افزایش جرم و جنایت‌های در شهر‌های بزرگ افغانستان امان مردم را بریده است.
جرایم کوچکی چون سرقت تلفن همراه، پول و کیف مردم حالا به یک روال طبیعی در این شهر‌ها تبدیل شده است. تقریبا در تمامی این سرقت‌ها جوان‌ها نقش دارند و اکثرا مسلح و حتی با هفت‌تیرند. در برخی موارد به دلیل مقاومت مردم این حوادث با قتل نیز همراه می‌شود. این حوادث در شهر‌های کابل و هرات به حدی افزایش یافته است که کاربران شبکه‌های اجتماعی کارزار‌های گسترده‌ای برای مجبور کردن دولت جهت مهار این جرایم برپا کرده‌‌اند.
به همین دلیل حکومت افغانستان طرح میثاق امنیتی را چند روز قبل در شهر کابل به دست گرفت. بر اساس این طرح با حمایت و همکاری مردم برنامه گسترده بازداشت جنایتکاران در شهر کابل در دست گرفته شد. این طرح به صورت کلی بر جنایتکاران بزرگ و کوچک، قاچاقچیان و خرده‌فروشان مواد مخدر و افراد ولگرد محلی که باعث آزار و اذیت مردم می‌شوند متمرکز است. مقام‌های وزارت کشور می‌گویند طرح میثاق امنیتی به صورتی است که محله‌وار با اهالی قرارداد‌هایی به امضا می‌رسد که طبق این قرارداد مردم جنایتکاران، افراد ولگرد و قاچاقچیان مواد مخدر محل را به نیرو‌های امنیتی معرفی می‌کنند و نیرو‌های امنیتی نیز آنان را بازداشت می‌کنند. از سوی دیگر امنیت مردم محلی که با نیرو‌های امنیتی همکاری می‌کنند نیز تامین است.
طبق گزارشی که سخنگوی وزارت کشور در این رابطه داده است. از آغاز طرح میثاق امنیتی نزدیک به پنج درصد مجرم در استان کابل بازداشت شده‌‌اند که شامل جنایتکاران بزرگ، قاچاقبران بزرگ و خرده‌فروشان مواد مخدر و اعضای باند‌های اخاذی و زورگیری‌اند. در این میان تعدادی از اعضای دولت نیز که با باند‌های اخاذی و زورگیری هم دست بوده‌‌اند، بازداشت شدند. این طرح تا زمان صفر شدن جرم و جنایت نخست در شهر کابل و پس از آن در اکثر شهر‌های افغانستان اجرا خواهد شد.
با این حال به نظر نمی‌رسد که طرح میثاق امنیتی بتواند به صورت کامل و قاطع، جرم و جنایت را در افغانستان به صفر برساند. زیرا این جرم و جنایت‌ها ریشه در مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تحولات چهل سال اخیر دارد.
مهم‌ترین دلایل افزایش جرم و جنایت در افغانستان به نیاز‌های اقتصادی بر‌می‌گردد، دولت‌ها در افغانستان به شدت از اشتغال‌زایی در این کشور عاجزند. به طور معمول بخش عمده‌‌ای از اشتغال در افغانستان یا حاصل فعالیت‌های بخش خصوصی است یا افراد خودشان برای خود شغل می‌آفرینند.
به طور مثال بخش عمده‌‌ای از مردم در افغانستان از طریق دست‌فروشی امرار معاش می‌کنند. به همین دلیل در شهر‌های بزرگ افغانستان بازار‌ها، جاده‌ها و حتی کوچه‌ها توسط دست‌فروشان تصرف شده است. بخشی دیگر از مردم به خصوص نسل جوان با سفر به کشور‌های همسایه و کارگری در این کشور‌ها معیشت‌شان را تامین می‌کنند. اما شیوع ویروس کرونا و بسته شدن مرزها و مهم‌تر از همه از بین رفتن کسب و کار به دلیل خانه‌نشین شدن مردم، بخشی از بازار‌های کار را عملا از بین برد.
دولت نیز هیچ گونه امکاناتی برای کمک و حمایت مردم نداشته و ندارد. به همین دلیل جرم و جنایت به خصوص سرقت تبدیل به نوعی شغل درآمدزا شده است. در کنار آن بحران چهل ساله و جنگ تقریبا همه مردم افغانستان را با تفنگ و جنگ آشنا کرده است. اخلاق و وجدان جمعی نیز در اثر همین جنگ ارزش خود را از دست داده است. به همین دلیل کشتن یک فرد به خاطر ندادن تلفن همراه یا کیف دستی و جیبی برای سارقان، عملی پیش پا افتاده است.
از سوی دیگر حکومت حتی مکان کافی را برای نگهداری این همه جنایتکار کوچک ندارد. به همین دلیل اگر طرح میثاق امنیتی به شهر‌های دیگر نیز گسترش پیدا کند، مشخص نیست حکومت این همه جنایتکار را کجا نگه خواهد داشت و حتی توان غذا دادن به آنان را خواهد داشت یا خیر. به همین دلیل باور عموم این است که طرح میثاق امنیتی موقتی خواهد بود و جرم و جنایت شاید به صورت موقتی کاهش پیدا کند. اما دوباره اوج می‌گیرد. هرچند همین حالا نیز جنایت‌ها کم نشده‌‌اند؛ نمونه‌‌اش کشته شدن چندین تن در یک هفته گذشته فقط به خاطر سرقت تلفن یا کیف پول‌هایشان.
