در پی افزایش بحران جنگ نفتکشها میان ایران و بریتانیا که در چند هفته گذشته روابط دو کشور را به چالش کشیده است، مقامات بریتانیا تصمیم به تشکیل یک نیروی ویژه اروپایی برای تامین امنیت کشتیرانی در خلیج فارس گرفتند.
دولت ایران که متهم به دخالت در ناامنیهای منطقه است، با رد این تصمیم، گفته است که امنیت سواحل جنوبی ایران نیازی به نیروهای اروپایی ندارد و ایران قادر است افزون بر تأمین امنیت آبهای ایران، از امنیت تردد دریایی در تنگه هرمز نیز پاسداری کند.
حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی ایران، با اشاره به موضوع ناامنیها در تنگه هرمز، اظهار داشت که نقش ایران در تأمین امنیت در خلیج فارس برای هیچ کشوری پوشیده نیست، و ایران خود را متعهد به حفظ ثبات و امنیت در تنگه هرمز میداند. وی افزود: «باید کشورهای منطقه و جهان از مساعی نیروهای دریایی سپاه پاسداران ایران برای تأمین امنیت و آرامش در آبهای خلیج فارس قدردانی کنند».
مخالفت ایران با حضور نیروهای اروپایی برای حفظ امنیت کشتیرانی در خلیج فارس، پرسشبرانگیز است. زیرا اقدام اروپا برای تامین امنیت در خلیج فارس، ربطی به تحریمها و سیاست فشار ایالات متحده ندارد، بلکه هدف از آن، حمایت از امنیت کلیه کشتیهای تجاریای است که از تنگه هرمز عبور میکنند. جرمیهانت، وزیر امور خارجه بریتانیا در مورد طرح اعزام نیروی ویژه به خلیج فارس، گفت که هدف از این ماموریت، حفظ امنیت و آرامش حرکت کشتیرانی در خلیج فارس است و هیچ پیوندی با اقدامات آمریکا علیه ایران ندارد، زیرا بریتانیا همچنان متعهد به حفظ برجام است.
از سوی دیگر، حضور نیروهای اروپایی در خلیج فارس، بازتابهای دیگری بر نفوذ نمایشی ایران در خاورمیانه دارد که نقش ایران را در تحولات منطقه تحتالشعاع قرار میدهد و مانع جاهطلبیهای این کشور میشود. واگذاری مسئولیت حفظ امنیت تنگه هرمز به نیروهای خارجی، نه تنها مانع فعالیتهای تهدیدآمیز ایران در منطقه میشود، بلکه تلاش ایران را برای نشان دادن خود بهعنوان یک کشور توانمند برای حفظ امنیت خلیج فارس، منتفی میکند.
افزایش تهدیدهای ایران در خاورمیانه و تلاش روزافزون این کشور برای کنترل کشتیرانی در آبهای خلیج فارس، نگرانی کشورهای منطقه را برانگیخته است و منجر به بروز ناهنجاریهای بیشماری شده است. هشدار ایران به بستن تنگه هرمز که (حرکت) حدود ۲۰ درصد نفت جهان را تأمین میکند، اثراتی منفی بر بازار نفت و اقتصاد جهان داشته است.
کشورهای اروپایی امضا کننده برجام، همچنان خود را متعهد به رعایت شروط توافقنامه هستهای با ایران میدانند. تلاشهای فرانسه برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا، حاکی از این واقعیت است. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، بار دیگر تاکید کرده است که کشورهای اروپایی در حال حاضر نمیخواهند به فعالیتهایی چون افزایش ذخایر اورانیوم غنیسازی شده و بالا بردن سطح غنیسازی اورانیوم که شروط توافقنامه هستهای را نقض میکند، واکنش نشان دهند. وی افزود: «کشورهای اروپایی انتظار دارند تلاشهای سیاسی و میانجیگریهای فرانسه، سوئد و عمان، بتواند تنشها را کاهش دهد و احتمال میرود که در صورت رسیدن به تفاهمی که منجر به آرامش اوضاع در خلیج فارس شود، دیگر نیازی به اعزام نیرو برای تامین امنیت در تنگه هرمز نباشد.
اما با توجه به اهمیت سیاسی و اقتصادی چشمگیر تنگه هرمز به عنوان یکی از عمدهترین گذرگاههای تأثیر گذار در بازار نفت و رشد اقتصاد جهانی، کشورهای غربی همچنان نگران امنیت خلیج فارس هستند و در زمینه محافظت از تنگه هرمز، بحث و گفتوگو میکنند.
پس از افزایش تنش میان ایران و ایالات متحده طی چند هفته اخیر که منجر به افزایش فشار بر دولت ایران شد، رژیم ایران در صدد چارهجویی برای کاهش فشارها برآمد و تمام گزینههای نظامی و سیاسی ممکن را بهکار گرفت. دولت ایران در بخش نظامی، به نمایش قدرت و فعالیتهای تهدیدآمیز در خلیج فارس پرداخت، و در عرصه سیاست، تلاش کرد تا به منظور کاهش تحریمها بر آن کشور، کشورهای اروپایی را وادار به اعمال فشار علیه ایالات متحده کند.
اما تحولات اخیر، به جای آن که بتواند میان کشورهای اروپایی و آمریکا اختلاف نظر ایجاد کند، منجر به بحران روابط میان ایران و اروپا شد و ایران را با چالشهای بیشتری روبهرو کرد. در پرتو همین تحول، حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی ایران، به صورت تلویحی به احتمال مبادله نفتکشها با بریتانیا اشاره کرد. این امر نشان میدهد که ایران از تشدید بحران روابط با اروپا، شدیدا نگران است.
© IndependentArabia