هلمند، زخم ناسور جنگ در میانه صلح

نبرد هلمند شدید‌ترین نبرد میان دولت و طالبان پس از توافق صلح است

استان هلمند که مرز گسترده‌ای با کشور پاکستان دارد، یکی از ناامن‌ترین مناطق افغانستان است- NOOR MOHAMMAD / AFP

استان جنوبی هلمند در چند روز گذشته، شاهد خونین‌ترین نبرد‌ها میان گروه طالبان و نیرو‌های امنیتی دولت افغانستان بوده است. طالبان که از استان‌های قندهار، فراه و ارزگان جهت تصرف هلمند به این استان آمدند، حملات تهاجمی گسترده‌ای را هم بر شهر لشکرگاه مرکز استان هلمند و هم بر شهرستان ناوه سازمان‌دهی کردند. هرچند طالبان توانستند تا ناحیه چهارم شهر لشکرگاه را نیز تصرف کنند و جنگ را به ناحیه سوم بکشانند، با این حال ضدحمله‌های نیرو‌های امنیتی افغان علیه طالبان، به خصوص حملات هوایی ناتو علیه طالبان باعث شد تا تهاجم جنگجویان این گروه واپس زده شود و طالبان متحمل تلفات شدیدی شوند. بر اساس گزارش‌ها بیش از ۱۷۰ طالب در این نبرد‌ها کشته شدند.

این جنگ همچنین باعث آوارگی شماری از مردم هلمند شده است. اداره مهاجرین استان هلمند گفت که در حدود ۴۵۰۰ خانواده از مناطق جنگی به شهر لشکرگاه کوچ کرده‌اند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

هرچند نیرو‌های امنیتی افغان می‌گویند که طالبان را از منطقه بیرون رانده‌اند. اما براساس گزارش‌های تازه رسانه‌ها، جنگ روز سه‌شنبه نیز ادامه داشت و دولت نتوانسته است تا روز سه‌شنبه ناحیه چهارم شهر لشکرگاه را از چنگ طالبان خارج کند.

استان هلمند که مرز گسترده‌ای با کشور پاکستان دارد، یکی از ناامن‌ترین مناطق افغانستان است. این استان جزو نخستین مناطق افغانستان بود که پس از سقوط طالبان، دوباره ناامن شد. هرچند بزرگ‌ترین و مجهز‌ترین پایگاه نظامی ناتو در این استان است و نیرو‌های ورزیده آمریکایی و بریتانیایی در این استان مستقرند، اما هرگز نتوانستند امنیت این استان را تامین کنند. از مجموع ۱۳ شهرستان این استان گفته می‌شود شش شهرستان به صورت کامل در تصرف طالبان است و در شهرستان‌های دیگر نیز نفوذ طالبان دیده می‌شود. با این حال طالبان نتوانستند در طول این سال‌ها این استان را به طور کامل تصرف کنند. با این حال دولت افغانستان نیز حتی با کمک و حمایت ناتو نتوانست امنیت را به طور کامل در این استان برقرار کند.

اما عوامل ناامنی هلمند تنها تلاش طالبان برای تصرف جغرافیا در داخل خاک افغانستان نیست.

در قدم اول مهم‌ترین دلیل ناامنی هلمند، نزدیکی و همجواری این استان با پاکستان است که زمینه رفت‌وآمد سهل و آسان طالبان را به داخل خاک پاکستان و تجهیز آنان برای برگشت به جنگ را به خوبی میسر ساخته است. در قدم دوم طالبان از لحاظ تبار، بیشتر از مناطق هلمند و قندهارند. به همین دلیل رابطه قوی میان طالبان و هلمند وجود دارد. طالبان تلاش دارند تا با تسلط بر استان هلمند یا حتی هر استانی، به جهانیان نشان دهند که آنان نیز صاحب جغرافیایی در داخل خاک افغانستان‌اند. سازمان اطلاعاتی پاکستان نیز تلاش دارد تا طالبان را برای تصرف استانی در افغانستان توانمند کند تا فشار‌های بین‌المللی در رابطه با حمایت پاکستان از گروه‌های تروریستی کمتر شود. زیرا باور عمومی جهانی این است که دولت پاکستان به صورت مداوم از جریان‌های تندروی افراطی-مذهبی حمایت کرده و آنان را علیه دولت‌هایشان می‌شورانند.

اما در کنار آن نقش استان هلمند در تولید مواد مخدر جهان نیز یکی از دلایل تداوم جنگ در این استان است. هلمند بیش از ۷۰ درصد مواد مخدر تولید شده در افغانستان را تولید می‌کند. به همین دلیل قدرتمند‌ترین باند‌های قاچاق مواد مخدر در هلمند فعالند. آنان نیز نمی‌گذارند تا استان هلمند به امنیت برسد. زیرا تامین امنیت باعث از بین رفتن زمین‌های زیر کشت تریاک می‌شود. از سوی دیگر زمزمه‌هایی وجود دارد که وجود معادن بزرگ اورانیم در این استان باعث ناامنی آن شده تا کسی از استخراج غیرقانونی اورانیم آگاه نباشد. البته این که چه کسانی معادن اورانیم هلمند را استخراج می‌کنند هیچ گاه رسانه‌ای نشده است.

پاکستان نیز در بعد اقتصادی می‌خواهد تا با ناامن‌سازی هلمند، فشار بیشتری را بر بندر چابهار ایران وارد کند چرا که بخش عمده‌ای از واردات افغانستان از این بندر تجارتی صورت می‌گیرد. مسیر ترانزیت بندر چابهار در افغانستان از استان‌های نیمروز و هلمند می‌گذرد و پاکستان اگر بتواند این منطقه را ناامن کند، بازرگانان افغان مجبور می‌شوند برای واردات‌شان دوباره به دو بندر مهم کراچی و لاهور در پاکستان وابسته باشند.

جنگ در هلمند به یک زخم ناسور تبدیل شده است که به این زودی‌ها التیام نخواهد یافت. حتی اگر توافقی میان دولت افغانستان و گروه طالبان به وجود بیاید، احتمال نا‌امن ماندن این استان جنجالی همچنان به دلیل حضور گروه‌های مافیایی قاچاق مواد مخدر و حتی گروه‌های تروریستی جدید وجود دارد.

بیشتر از