جنگ حیات وحش برای جرعه‌ای آب

در تابستان گرم و بی‌آب امسال، استان‌های بسیاری با بحران آب مواجه‌اند و حیات جانداران بسیاری تهدید می‌شود

تخریب زیستگاه‌ها نیز از جمله آسیب‌های جدی خشکسالی است که موجب از بین رفتن گونه‌های مختلف جانوری می‌شود - عکس از safarme

وزارت نیرو در ایران پیش‌بینی کرده که تابستان ۱۴۰۰، خشک‌ترین تابستان در نیم قرن اخیر است. رئیس سازمان محیط زیست هم از «محو ایران» به دلیل کم‌آبی سخن گفته است. گزارش‌های سازمان هواشناسی ایران از ابتدای بهار تاکنون نیز از کاهش شدید بارندگی در کشور حکایت دارد؛ زمستان و پاییز گذشته هم فصل‌های کم بارشی بودند و تنش آب در ایران جدی است. این‌ها اخبار جدیدی نیست ولی از این نظر اهمیت دارد که کم‌آبی‌ها و خشکسالی، زندگی بسیاری از جانداران و حیات وحش را تهدید می‌کند و تاکنون تلفات بسیاری هم گزارش شده است.

در تابستان گرم و بی‌آب امسال، استان‌های بسیاری با بحران آب مواجه‌اند و حیات جانداران بسیاری از جمله احشام تهدید می‌شود. یکی از نتایج سال کم بارش، فقدان رویش گیاهان و خشک شدن مراتع و علفزارها است که گرسنگی حیات وحش را به دنبال دارد. تخریب زیستگاه‌ها نیز از جمله آسیب‌های جدی خشکسالی است که موجب از بین رفتن گونه‌های مختلف جانوری می‌شود.

به تازگی، معاون پایش و نظارت حفاظت محیط‌ زیست اصفهان از افزایش تلفات حیات وحش در استان اصفهان به دلیل نبود آب و تشنگی خبر داده است. وی با تاکید بر اینکه حیات وحش استان اصفهان به ویژه آهوها، جبیرها و قوچ‌ها و میش‌ها از تشنگی به کام مرگ فرو می‌روند، گفته است: «حفاظت از این گونه‌ها که در جست‌وجوی آب و غذا به خارج از مناطق حفاظت شده می‌روند، دشوار است.» به دلیل خشکسالی و کم‌آبی پوشش گیاهی مناطق بسیاری از بین رفته و به همین دلیل این حیوانات برای رفع عطش و گرسنگی به مزارع کشاورزی و محدوده مناطق مسکونی پناه می‌برند.

بسیاری از استان‌های کشور از جمله اصفهان سال جاری را با کمترین میزان بارندگی آغاز کردند. بر اساس آمار رسمی، امسال ۸۰ درصد استان اصفهان درگیر خشکسالی کم تا بسیار شدید است. این استان با اقلیمی خشک و نیمه خشک ۲۲ منطقه تحت مدیریت محیط زیست و شکار ممنوع با چشمه‌ها و چاه‌هایی دارد که با خشکی مواجه‌اند. به گفته اداره کل محیط زیست استان، امسال عرصه‌های محیط‌ زیستی اصفهان با بی‌سابقه‌ترین خشکسالی فراگیر درگیر است.

شرکت مهندسی آب و فاضلاب ایران اردیبهشت ماه امسال اعلام کرد در خشکسالی امسال با از بین رفتن منابع آبی، ۲۱۰ شهر دچار تنش آبی خواهند شد و هفت هزار روستا نیازمند آب‌رسانی سیارند.

مدیرکل امور عشایر خراسان جنوبی به تازگی از ضعف بنیه دام‌ها و بیماری‌های آن‌ها به دلیل کم‌آبی خبر داده بود. به گفته مهدی عصمتی‌پور، در سال آبی جاری براثر خشکسالی و کم‌آبی، ۱۴۰ حلقه چاه مالداری و چشمه در مناطق عشایری استان خشک شده و بر اثر ضعیف شدن بنیه دام‌های عشایر این ناحیه و بروز بیماری‌های واگیردار، مرگ‌ومیر بین دام عشایر تشدید شده و نگرانی بسیاری برای این مردم به همراه داشته است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

بر اساس اعلام رسمی، استان خراسان جنوبی جزو گروه یک کشور در حوزه خشکسالی و کمبود بارندگی است. بارندگی سال جاری در این منطقه ۶۲ درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشته است و به گفته مقام‌های رسمی، خشکسالی در سال جاری به دلیل اثرات تخریبی خود از زلزله وحشتناک‌تر خواهد بود. خشکسالی که موجب افزایش کوچ مکانیزه میان عشایر می‌شود، از عمده دلایل سقط جنین دام‌ها و کم شدن جمعیت آن‌ها به شمار می‌رود.

