در هفته‌ای که گذشت، مجلس نمایندگان کنگره آمریکا با استناد به اینکه آقای ترامپ هفته پیش شورش علیه کنگره را ترغیب کرده بود، رای به استیضاح رئیس جمهور داد.

این رای نه تنها فراحزبی و از حمایت ده نماینده جمهوری‌خواه برخوردار بود، بلکه او را در مقام نخستین رئیس جمهور آمریکا قرار داد که برای دومین‌بار استیضاح می‌شود.

اکنون پرونده استیضاح او برای محاکمه به سنای آمریکا ارجاع داده می‌شود که گفته می‌شود رهبر اکثریت جمهوریخواه آن، میچ مک کانل، به‌طور خصوصی اذعان داشته است از اینکه آقای ترامپ بار دیگر مورد استیضاح قرار می‌گیرد، خوشنود است.

روند محاکمه آقای ترامپ و کار سنا برای تایید حکم یا تبرئه او هفته‌ها طول خواهد کشید. این اقدام هنگامی آغاز خواهد شد که دوره ریاست جمهوری یک دوره‌ای او به‌پایان رسیده و واشنگتن را ترک کرده است.

مفهوم استیضاح چیست؟

این روند گاه با اخراج رئیس جمهور اشتباه گرفته می‌شود در حالی که این تنها یکی از نتایج احتمالی استیضاح است. به دنبال رای مجلس نمایندگان برای استیضاح، در یک روند دو بخشی، این سئوال مطرح می‌شود که آیا رئیس جمهور باید از سمتش خلع شود یا نه.

آقای ترامپ تااکنون دو بار از طرف مجلس نمایندگان استیضاح شده است؛ یکبار در فوریه ۲۰۲۰ و یکبار در چهارشنبه هفته گذشته.

به دنبال این اتفاق، مجلس نمایندگان روی یک بند از لایحه استیضاح رای‌گیری کرد و آن مربوط به «ترغیب قیام» در تظاهرات هفته گذشته علیه نتایج انتخابات بود که به شورش در داخل ساختمان کنگره انجامید.

هرچند در مورد نخست، هفته‌ها طول کشید تا مجلس نمایندگان لوایح استیضاح را مطرح کند، اما اینبار نمایندگان گفتند که اظهارات آقای ترامپ خطاب به هوادارانش مبنی بر راهپیمایی «قدرتمندانه» به‌سوی کنگره، مستقیم و روشن بوده است.

گام بعدی محاکمه آقای ترامپ در سنا خواهد بود که در جریان آن نمایندگان مجلس سفلی، در جایگاه دادستان قرار خواهند گرفت. شاهدان برای شهادت احضار خواهند شد و سناتورها در صورت لزوم، رای به مجازات آقای ترامپ خواهند داد که در آن میان، حکم برکناری رئیس جمهور یک گزینه است. 

پس از آن چه خواهد شد؟

به گفته آقای مک کانل، رهبر اکثریت سنا، دومین روند استیضاح کمی پس از آغاز اجلاس سنا (شور مجلس اعلا) در روز نوزدهم ژانویه آغاز خواهد شد.

برای آغاز سریعتر آن، تمامی ۱۰۰ سناتور مجلس سنا باید به آن رای دهند که انتظار آن نمی‌رود.

بر مبنای قانون اساسی ایالات متحده، اخراج رئیس جمهور از کاخ سفید مستلزم دو سوم کل آرای سنا است که شامل رای مثبت ۱۷ سناتور جمهوری‌خواه نیز می‌شود.

نخستین دادرسی استیضاح آقای ترامپ، سه هفته به‌طول انجامید. در پایان آن، سنا علیه اخراج رئیس جمهور رای داد. موضوع آن استیضاح، تحت فشار قرار دادن اوکراین برای تحقیق در مورد جو بایدن بود که سرانجام در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ بر دونالد ترامپ پیروز شد.

قرار است یک روز پس از آغاز مجدد کار مجلس سنا، آقای بایدن به عنوان جانشین آقای ترامپ سوگند یاد کند و بدین ترتیب هرگونه احتمال اینکه آقای ترامپ پیش از موعد از کاخ سفید اخراج شود، از میان خواهد رفت.

از سوی دیگر، سنا باید کار خود را در ارتباط با تایید کابینه آقای بایدن آغاز کند. این موضوع روند دادگاه استیضاح ترامپ را کُند می کند.

آیا ممکن است آقای ترامپ از شرکت در انتخابات ریاست جمهوری آینده محروم شود؟

این نکته‌ای مهم است که سناتورها همچنان می‌توانند به عنوان بخشی از روند استیضاح و در تصمیمی جداگانه، آقای ترامپ را از احراز مقام ریاست جمهوری در آینده منع کنند. شایعه‌های حاکی از آن است که آقای ترامپ قصد دارد بار دیگر در انتخابات ریاست جمهوری سال۲۰۲۴ شرکت کند. اما به منظور منع آقای ترامپ از شرکت در انتخابات آتی، رای مثبت تمامی ۱۰۰ سناتور مجلس اعلا، الزامی است. 

دموکرات‌ها فرصت خوبی برای مجازات دونالد ترامپ دارند زیرا با انتخاب دو سناتور دموکرات از ایالت جورجیا، تعداد سناتورهای مجلس اعلا به تساوی میان ۵۰ سناتور از هر حزب تقسیم شده است. در نتیجه، کامالا هریس، معاون جو بایدن رای نهایی را در سنای آمریکا خواهد داشت.

با وجود این، در پایان روند محاکمه، همچنان در مورد اینکه آیا سنا بدون رای دو سوم سناتورها در محکومیت او، قادر به ممانعت از شرکت ترامپ در انتخابات آینده خواهد بود یا نه تردیدهایی وجود دارد. 

در عین حال این احتمال وجود دارد که آقای ترامپ، رای به جلوگیری از حضور خود در انتخابات آینده را از نظر حقوقی به چالش بکشد.

آیا پیامد بالقوه دیگری نیز وجود دارد؟

بر اساس لایحه سال ۱۹۵۷ «روسای جمهور پیشین» مستحق دریافت مزایایی هستند که گفته می‌شود شامل سالیانه ۱ میلیون دلار هزینه سفر و ۲۰۰ هزار دلار در سال، حقوق بازنشستگی است.

اگر سنا آقای ترامپ را محکوم کند، او از دریافت این وجوه محروم خواهد شد. این محرومیت، از نظر مالی به او لطمه خواهد زد زیرا گفته می‌شود آقای ترامپ مبلغ ۴۰۰ میلیون دلار بدهی دارد و فعالیت‌های تجارتی او در دو مورد، در مرحله بررسی در دادستانی نیویورک است.