در پی تخریب یکی از شیرهای میدان حر تهران، سخنگوی کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر با رد نظر معاون فرهنگی و طراحی شهری سازمان زیباسازی اعلام کرد که شورای شهر این مسئله را پیگیری خواهد کرد.

روز گذشته شهروندان تهرانی که از میدان حر (باغ شاه) عبور می‌کردند متوجه تخریب یکی از شیرهای این میدان شدند. در ویدئوها و تصاویری که چند ساعت بعد منتشر شد، دیده می‌شود که از مجسمه‌ای که نیم‌تنه جلویی آن تخریب‌شده بود، چیزی جز یک‌تکه سیمانی کوچک باقی نمانده است.

تخریب کامل این مجسمه در حالی صورت گرفت که در میانه کار معاون میراث فرهنگی استان تهران با اعلام اینکه یگان حفاظت به محل اعزام‌شده‌اند گفته بود: «مرمت این مجسمه‌ها که منجر به تخریب‌شده، بدون اطلاع و استعلام میراث فرهنگی بوده است.» مشخص نیست که آیا رسیدن مأموران حفاظت در زمانی بوده است که مجسمه شیر به‌صورت کامل از بین رفته بود یا اینکه تخریب کامل مجسمه نیمه منهدم شده در حضور یگان محافظت میراث فرهنگی انجام‌شده است.

تصاویر دیگری از ستون باقیمانده نشان می‌دهد که پوشش برزنتی سفیدرنگی دور آن کشیده‌اند درحالی‌که دیگر چیزی از مجسمه باقی نمانده است.

یکی از کاربران توییتر که این تصاویر را منتشر کرده مدعی شده است تخریب کامل «علی‌رغم حضور پرشمار پلیس و نیروهای امنیتی» صورت گرفته است.

طبق گفته‌های معاون میراث فرهنگی استان تهران «مجسمه‌ میدان حر، اثر استاد غلامرضا رحیم‌زاده ارژنگ، در ششم بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸ با شماره ۱۴۴۳ در فهرست آثار ملی کشور ثبت‌شده است که شامل مجسمه نبرد گرشاسب می‌شود؛ بنابراین شهرداری هر اقدامی با هر عنوانی در محدوده میانی میدان انجام دهد باید از اداره کل میراث فرهنگی استان تهران استعلام بگیرد. مرمت مجسمه‌های این میدان بدون هماهنگی و اطلاع ما بوده است.»

میراث فرهنگی می‌گوید: «در ۴ تیرماه سال ۱۳۹۹ مراتب ثبت پیکره نبرد گرشاسب با اژدها، اثر استاد غلامرضا رحیم زاده ارژنگ به شماره ۱۴۴۳ به تاریخ ۱۳۹۸/۱۴/۴ را به‌اضافه قوانین و مصوبات حفاظت و نگهداری از آثار ملی به اطلاع شهرداری منطقه ۱۱ تهران رسانده بود.»

معاون فرهنگی و طراحی شهری سازمان زیباسازی تهران اعتقاد دارد که این مصوبه تنها برای اثر اصلی بوده و شامل شیرها نمی‌شود. شاپور دیوسالار می‌گوید: «سازمان زیباسازی شهری متولی قانونی مرمت و تولید احجام و مجسمه‌های شهری است. دو مجسمه شیر به همراه مجسمه اصلی به ثبت آثار میراث ملی نرسیده است. همچنین دو مجسمه فرعی توسط مرحوم غلامرضا رحیم‌زاده ارژنگ ساخته نشده است؛ چراکه شیرهایی مجسمه اصلی که توسط استاد ارژنگ ساخته‌شده‌اند، از جنس مس بوده‌ و سال‌ها پیش در بحبوحه انقلاب آسیب‌دیده‌اند. دو شیری که اکنون قصد جایگزینی آن‌ها را داریم، در دهه ۸۰ توسط نوه استاد ارژنگ ساخته‌شده‌ و گویا چندان هم ارزش هنری نداشته‌اند.»

سخنگوی کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران با رد این دلیل گفت شیرها در حریم این اثر بوده‌اند.

حجت نظری به ایسنا گفت: شیرهای تندیس «نبرد گرشاسب با اژدها» دهه‌هاست که در اطراف میدان حر قرارگرفته و در عکس‌ها و تصاویر مربوط به سال‌های پیش از پیروزی انقلاب نیز این شیرها در اطراف میدان قرار دارد، ازاین‌رو گرچه پیکره نبرد گرشاسب با اژدها به شماره ۱۴۴۳ ثبت‌شده اما محیط پیرامون آن نیز باید تابع مقررات مربوط به حریم آثار تاریخی باشد.

سازمان زیباسازی با پافشاری بر موضع خود و عنوان اینکه مجسمه به علت «برودت آب و هوایی دچار فرسودگی شده بود» می‌گوید مجسمه دو شیر «احتمالاً طی دو هفته آینده جایگزین شود» اما این سازمان تصاویری از میزان فرسودگی مجسمه تخریب‌شده منتشر نکرده است.

اطلاعی از مراحل ساخت مجسمه‌های جدید که قرار است به‌زودی نصب شوند در دست نیست غیرازآنکه دیو سالار گفته است: «دو شیری که قرار است اکنون جایگزین شود، توسط آقای مجید نکونظر ساخته خواهد شد که هم دارای ارزش هنری بالا است و هم ماندگار خواهد بود. برای مرمت این اثر به هنرمندان زیادی درخواست دادیم و به‌سختی توانستیم فردی برای ترمیم آن پیدا کنیم.»

انتقاد از عدم همکاری مجسمه‌سازان با شهرداری تهران در حالی صورت می‌گیرد که در سال‌های اخیر مجسمه‌های بسیاری در سطح شهر تهران و سایر شهرها ناپدیدشده‌اند. تعدادی پس از نصب، برچیده شده و برخی بدون اطلاع هنرمند سازنده به‌صورت غیراصولی دست‌کاری و «مرمت» شده‌اند.

در اقدامی مشابه، سال گذشته مجسمه‌های معروف اسب از میدان امام ساری برداشته شدند. پس از پیگیری رسانه‌ها، مقامات شورای شهر ساری بیان کردند، مجسمه‌های میدان امام دزدیده نشده‌اند؛ بلکه «بر اساس دستور دادستان، وجود مجسمه‌های اسب در میدان امام چیزی جز اهانت به نام امام نیست و جمع‌آوری این مجسمه‌ها به شهرداری ابلاغ شد.»