مدیرکل دفتر مخاطرات زیست‌محیطی سازمان زمین‌شناسی گفت از ۶۰۹ دشت کشور، حدود ۵۰۰ دشت که آب شیرین دارند با پدیده فرونشست زمین مواجه شده‌اند.

به گفته رضا شهبازی، در این میان، وضعیت استان اصفهان «خطرناک‌تر» از دیگر استان‌هاست به‌طوری‌ که هر روز «پیام ناگواری» از این استان در زمینه فرونشست زمین ارسال می‌شود.

پدیده فرونشست زمین به یک بحران خاموش و خطرناک تبدیل شده است. به‌تازگی موسسه تحقیقاتی «اینتل لب» پدیده فرونشست زمین در برخی نواحی تهران را به «بمب ساعتی» تشبیه کرد که جان ۱۳ میلیون ساکن این شهر را تهدید می‌کند. علاوه بر تهران، استان‌های دیگری نیز با این بحران مواجه شده‌اند و آن‌طور که رضا شهبازی، مدیرکل دفتر مخاطرات زیست‌محیطی سازمان زمین‌شناسی، می‌گوید استان اصفهان وضعیت «خطرناک‌تری» دارد و اصفهان تنها کلان‌شهر کشور است که فرونشست به سمت درون شهر نفوذ کرده است.

به گفته او، برای نخستین بار در سال ۱۳۸۰ فرونشست زمین در برخی مناطق شناسایی شد. وقتی‌ تصاویر ایستگاه‌های سازمان نقشه‌برداری، جابه‌جایی‌هایی را در سطح زمین نشان داد، محققان ابتدا تصور کردند که این جابه‌جایی‌ها به‌دلیل خطای دستگاه‌هاست اما خیلی زود مشخص شد که در نتیجه خشکسالی‌های سال‌های آخر دهه ۱۳۷۰، پدیده فرونشست زمین رخ داده است.

رضا شهبازی با بیان اینکه در همان سال مستندات موجود در اختیار مسئولان سازمان برنامه و بودجه قرار گرفت، گفت در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵، محققان بار دیگر با استفاده از فناوری رادار، دشت‌های مهم کشور را پایش کردند. این بررسی‌ها نشان داد که دشت رفسنجان، جنوب تهران و دشت فامنین در همدان با پدیده‌ فرونشست و فروچاله روبه‌رو شده‌اند.

بنا بر اعلام مدیرکل دفتر مخاطرات زیست‌محیطی سازمان زمین‌شناسی، پایش دوم دشت‎‌های کشور در سال ۱۳۹۰ انجام شد که یافته‌های آن نشان داد پدیده فرونشست به یک «مخاطره» تبدیل شده است و در مناطقی مثل جنوب تهران به ۳۶ سانتی‌متر نیز رسیده است.

به گزارش خبرگزاری ایرنا، رضا شهبازی با اعلام اینکه آخرین پایش روی ۶۰۹ دشت کشور انجام شده است، گفت: «حدود ۵۰۰ دشت دارای آب‌‎های شیرین هستند و به جرات می‌توان گفت که در حال حاضر هیچ دشتی در کشور وجود ندارد که در آن آب شیرین موجود باشد، اما با پدیده فرونشست مواجه نباشد.»

او با اشاره به خشکسالی‌های پیاپی در کشور نیز گفت بعید نیست در مطالعات سال آینده نشان داده شود که شهرهای شمالی گیلان و مازندران نیز به جمع شهرهای درگیر با مخاطره فرونشست اضافه شده‌اند.

فرونشست زمین پدیده‌ای است که در نتیجه برداشت بی‌رویه از منابع آب زیر‌زمینی اتفاق می‌افتد. علاوه بر آن، در سال‌های اخیر خشکسالی‌های پیاپی، مدیریت ناکارآمد و ساخت‌و‌سازهای غیراصولی در کلان‌شهرها فرونشست زمین در بسیاری از نقاط ایران را به همراه داشته است. با وجود این، مقام‌های ایران برنامه مشخصی برای رویارویی با خطرهای این پدیده و جلوگیری از گسترش آن ندارند. 

تیرماه امسال، وقتی‌ موسسه تحقیقاتی اینتل لب درباره فرونشست زمین در برخی نقاط تهران هشدار داد، کاوه مدنی، فعال محیط‌زیست و پژوهشگر دانشگاه ییل، با انتقاد از بی‌توجهی مسئولان ایران به گزارش‌هایی از این دست، در توییتی نوشت: «ماهواره‌‌ها کوچک‌ترین تغییرات را ثبت می‌کنند، اما امنیتی‌ها نگران رصد سامانه‌های موشکی‌ با دوربین تله‌ای هستند.»