تاکنون کووید-۱۹ جان یک میلیون نفر را گرفته است و این همه‌گیری افراد بسیار بیشتری را هم دچار رنج و دشواری کرده است. 

این موعد دشواری برای جهانیان است اما هم حالا و هم در آینده نزدیک پرتوهای امیدی نیز وجود دارد که مشوق ما است. 

فقط ۹ ماه از شناسایی این ویروس گذشته است. شماری از بهترین دانشمندان جهان دست در دست هم آزمایش‌هایی برای تشخیص ابتلا به این بیماری را سامان داده‌اند، داروهایی مثل کورتیکواستروئیدها برای کاهش میزان مرگ‌ومیر مبتلایان بدحال و تولید واکسن‌هایی که اکنون در مرحله سوم و پایانی آزمایش‌ها قرار دارند. 

چشم به راه پیشرفت‌های بیشتری هستیم اما به چشم خود دیده‌ایم که با اجرای اقداماتی آزموده و مطمئن در حوزه سلامت عمومی می‌توان این ویروس را به خوبی مهار کرد. 

در بسیاری از کشورها سراسر دنیا واکنش نشان دادند و به دلیل وجود زیرساخت‌های مناسب توانستند قبل از رسیدن ویروس به حالت مهارگسیخته جلوی شیوع آن را در همان مراحل آغازین بگیرند. 

نظام بهداشت عمومی و پزشکی تایلند دارای منابع مطلوبی است و مقامات این کشور توانستند با توسل به بهترین توصیه‌های علمی موجود و کادر درمانی متعهد و آموزش‌دیده به خوبی جلوی کرونا را بگیرند، اعتمادسازی کنند و اعتماد عمومی را افزایش دهند. 

اگر چین را کنار بگذاریم، ایتالیا یکی از نخستین کشورهایی بود که کرونا در آن شیوع گسترده‌ای یافت و به نوعی خط مقدم مقابله با کرونا در میان کشورهای جهان شد. ایتالیا با سرمشق از آن چه در ووهان رخ داده بود اقدامات خوبی انجام داد و توانست میزان انتقال بیماری را کاهش دهد و جان هزاران نفر را نجات دهد. همبستگی و اتحاد ملی در کنار ایثارگری و تعهد کادر درمان و به میدان آمدن و همراهی مردم ایتالیا باعث شد بتوانند شیوع کرونا را مهار کنند. 

قاره آمریکا تاکنون کرونازده‌ترین منطقه جهان بوده است اما طبق آماری که اروگوئه داده است این کشور هم از لحاظ سرانه هم در کل، کمترین شمار ابتلا و تلفات را در آمریکای لاتین داشته است. البته این وضعیت اتفاقی نیست زیرا اروگوئه یکی از قوی‌ترین و مقاوم‌ترین سامانه‌های بهداشت آمریکای لاتین را دارد و بر اساس اجماع سیاسی که در مورد اهمیت سرمایه‌گذاری در بهداشت عمومی وجود دارد، سرمایه‌گذاری پایداری را در این حوزه انجام داده است. 

پاکستان با نصب زیرساخت‌هایی که طی سال‌ها برای مقابله با فلج اطفال ایجاد کرده بود، به مبارزه با کووید-۱۹ رفت. کارکنان بخش سلامت عمومی که برای واکسن‌زنی خانه به خانه کودکان در برابر فلج اطفال آموزش دیده بودند برای نظارت، پیگیری دقیق و مراقبت از مردم دوباره به میدان آمدند. با این اقدام ویروس مهار شد و پاکستان کم‌کم ثبات خود را باز می‌یابد و اقتصادش دوباره رو به بهبود می‌رود. بدین ترتیب مقامات این کشور آموخته‌اند که لازم نیست بین مهار ویروس و نجات اقتصاد یکی را انتخاب کنند و می‌توان هردو را در کنار هم داشت. 

کشورهای بسیاری مشابه همین وضعیت را دارند، از جمله کامبوج، مغولستان، ژاپن، نیوزیلند، جمهوری کره، رواندا، سنگال، اسپانیا و ویتنام. بسیاری از این کشورها با استفاده از تجربه شیوع بیماری‌های سارس، مرس، سرخک، فلج اطفال، ابولا و آنفلوآنزا توانستند برای مبارزه با این ویروس جدید نظام بهداشت و درمان خود را ارتقا دهند. 