کم‌آبی در استان خراسان جنوبی به دلیل وجود عشایر که حرفه بیشتر آن‌ها دامداری است، تهدید بسیار بزرگی محسوب می‌شود چرا که زندگی عمده این افراد و نوع شغل آن‌ها از کم‌آبی و بحران خشکسالی تاثیرپذیر است. زندگی و شغل عشایر به علوفه مرتعی وابسته است و خشکسالی یا سال کم باران فعلی کاهش علوفه مرتعی را در پی داشته است که به معنای نبود غذای مناسب و کافی برای دام‌های مردم این مناطق است؛ مسئله‌ای که دولت باید با ایجاد تسهیلات کافی برای خرید نهاده‌های دامی درصدد برطرف کردن آن برآید. تنها در این صورت است که عشایر منطقه بدون نگرانی از نبود علوفه برای دام‌های خود می‌توانند فصل گرم تابستان را سپری کنند. خرید تضمینی دام عشایر نیز از دیگر راهکارهای حمایت از این افراد به حساب می‌آید.

در سال‌های اخیر، مرگ‌ومیر جانوران و دام‌ها به دلیل کم‌آبی بارها گزارش شده هرچند واکنش خاصی در پی نداشته است. سال ۱۳۹۳ مدیرکل امور عشایری استان سمنان از تلف شدن بیش از ۲۵ هزار راس دام عشایر استان سمنان در شش ماه منتهی به اردیبهشت آن سال خبر داد. بر اساس این گزارش، دام‌های عشایر استان با مشکلات زیادی از قبیل کاهش وزن، کاهش تولید شیر، بیماری‌های مختلفی مانند وبای گوسفندی و از همه مهم‌تر خشکسالی، سقط جنین و مصرف علوفه دستی مواجه شده بودند. این تلفات به عشایر استان خسارات بسیاری وارد کرد.

فروردین ماه امسال هم رئیس شورای روستای شوگه خاش از تلف شدن ۱۵۰ راس گوسفند و بز مردم این روستا بر اثر کمبود شدید بارش‌، کم‌آبی و خشکسالی خبر داد. خشک شدن بندهای خاکی، چاه‌ها و کم شدن آب سفره‌های زیرزمینی از عواقب کمبود شدید بارش در بخش مرکزی خاش در استان سیستان و بلوچستان عنوان شده است. بخشدار مرکزی خاش گفته بود:‌ «معضلات کم‌آبی و خشکسالی به حدی رسیده است که رودخانه‌های فصلی، برکه‌ها و بندهای خاکی به کلی خشک شده‌اند و چاه‌های آب شیرین و کشاورزی مردم نیز به شدت با افت آب مواجه‌اند.»

بی‌آبی تنها حیات حیوانات علفخوار را تهدید نمی‌کند بلکه مرگ گوشت‌خواران، سگ‌سانان، گربه‌سانان و همچنین پرندگان و خزندگان را نیز در پی داشته است. به گزارش مجله نشنال جئوگرافی، معضلات مربوط به آب از جمله خشکسالی، طوفان، سیل و کیفیت پایین آب، مسئله اساسی در این قرن خواهد بود. خشکسالی به طرق مختلف بر محیط زیست تاثیر می‌گذارد. زندگی گیاهان و حیوانات درست مثل انسان‌ها به آب وابسته است. با رخ دادن خشکسالی‌، مواد غذایی روی زمین کاهش می‌یابد و زیستگاه جانوران آسیب می‌بیند. به دلیل کاهش منابع غذایی و آب،  بیماری در حیوانات وحشی افزایش می‌یابد و گونه‌های بسیاری در معرض نابودی قرار می‌گیرند.

صندوق جهانی حیات وحش تخمین زده است که بیش از یک میلیارد حیوان از جمله هزاران کوالا، کانگورو، والابی، کوکابورا و کاکاتو در اثر بحران کم‌آبی و تغییرات آب‌وهوایی جان خود را از دست داده‌اند. هزاران حیوان دیگر هم زخمی و بی‌خانمان‌اند و زیر استرس عمیق قرار دارند.

خرس قطبی، پلنگ برفی، پاندای غول‌پیکر، پروانه مونارچ، ببر و لاک‌پشت دریای سبز از جمله جاندارانی‌اند که تغییرات آب‌وهوایی بقای آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

تغییرات آب‌وهوایی در تمام دنیا طبیعت و زیستگاه‌های حیات وحش را دستخوش تغییرات جدی کرده است. به همین دلیل بشر به دنبال راهی برای کند کردن روند گرمایش زمین است؛ به این امید که بتواند سرمایه‌های طبیعی آن را به نسل بعد از خود واگذار کند. چرا که نه تنها جنگ بعدی در دنیای انسان‌ها جنگ آب خواهد بود که جنگ کنونی میان وحوش نیز بر سر منابع آبی است.