بازی هند و پاکستان در زمین افغانستان

حکمتیار اعلام کرده که حزب او مذاکرات جداگانه‌ای با طالبان شروع می‌کند

سفر حکمتیار به پاکستان ۲۱ اکتبر ۲۰۲۰- AAMIR QURESHI / AFP

پایتخت دو رقیب دیرینه منطقه‌ای امروز میزبان دو رهبر سیاسی افغان است؛ گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی افغانستان به پاکستان رفت و مورد استقبال عمران خان، نخست وزیر و دیگر مقام‌های بلندرتبه پاکستانی قرار گرفت و عطا محمد نور، از رهبران جمعیت اسلامی هم به هند رفت و با جی شنکر، وزیر خارجه هند دیدار و مذاکره کرده است. این دو حزب طرف اصلی جنگ‌های خونین دهه نود میلادی در کابل بودند که به ظهور طالبان و سقوط کشور به دست این گروه انجامید.

دشمنی هند و پاکستان که پیشینه هفتاد و سه‌ساله دارد، بر کسی پوشیده نیست اما با توجه به تحولات جاری، آیا افغانستان بار دیگر در آستانه جنگ نیابتی خونین قدرت‌های همسایه است؟

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

آقای نور، رییس شورای اجرایی جمعیت اسلامی، در سفرش به هند دیدارهای جداگانه با جی شنکر، وزیر امور خارجه و شرنگلا، وزیر دولت در امور خارجی داشته است. در این دیدارها جی پی سنگ، رییس بخش پاکستان، افغانستان و ایران وزارت خارجه هند نیز حضور داشته است که مدیریت أوضاع در این منطقه به عهده او است.

عکس از صفحه فیس بوک عطا محمد نور

عطا محمد نور در صفحه فیس‌بوکش می‌نویسد: «دو طرف روی روند صلح و حمایت از آن، حضور هند در جمع کشورهای تسهیل‌کننده صلح، نقش هند در اجماع منطقه‌ای، نقش رهبران افغانستان و طرف‌های تاثیرگذار و حکومت افغانستان در روند صلح و پس از آن، آتش‌بس، عدم‌مداخله کشورها در امور افغانستان و حمایت از ارزش‌های به دست آمده در ۱۹ سال اخیر بحث و تبادل نظر کردند.»

این دیدار در حالی صورت می‌گیرد که آقای نور هیچ مقام رسمی حکومتی ندارد تا بهانه‌ای برای سفر خارجی او و دیدارش با وزیر خارجه هند شود. بدیهی است که سیاست خارجی کشور از سوی دستگاه دیپلماسی تعیین می‌شود و تردیدی نیست که آقای نور برای رفتن به هند منتظر اجازه ریاست جمهوری یا وزیر خارجه نبوده است. پیش‌تر نیز هند میزبان مارشال عبدالرشید دوستم، دیگر فرمانده قدرتمند شمال افغانستان بود. هر دو، نور و دوستم تاریخ خونین جنگ با طالبان که مورد حمایت پاکستان است، در کارنامه دارند.

هرچند جزییات بیشتری درباره دیدارهای فرماندهان نظامی شمال با مقام‌های هند منتشر نشد اما همین نکته که دو طرف به آن اذعان کرده‌اند که درباره «عدم مداخله کشورها در أمور افغانستان و حمایت از ارزش‌ها و نقش هند» گفت‌وگویی انجام شده است، حاوی پیام‌های روشنی است.

هر دو رهبر و به ویژه مارشال دوستم قدرت بسیج نظامی زیادی در میان اقوام خود دارند و اگر تایید شود پشتیبانی مالی و احیانا تسلیحاتی هند می‌تواند تاثیر زیادی روی معادلات آینده سیاسی افغانستان بگذارد.

در طرف دیگر، علاوه بر طالبان که وابستگی عمیقی به پاکستان دارد، اسلام‌آباد میزبان گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی است. آقای حکمتیار از نوجوانی تا هفتاد و یک سالگی در مقابل دولت‌های مرکزی افغانستان قیام کرده است. او بار دیگر تاکید کرد که دشمنانش در کابل حکومت می‌کنند، آمریکا در افغانستان شکست خورده، جنگ وسیله رسیدن به هدف است و بر نقش پاکستان در تحولات اخیر تاکید کرده است.

آقای حکمتیار هم‌زمان اعلام کرده است که حزب او مذاکرات جداگانه‌ای با طالبان شروع می‌کند چرا که به نظر او اشرف غنی با ماندن در قدرت بزرگ‌ترین مانع در راه آوردن صلح به کشور است.

در دیدار او با عمران خان نخست وزیر پاکستان نیز از تلاش «تخریبکاران صلح در خارج از افغانستان» برای صدمه زدن به روند صلح هشدار داده شده است.

این مانورها بسیاری را در افغانستان که همچنان دارای حکومت با مشروعیت بین‌المللی است، به یاد دوران گذشته تلخ و سقوط نظام انداخته است.

برای نخستین بار حمدالله محب، مشاور امنیت ملی ریاست جمهوری که دولتش زیر فشار فزاینده‌ای قرار گرفته، هشدار داده است که کشورش با تهدید جنگ داخلی روبه‌رو است. او جنگ داخلی را یک تهدید واقعی خواند اما گفت دولت برای جلوگیری از آن تلاش می‌کند.

آمریکا از خروج نیروهایش تا بهار سال آینده طبق توافق با طالبان خبر داده است، گرچه این روند، مشروط به شرایط و توافق طالبان با دولت افغانستان بر سر نقشه آینده سیاسی کشور خوانده شده است. دولت افغانستان می‌کوشد اجماع ملی برای مقابله با طالبان تشکیل دهد و هشدار می‌دهد که صف جمهوریت و امارت اسلامی بیش از هر وقت دیگر روشن است، اما رهبران سیاسی اهداف خود را دنبال می‌کنند.

بیشتر از