اما هر بار این درس را آموخته‌ایم که فارغ از وضعیت کشور هنگام وقوع همه‌گیری، هرگز برای ایجاد تغییر دیر نیست. چهار گام ضروری است که همه کشورها، جوامع و افراد باید برای به دست گرفتن مهار همه‌گیری بردارند. 

اولین گام جلوگیری از گردهمایی‌ها است. کووید-۱۹ در دورهمی‌ها بسیار سریع پخش می‌شود. 

دومین گام کاهش نرخ مرگ‌ومیر با حفاظت از گروه‌های آسیب‌پذیر از قبیل افراد مسن، مبتلایان به بیماری‌های مزمن و کارکنان مشاغل ضروری است. 

سومین گام این است که افراد موارد لازم و کارساز برای حفاظت از خود و دیگران را رعایت کنند، یعنی دست کم یک متر از دیگران فاصله بگیرند، مدام دست‌ها را بشویند، هنگام عطسه و سرفه جلوی دهان و بینی خود را بپوشانند و ماسک بزنند. از قرار گرفتن در این «سه موقعیت» اجتناب کنند: مکان‌های سربسته، جاهای شلوغ و تماس نزدیک با افراد. 

چهارمین گام این است که دولت‌ها برای پیدا کردن مبتلایان، قرنطینه کردن آنان، آزمایش گرفتن و مراقبت از آن‌ها روند خاصی را تعریف و دنبال کنند، و افرادی را که در تماس با آن‌ها بوده‌اند، شناسایی و قرنطینه کنند. اگر کشورها با توجه به مختصات جغرافیایی خود تمهیداتی موقت در نظر بگیرند ممکن است دیگر مجبور به اعمال قرنطینه سراسری نباشند. 

هفتاد و پنجمین جلسه مجمع عمومی سازمان ملل متحد فرصتی است برای این که کشورهای جهان دور هم جمع شوند و درباره سالی که گذشت گفت‌وگو کنند و راهکاری مشترک برای حل این مشکل پیدا کنند. تشکیل این جلسه ضروری است چون این وضعیت اضطراری بهداشت عمومی دغدغه‌ای جهانی است و نیاز به راه حلی جهانی هم دارد. 

اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۰ به دلیل وقوع همه‌گیری تا هفت تریلیون دلار آسیب خواهد دید. فقط با هم‌اندیشی و همکاری می‌توانیم جان و زندگی انسان‌ها را نجات دهیم. 

شتابدهی به طرح ابتکاری دسترسی به امکانات مقابله با کووید-۱۹ (اکت) که اجرای آن در آوریل سال جاری آغاز شد تنها راهکار جهانی است که می‌تواند هرچه سریع‌تر به این همه‌گیری پایان دهد. 

طرح اکت بزرگ‌ترین مجموعه راهکارها در مبارزه با کووید-۱۹ در جهان است و سرمایه‌گذاری برای شتابدهی به این طرح باعث افزایش امکان دسترسی به «واکسن نهایی» می‌شود و خطر استفاده از فرآورده‌های بی‌اثر در آن دسته از کشورها را برطرف می‌کند که وارد توافق‌های دوجانبه منفرد شده‌اند. 

برای دستیابی به هدف ساختن امکانات جدید و تولید و تزریق دو میلیارد واکسن، درمان ۲۴۵ میلیون بیمار و انجام ۵۰۰ میلیون آزمایش تشخیصی در طول سال آینده ۳۵ میلیارد دلار بودجه لازم است. این مبلغ فقط یک درصد بودجه‌ای است که کشورهای گروه۲۰ تعهد کرده‌اند به بسته‌های انگیزشی اقتصاد داخلی اختصاص دهند. 

اهدافی که امروز تعیین کرده‌ایم تامل و تبادل تجربه با یکدیگر را ایجاب می‌کند، اما این فرصتی است برای این که گرد هم آییم و در کنار هم با این ویروس مبارزه کنیم. تاریخ در مورد تصمیم‌هایی که در ماه‌های آتی می‌گیریم یا نمی‌گیریم قضاوت خواهد کرد. بیاییم فرصت را غنیمت بشماریم و فراتر از مرزهای ملی به فکر نجات جان و زندگی انسان‌ها باشیم. 

تدروس ادهانوم گبریسوس دبیر کل سازمان جهانی بهداشت است