمایانگر تغییر استراتژی مقابله میان ایران و اسرائیل و گروه‌های وابسته به ایران در منطقه است. از سوی دیگر، تحرکات سیاسی و فعالیت‌های ایران در خاورمیانه، از خطوط قرمز مشخص شده توسط اسرائیل عبور کرده است و دولت اسرائیل را به اقدامات گسترده‌تری واداشته است. همین تحول باعث شده است تا اسرائیل سیاست مقابله با گروه‌های وفادار به ایران را تغییر دهد و به جای آن‌که ارتش اسرائیل تنها به هدف قرار دادن مواضع حزب‌الله در سوریه اکتفا کند، دست به حمله‌ای فراگیر علیه گروه‌های مسلح وفادار به ایران در کشورهای لبنان و عراق بزند. اسرائیل دیگر فقط به دنبال جلوگیری از حضور ایران در منطقه نیست، بلکه تلاش دارد گروه‌های مسلح وفادار به ایران را در هر کجا که باشند، هدف حمله قرار دهد.
در جریان چند سال اخیر، تمرکز حملات اسرائیل برای جلوگیری از گسترش نفوذ و جنگ افزار‌های ایران در سوریه بود، طوری که اسرائیل از اوایل سال 2017، کاروان‌های که گمان می‌رفت حامل سلاح‌های ایرانی باشند را بیش از 200 بار مورد حمله قرار داد. اما ایران با انتقال موشک‌های بالستیک بی شمار به عراق، از خطوط قرمز تعیین شده توسط اسرائیل تجاوز کرد و اسرائیل را وادار به اقدام متقابل کرد. در پرتو همین تحول، اسرائیل به منظور جلوگیری از ورود اسلحه در نزدیکی مرز‌هایش در سوریه و لبنان، دست به بمباران مواضع مختلف گروه‌های مسلح وابسته به ایران، در کشورهای عراق، سوریه و لبنان زد.
در پیوند با همین نگرانی، مایک پومپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده۷ و نخست وزیر عراق، از بین بردن زیرساخت‌های نظامی و توانایی‌های موشکی ایران در خاک عراق را یک ضرورت اساسی تلقی کردند.
البته اسرائیل سعی دارد از خطوط قرمزی که پس از جنگ سال ۲۰۱۱ برای تأمین امنیت خود وضع کرده است، حمایت کند و از نفوذ و حضور ایران در نزدیکی مرز‌های خود جلوگیری کند. اسرائیل این نگرانی را در تمام نشست‌های بین‌المللی و منطقه‌ای مطرح می‌کند و تلاش دارد با هر شیوه ممکن، مانع حضور نظامی ایران در کشورهای سوریه و لبنان شود.
تنش‌های اخیر نشان می‌دهد که استراتژی جنگ نیابتی میان ایران و اسرائیل، در سراسر منطقه در حال دگرگونی است، و هر دو جانب ایران و اسرائیل در صدد راه‌اندازی عملیات تلافی جویانه‌اند. همچنان که اسرائیل به مواضع گروه‌های مسلح وفادار به ایران حمله می‌کند، این گروه‌ها، به ویژه حزب‌ا،لله نیز به برنامه‌ریزی برای حمله علیه اسرائیل مشغولند.
هنگامی که ایران به خاطر برنامه‌های هسته‌ای و موشکی چالش برانگیزش زیر فشار قرار می‌گیرد، حزب‌الله نیز اقدام به انجام عملیات تهدیدآمیز در نوار مرز با اسرائیل می‌کند تا جهان را متوجه خطر درگیری در خاورمیانه کند و به گونه‌ای، فشار‌های بین‌المللی را بر ایران کاهش دهد.
از سوی دیگر، تنش‌های اخیر می‌تواند عراق را نیز با آشفتگی رو‌به‌رو کند و روابط بغداد با واشنگتن را بحرانی سازد. این در حالی است که مقامات عراقی از مدتی پیش بدین سو ،در تلاش برای تقویت روابط با ایالات متحده هستند و نمی‌خواهند خود را قربانی درگیری‌های ایران و آمریکا کنند.
البته ایران نمی‌تواند در برابر حملات اخیر اسرائیل بر مواضع گروه‌های مسلح وفادار به ایران در عراق، سوریه و لبنان سکوت اختیار کند، بلکه ناگزیر است واکنش مناسبی از خود نشان دهد. تقویت نیرو‌های مسلح وفادار به ایران در منطقه و تشویق آن‌ها به حمله علیه اسرائیل، یکی از گزینه‌های استراتژیک ایران علیه اسرائیل خواهد بود.
همچنین، انتقال سامانه‌های موشکی و پهپاد‌های ایران در نقاط مختلف خاورمیانه و مجهز کردن شبه‌نظامیان وفادار به ایران به این فن‌آوری، اقدام دیگری از سوی ایران خواهد بود که هدف از آن، ایجاد آشفتگی و ناامنی در منطقه است. این گزینه، افزون بر آن که امنیت اسرائیل را دچار تهدید می‌کند، می‌تواند منجر به وقوع درگیری عظیمی در خاورمیانه شود.
این نوشته برگردان فارسی از مقالات منتشر شده دیگری است و منعکس کننده دیدگاه سردبیری روزنامه ایندیپندنت فارسی نمی باشد.
© IndependentArabia
