هیچکس نمی‌خواهد میز مذاکره را ترک کند

هرچند دورنمای روشنی برای مذاکرات صلح افغانستان وجود ندارد اما هر دو طرف آن را جلو می‌برند

بخشی از هیئت مذاکره‌کننده راهی دوحه شده است تا گفت‌وگوها با طالبان را از سر گیرد - KARIM JAAFAR / AFP

بخشی از هیئت مذاکره‌کننده دولت افغانستان، برای از سر گیری مذاکرات صلح به قطر رفتند. به گفته مقام‌های وزارت دولت در امور صلح، حدود ۱۰ نفر از مجموع ۲۱ عضو هیئت دولت در مذاکرات صلح دوحه، به دوحه رفته‌اند و اعضای باقی‌مانده هیئت نیز به زودی برای از سر گیری مذاکرات به دوحه خواهند رفت.

منابع در وزارت صلح همچنان می‌گویند تمرکز هیئت افغانستان روی ارزیابی نیت گروه طالبان به ادامه مذاکرات است. پیش از این گزارش‌های زیادی در مورد بی‌میلی طالبان برای پیش‌برد مذاکرات صلح منتشر شده بود. بر اساس این گزارش‌ها، گروه طالبان پس از نهایی شدن خروج نیروهای ناتو از افغانستان به این باور رسیدند که می‌توانند در نبود نیروهای خارجی، تمام افغانستان را بار دیگر به زور زیر سلطه خود بیاورند. به همین دلیل نبردهای سختی را علیه دولت افغانستان به راه انداختند. اما برخلاف توقع، این گروه نتوانست حتی جغرافیای کوچکی را نیز در افغانستان به تصرف خود در بیاورند. حملات سنگین نیروهای امنیتی بر طالبان که تلفات زیادی به آنان وارد کرد، این گروه را به این نتیجه رساند که حتی در ظاهر امر هم نباید به روند مذاکره پشت کرد.

به همین دلیل این گروه به صورت رسمی درخواست کرد تا روند مذاکرات از سر گرفته شود. البته برای طالبان هنوز هم تنها محل مورد تایید مذاکرات دوحه است و این گروه تاکید دارد که مذاکرات باید در دوحه پیش برده شود.

دولت افغانستان تاکید دارد که آغاز دوباره مذاکرات صلح با دورنمای خوشبینانه نتیجه‌بخشی همراه باشد. هیئت دولتی مذاکره‌کننده با طالبان بارها طالبان را متهم کردند که هیچ‌ برنامه‌ای برای مذاکرات صلح ندارند. به نظر می‌رسد که طالبان از مذاکرات و در کل روند صلح به عنوان ابزار اجرایی کردن منافع خود استفاده می‌کنند. برای نمونه هر زمانی که فشار جنگ بر طالبان افزایش یافته است، تمایل این گروه به مذاکرات بیشتر شده است. به همین دلیل دولت افغانستان تقریبا از نتیجه‌بخش بودن مذاکرات دوحه ناامید شده است. با اینکه سخنگوی وزارت صلح به رسانه‌ها گفته است که گفت‌وگوها در دوحه دقیقا از همان جایی که پایان یافته بود، دوباره آغاز می‌شود اما واقعیت این است که هیچ پیشرفت قابل لمسی از شهریور سال گذشته (۱۳۹۹) که گفت‌و‌گوها در قطر آغاز شد، تا امروز مشاهده نشده است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

به همین دلیل به نظر می‌رسد به‌رغم یک سال گفت‌وگو در دوحه، مذاکرات همچنان در مرحله آغاز خود قرار دارد. با این حال دولت افغانستان می‌گوید این بار اراده جدی برای پیشبرد مذاکرات دارد و گروه طالبان نیز به از سر گیری گفت‌و‌گو‌ها خوشبین هستند. گفته می‌شود با آغاز رسمی گفت‌‌وگوها بر چگونگی برقراری آتش‌بس دایمی در افغانستان و نتیجه‌بخش بودن مذاکرات بحث خواهد شد.

بحث دیگری که این روزها در محافل سیاسی افغانستان به تکرار مطرح می‌شود، انتقال میز گفت‌وگو به داخل کشور است. تعدادی از سیاسیون افغانستان می‌گویند که گفت‌و‌گوها تنها زمانی نتیجه‌بخش خواهد بود که داخل خاک افغانستان صورت بگیرد. حامد کرزی، رئیس‌جمهور پیشین افغانستان، گفته است برای اینکه روند صلح افغانستان از حالت پروژه‌ای بیرون بیاید و تبدیل به روند کاملا افغانی شود، باید مذاکرات داخل خاک افغانستان صورت بگیرد.

این اظهار نظر درست زمانی بود که روابط افغانستان و پاکستان، بار دیگر تیره شده است. دولت افغانستان توقع داشت با سفر ژنرال قمر باجوا، رئیس ستاد ارتش پاکستان به افغانستان، فصل دیگری از روابط میان این دو کشور باز شود. باجوا هرچند در افغانستان حرف‌های دهن‌پرکنی زد و از تلاش دولت پاکستان برای ترغیب طرف‌های جنگ در افغانستان برای برگشتن به میز مذاکره خبر داد، اما حالا به نظر می‌رسد این کشور همچون خود طالبان هیچ‌گونه برنامه‌ای برای ثبات در افغانستان ندارد. دولت افغانستان هم تلاش می‌کند تا دست جریان‌های متعدد را از روند صلح افغانستان کوتاه کند. به همین دلیل تمایل خود را از آوردن گفت‌و‌گوها به داخل افغانستان آشکار کرده است.

اما احتمال کمی وجود دارد که طالبان به این خواست دولت افغانستان پاسخ مثبت بدهند. گروه طالبان دوحه را بهترین محل برای مذاکرات می‌دانند زیرا از زمان گشایش دفتر طالبان در قطر، آنان توانسته‌اند تا روابط بهتری را حتی با کشورهای غربی ایجاد کنند.

مذاکرات دوحه در متن نبردها میان دولت افغانستان و گروه طالبان، از سر گرفته می‌شود. مسلما جنگ‌ها تاثیری سوء بر گفت‌و‌گوها خواهند گذاشت. با این حال چشم امید مردم افغانستان به دوحه است تا از آن‌جا خبر پایان جنگ و آتش‌بس را بشنوند.

دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مقاله لزوماً سیاست یا موضع ایندیپندنت فارسی را منعکس نمی کند.

بیشتر از دیدگاه