همزمان با تلاش جنبش‌های "فتح" و "حماس" برای نزدیکی و تقارب دیدگاه‌ها و به دنبال اجلاس دبیران کل جناح‌های فلسطینی، وزارت امورخارجه روسیه، سازمان حماس را به حضور در نشست مسکو دعوت کرد. در این گردهمایی که سازمان فتح نیر شرکت خواهد داشت، پرونده‌های متعددی از جمله روند صلح با اسرائیل مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. البته این نخستین باری نیست که مسکو دست به چنین اقدامی می‌زند؛ زیرا در سال ۲۰۱۱، نیز مسکو میزبان گفت‌وگوهای صلح میان فلسطینیان بود و در سال ۲۰۱۹، دولت روسیه، نشستی را در مسکو تشکیل داد که هدف از آن‌، بحث و بررسی در مورد ایجاد وحدت میان گروه‌های فلسطینی بود، اما نشست یادشده نتوانست منجر به توافقی شود و هدفی را برآورده کند.

اما با توجه به تحولات اخیر، ناظران امور فلسطین نسبت به نشست پیش‌رو خوش‌بینی بیشتری دارند. در همین حال، وسام الفقعاوی، پژوهشگر امور فلسطین گفت: نشست مسکو ممکن است زمینه نزدیکی میان جناح‌های مختلف فلسطینی، به ویژه میان جنبش‌های فتح و حماس که در این اواخر در تلاش برای تقارب دیدگاه‌ها هستند را فراهم کند، به ویژه این‌که روسیه عضو گروه چهارجانبه بين‌المللي ويژه خاورميانه است و رهبران فلسطین آرزو دارند، روسیه به‌جای آمریکا حامی روند صلح باشد.

در واقع، مسکو در ۲۵ ماه اوت گذشته حماس را دعوت به دیدار با وزیر امورخارجه روسیه کرد، سپس تصمیم گرفت نشست مورد نظر را در تاریخ دیگری پس از اجلاس دبیران کل جناح‌های فلسطینی که در سوم سپتامبر جاری برگزار شد، موکول کند. طبق اطلاعاتی که در دسترس ایندیپندنت عربی رسیده است، سرگئی لاوروف، وزیر امورخارجه روسیه بنا به تمایل نمایندگان جناح‌های فلسطینی، از جنبش‌های فتح و حماس دعوت کرده است در نشست ویژه‌ای که در مسکو برگزاری می‌شود، شرکت کنند.

طبق برخی اطلاعات، انور عبدالهادی، رئیس دفتر سیاسی سازمان آزادی‌بخش فلسطین در ملاقاتی که در ۷ سپتامبر جاری با میخائیل بوگدانف، معاون وزیر امور خارجه روسیه داشت، خواستار برگزاری نشستی با حماس شد، مشروط بر این‌که آشتی برای فلسطینی‌ها بر اساس نتایج نشست دبیران کل جناح‌های فلسطینی بود و مسیر گفت‌وگوهای فراگیری را باز کند.

انتظار می‌رود نشست مورد نظر در اواخر ماه جاری در مسکو برگزار شود. در همین حال، حسام بدران، عضو دفتر سیاسی حماس اظهار داشته است که بوگدانف برای ترتیب و تنظیم نشست مسکو و ایجاد هماهنگی، با شماری از رهبران حماس در تماس شده تا زمینه آشتی و وحدت فراگیر میان گروه‌های فلسطینی فراهم شود و فلسطینیان در قبال موضوعات مختلف از جمله مسئله صلح، موضع واحدی را اتخاذ کنند.

با این حال، روسیه در دیدار با حماس به دنبال دستیابی به موضع ثابت این سازمان برای عدم مخالفت با مراحل بعدی روند صلح میان فلسطین و اسرائیل تحت نظارت گروه چهار جانبه بین‌المللی است که شامل مسائلی همچون حمایت از حقوق فلسطینیان، تعیین سرنوشت ملی و تأسیس کشور مستقل فلسطین است، صرف‌نظر از این‌که اقدامات اتخاذ شده مطابق به برنامه‌های صلح دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا یا قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد باشد یا خیر.

