نیروی دریایی سپاه چگونه «استنا ایمپرو» را توقیف کرد؟

«فست روپ» سپاه بر عرشه نفتکش بریتانیایی

تسنیم

بعدازظهر روز جمعه ۲۸ تیر، نیروهای ویژه نیروی دریایی سپاه پاسداران در جریان یک عملیات موفق شدند یک نفتکش بریتانیایی به نام استِنا امپِرو را در تنگه هرمز توقیف کنند. این اقدام در پاسخ به توقیف نفتکش ایرانی «گریس ۱» توسط نیروی دریایی بریتانیا در تنگه جبل‌الطارق در روز ۱۳ تیر صورت گرفت. این توقیف زمانی رخ داد که نیروی دریایی بریتانیا دو کشتی، یعنی »اِچ اِم اِس مونتروز» که یک ناوشکن سبک کلاس ۲۳ است را همراه با یک ناوشکن کلاس ۴۵ با نام «اِچ اِم اِس دانکِن» در منطقه داشت تا در برابر حملات احتمالی نیروی دریایی سپاه پاسداران، از کشتی‌های تجاری این کشور مراقبت کنند.

چگونگی توقیف اِستِنا ایمپِرو

توقیف کشتی استِنا ایمپِرو در حوالی ساعت ۱۹:۳۰ به وقت محلی توسط چهار قایق تندرو نیروی دریایی سپاه (ندسا) حامل گروهی از نیروهای ویژه آن نهاد، و یک فروند هلیکوپتر ترابری سنگین میل موسوم به هدهد صورت گرفت. این اتفاق زمانی رخ داد که کشتی مورد نظر در آب‌های بین‌المللی در حال حرکت به سمت خلیج فارس بود تا یک محموله نفت خام را بارگیری کند. 

پیش از آن عملیات، یک فروند پهپاد شناسایی صادق نیروی دریایی سپاه از جزیره قشم به پرواز درآمد تا اقدام به شناسایی کشتی مورد نظر کند و مطمئن شود که نیروهای عملیات مخصوص نیروی دریایی بریتانیا در عرشه آن حضور ندارند، سپس قایق‌های موشک‌انداز این نیرو اقدام به شناسایی و رصد ناوشکن سبک مونتروز کردند و مطمئن شدند که فاصله آن با نفتکش اِستِنا ایمپِرو زیاد است. نیروهای ویژه ندسا سپس به برقراری ارتباط با خدمه نفتکش مورد نظر اقدام کردند، و از آنها خواستند تا جهت کشتی را ۳۶۰ درجه تغییر دهد و وارد آب‌های ایران شود، تا به راحتی توسط سپاه پاسداران توقیف شود.

در جریان توقیف، در ابتدا هشت تن از نیروهای ویژه ندسا با استفاده از تکنیک «فست روپ» با طناب از هلیکوپتر بر عرشه کشتی استِنا ایمپِرو فرود آمدند. سپس به عرشه و اتاق فرماندهی نفتکش رفتند و خدمه را وادار کردند تا سرعت کشتی را به صفر برسانند، تا سایر نیروهای ویژه نیز که سوار بر قایق‌های تندرو بودند، بتوانند با استفاده از نردبان به کشتی راه یابند. در همان حین، یک فروند پهپاد صادق نیز در حال نظارت بر کل عملیات بود و یک فروند هلیکوپتر بل امداد و نجات ندسا نیز در نزدیکی منطقه پرواز می‌کرد تا در صورت بروز سانحه‌ای برای نیروهای ویژه سپاه، آنها را سریعا برای مداوا به بندرعباس منتقل کند. به درخواست ندسا، کشتی اِستِنا ایمپِرو به سمت جزیره لارک و سپس بندرعباس حرکت کرد و در نزدیکی آنجا پهلو گرفت.

کمبودها مانع توقیف نفتکش نشد

در روز ۱۳ تیر، در جریان توقیف نفتکش ایرانی «گریس ۱» که حامل دو میلیون بشکه نفت خام صادراتی به مقصد بندر طرطوس سوریه بود، تفنگ‌داران نیروی دریایی بریتانیا در تاکتیکی مشابه (فست روپ با طناب) با استفاده از یک فروند هلیکوپتر سبک سریعا بر عرشه کشتی فرود آمدند، اما با این تفاوت که آن عملیات را در تاریکی کامل شب انجام دادند. سپس قایق‌های حامل شماری بیشتر از تفنگداران همراه با پلیس جبل‌الطارق در کنار نفتکش پهلو گرفتند و با ورود به درون کشتی، آن را توقیف کردند. تمامی نیروهای بریتانیایی مجهز به دوربین‌های دید در تاریکی بودند تا در تاریکی شب، عملیات خود را بدون هیچ مشکلی پیش ببرند.

برخلاف نیروهای ویژه و تفنگداران نیروی دریایی بریتانیا، نیروهای ویژه ندسا، فاقد تجهیزات مدرن دید در شب هستند تا بتوانند با اتکا به آن، اقدام به عملیات برای توقیف یک کشتی تجاری در تاریکی شب نمایند. همچنین، هلیکوپترهای میل این نیرو که برای «فست روپ» نیروهای ویژه مورد استفاده قرار می‌گیرند، با وجود قابلیت تجهیز به دوربین‌های جلونگر فروسرخ ساخت رایان رشد افزار، به علت برد کم و دقت پایین دوربین‌ها، برای انجام فست روپ در شب ایمن نیستند. این درحالی‌ست که هلیکوپتر وایلدکت نیروی دریایی بریتانیا مجهز به پیشرفته‌ترین سامانه جلونگر فروسرخ است.

هواپیمایی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دارای پنج فروند هلیکوپتر هدهد است که در سال ۱۳۷۹ شمسی از کمپانی اولان-اوده روسیه خریداری شده است. این هلیکوپترها توسط نیروهای ندسا در مناطق مختلف دریایی در جنوب کشور مورد استفاده واقع می‌شوند، اما پایگاه اصلی‌شان در مجاورت پایگاه هوادریای نیروی دریایی ارتش در غرب شهر بندرعباس است. از این پنج فروند هلیکوپتر، دو فروند در چهار سال گذشته توسط شرکت پنها، پشتیبانی و نوسازی هلیکوپترهای ایران، ارتقا یافته و مجهز به دوربین‌های فروسرخ شده‌اند که تنها استفاده‌شان در عملیات‌های امداد و نجات است. همچنین یکی از این پنج هلیکوپتر قابلیت حمل و استفاده موشک ضد کشتی نور را دارد.

با وجود تمامی کمبودها، از جمله هلیکوپتر غیرمجهز به جلونگر فروسرخ، نیروهای ویژه نیروی دریایی سپاه پاسداران موفق شدند تا در فرصتی مناسب، به توقیف یک نفتکش بریتانیایی اقدام کنند تا از آن طریق، دولت بریتانیا و دولت منطقه‌ای جبل‌الطارق را به رفع توقیف و باز پس فرستادن «گریس ۱» وادار کنند. در جریان آن عملیات، چنانچه نیروی دریایی ایالات متحده، با استفاده از چند جنگنده‌ به پرواز درآمده از ناو هواپیمابر «یو اس اس آبراهام لینکلن»، اقدام به انجام پشتیبانی نزدیک هوایی برای ناو «اِچ اِم اِس مونتروز» بریتانیایی می‌کردند، به‌طور قطع شاهد بروز یک درگیری تمام عیار می‌بودیم که می‌توانست منجر به نابودی چندین پایگاه نیروی دریایی سپاه و کشته شدن صدها نفر از نیروهای آن شود.