لبخندهای نجفی گویای درک او از سیستم قضایی ایران پس از انقلاب

نگاهی به «مهدورالدم» در قانون اساسی ایران

عکس از سایت میزان

نخستین جلسه دادگاه محمد علی نجفی، شهردار پیشین تهران، به اتهام قتل همسرش میترا استاد، چهار روز پیش، شنبه ۲۲ تیر ماه به صورت علنی برگزار شد و دومین جلسه دادگاه وی نیز امروز چهارشنبه ۲۶ تیر ماه برگزار شد. در جلسه اول، قاضی شهریاری نماینده دادستان پس از قرائت کیفرخواست اتهامات نجفی گفت: «متهم در اعترافات خود اعلام کرد که، چون احساس می‌کردم خانواده‌ام پس از این موضوع تحت فشار قرار می‌گیرند عنوان مهدورالدم را به کار بردم و به خاطر این بود که خانواده‌ام بتوانند از خود دفاع کنند». ولی نجفی در دومین جلسه دادگاهش گفت: «بازپرس می‌خواست مهدورالدم بودن میترا را در دهان من بگذارد. آنچه نوشتم با عجله و به صورت غیردقیق بود، من عنوان مهدورالدم را اصلا در دفاعیات مطرح نکردم».

فارغ از اینکه جلسات دادگاه تاکنون، ابهامات بیشتری نسبت به پرونده ی قتل خانم استاد برانگیخت، مبحث مهدورالدمی را مجددا در میان اذهان عمومی مطرح کرد. بر اساس ماده ۲۹۵ قانون مجازات اسلامی «در صورتی‌که شخص کسی را به اعتقاد قصاص یا به اعتقاد مهدورالدم بودن بکشد و این امر بر دادگاه ثابت شود و بعدا معلوم گردد که مجنی علیه مورد قصاص و یا مهدورالدم نبوده است، قتل به منزله خطای شبه عمد است. و اگر ادعای خود را در مورد مهدورالدم بودن مقتول به اثبات برساند، قصاص و دیه از او ساقط است». بنابراین تاکید محمدعلی نجفی بر فساد اخلاقی همسرش، تازه مسلمان شدن و همچنین رعایت نکردن حجاب اسلامی، پس از ازدواج با او، با انگیزه مهدورالدم بودن میترا استاد عنوان شده است که تلاشی است برای آزادی و رهایی از مجازات زن‌کشی و خشونت جنسیتی که توسط قانون مجازات اسلامی در ایران حمایت می‌شود.

مجاز و واجب بودن کشتن اقلیت‌های مذهبی نظیر بهاییان و همچنین اقلیت یارسان (که مرتد خوانده می‌شوند) در جامعه‌ی اسلامی مفهومی آشناست، چون از نگاه فقهی اسلامی «مرتد به هر نوعش (فطری و ملی) مرتد محسوب می‌شوند و به عنوان فرقة ضاله موجب تفرقه و تشتت در بین مسلمانان می‌شوند لذا نظر کلی اسلام در مورد آنها، مهدورالدم بودن آنهاست تا ریشه فتنه كنده شود».

مهرانگیز کار وکیل و فعال حقوق زنان برجسته ایرانی در این باره می‌گوید: «ورود مهدورالدم به قوانین ایران که پس از انقلاب اسلامی واقع شده، رویدادی است که حق حیات شهروندان را به خطر انداخته است. مهدورالدم خونش هدر است. بی ارزش است. به اندازه‌ای که وقتی کسی به این اعتقاد حتی اگر اشتباهی باشد کسی را می‌کشد، آب از آب تکان نمی‌خورد و قاتل که ممکن است با مقتول اختلاف خصوصی یا سیاسی و جناحی داشته باشد، به کمک قانون دست‌ها را می‌شوید و مانند انسان طیب و طاهر به زندگی و آزادی ادامه می‌دهد. او الگوئی است برای دیگر جانیان. در حذف فیزیکی مخالفان حکومت به خوبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همان‌طور که در چهار قتل دو نویسنده و دو ملی‌گرا و مخالف در سال ۱۳۷۷، از قوانین مبتنی بر مهدورالدم استفاده شد و مرتکبین آزاد شدند».

تحقیقات نشان می‌دهد که مرتکبان قتل بهاییان ایران با استفاده از برچسب مهدورالدم بدون تشکیل دادگاه از مجازات رهایی یافتند و حتی با تبلیغات منفی نظیر توطئه چینی بر علیه مسلمانان و سیاست جمهوری اسلامی و مرتد قلمداد کردن آنها به تفکرات ضد بهایی در جامعه‌ی کنونی ایران افزودند و از این طریق خشونت علیه اقلیت مذهبی و حتی کشتار، نابودی و آوارگی آنها را نه تنها توجیه کردند، بلکه آن را امری واجب بر مسلمانان دانستند. واکنش برخی از مردم ایران به قتل میترا استاد نیز نشان می‌دهد که میراث چهل ساله‌ی نفرت پراکنی و توطئه علیه اقلیت‌های مذهبی، دگراندیشان و زنان گویای واقعیتی تلخ است. واقعیتی که از بطن افکار متعصبان مذهبی و بنیادگرایان صاحب قدرت زاییده شده و به‌وضوح نشان دهنده تباهی و زوال فرهنگی جامعه‌ی فعلی ایران است.

فرج سرکوهی در مورد مفهوم مهدورالدم، جا افتادن و پذیرش آن در جامعه می‌گوید: «مفهوم‌ها تاریخ خود را دارند و تاریخ احیاء یا ظهور، رسوخ و جا افتادن مفهوم مهدورالدم در جامعه ما بخشی است سیاه از تاریخ چهاردهه اخیر ما و از یاد نبریم که گاهی برآشفته نشدن و انتقاد نکردن از رخداد یا مفهومی بارزترین نشانه انحطاط و ورشکستگی اخلاقی و فرهنگی است».

تصاویر منتشر شده از محمدعلی نجفی  با لبخندی بر لب و بدون ذره‌ای اضطراب یا ترس از کشته شدن یک انسان، پس از قتل میترا استاد، بخوبی میزان راحتی و آسودگی خیال او از معاف شدن از مجازات زن‌کشی توسط نظام حاکم را نشان می‌دهد. محمد علی نجفی بعنوان سیاست‌مداری با چند دهه سابقه شاهد قتل و سرکوب ایرانیان و بخصوص زنان توسط قانون مجازات اسلامی بوده است و لبخندهای او گویای علم و درک عمیق وی از سیستم سیاسی و قضایی ایران پس از انقلاب است.

در مورد میترا استاد اطلاعات معتبری وجود ندارد و به همین دلیل نمی‌توان بطور قطع به وابستگی وی به نهادهای مختلف امنیتی و سیاسی اشاره کرد. استاد در سال ۱۳۶۲ در اسلام آباد غرب (واقع در کرمانشاه) متولد شد و دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته حسابداری بود. میترا استاد در دوره‌ای بازیگر سینما بود و همچنین بعدها کاندیدای شورای شهر اسلام‌شهر شد. او از خانواده‌ای هنرمند بود و به گفته برخی از رسانه‌ها گاه خوانندگی هم می‌کرد. پدر او کاکابرار نام دارد که از اساتید تنبور نواز یارسان است.

بیشتر از