در همین حال، حسین حمایل، سخنگوی سازمان فتح، در باره موضوعات مطرح شده می‌گوید که مسکو سعی در پایان دادن به اختلافات داخلی و ایجاد وحدت و هماهنگی میان گروه‌های فلسطینی، از جمله پیوستن حماس به سازمان آزادی‌بخش فلسطین دارد و در تلاش برای اجرای گفت‌وگوهای جامع میان دو جناح و مسایل مربوط به چالش‌های موجود در زمینه عادی‌سازی روابط و برقراری صلح با اسرائیل است، اما حماس در باره بحث روی پرونده‌های مزبور، در نشست مسکو اشاره‌ای نکرده است.

حماد الرقب، یکی از رهبران حماس بدین باور است که بعید است روسیه تلاش‌های خود را متمرکز بر پرونده آشتی فلسطین و اسرائیل کند، اما ممکن است این مسئله را در حاشیه جلسات نشست مسکو مطرح کند و در نتیجه، پرونده صلح با اسرائیل به طرف‌های عربی واگذار شود. وی افزود: البته برخی از پرونده‌های مربوط به صلح با اسرائیل در دستور کار نشست پیش‌رو قرار دارد.

البته صرف‌نظر از نتایج و پیامدهای نشست مسکو، حماس در تلاش برای برقراری روابط دیپلماتیک با روسیه است، به ویژه این‌که روسیه نقش چشمگیری در مسایل بین‌المللی داشته و عضو گروه چهارجانبه بين‌المللي است که حماس را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داده است.

در پیوند به روابط حماس با روسیه، حماد الرقب، گفت: ما از مدت‌ها پیش تا کنون رابطه‌ای بسیاری خوبی با روسیه داریم و تماس‌ها میان دوجانب صورت می‌گیرد، افزون بر این که جلسات متعددی میان رهبران حماس و مقامات روسیه برگزار شده است، اما تمام این تماس‌ها در چارچوب وزارت امورخارجه محدود می‌شود و شامل نهادهای امنیتی نمی‌شود.

به هر حال، جنبش‌های فتح و حماس پیوسته خواستار حمایت مسکو از حقوق فلسطینی‌ها مطابق با مصوبات مشروع بین‌المللی بوده و سعی می‌کنند روابط خود را با مسکو گسترش دهند و محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین بارها تأکید کرده که ترجیح می‌دهد روسیه حامی روند صلح باشد، وی این موضوع را در دیدار با میخاییل بوگدانف، معاون وزیر امور خارجه و فرستاده ویژه رئیس جمهور روسیه در امور خاورمیانه مطرح کرده است.

اهمیت دیگر نشست مسکو این است که سازمان فتح بدین باور است که آمریکا دیگر برای سرپرستی روند صلح مناسب نیست در حالی‌که روسیه به طور مستقیم یا از طریق گروه چهار جانبه بین‌المللی که خود نیز بخشی از آن است، می‌تواند روند صلح را به خوبی مورد پیگیری قرار دهد.

طبق اظهارات یک مبنع وابسته به جنبش فتح، رهبری فلسطین دستورالعمل‌های تازه‌ای را برای بحث در مورد پرونده صلح تحت حمایت بین‌المللی و نظارت روسیه ارائه داده تا در صورت موافقت، مورد اجرا قرار گیرد.

وسام الفقعاوی، کارشناس امور فلسطین، معتقد است که نشست پیش‌رو در مسکو سرآغاز یک روند جدید صلح میان فلسطین و اسرائیل است که این بار تحت نظارت گروه چهار جانبه بین‌المللی جدیت بیشتری خواهد داشت و این امر نشان می دهد که روسیه اخیراً این موضوع را به محمود عباس پیشنهاد کرده است.

در همین حال، عزام الاحمد، عضو کمیته مرکزی جنبش فتح، گفت: گروه چهار جانبه بین‌المللی تصمیم دارد به‌زودی تشکیل جلسه ‌دهد تا آغاز مذاکرات فلسطین و اسرائیل را برای پایان دادن به درگیری‌ها اعلام کند. گفته می‌شود پیش از این‌که نشست مسکو برگزار شود، جنبش‌های فتح و حماس قصد دارند برای پایان دادن به اختلاف دیدگاه‌ها و توافق به عدم مخالفت با امور مرتبط به گفت‌وگو با اسرائیل به منظور رسیدن به صلح، در مسکو دیدار کنند.