ساعت ۲۰:۴۳ به وقت تهران پنجشنبه ۲ مرداد ۱۳۹۹، خلبانان پرواز شماره ۱۱۵۲ شرکت هواپیمایی ماهان از مبدأ فرودگاه خمینی به مقصد فرودگاه رفیق حریری بیروت تنها چند ثانیه پس از ورود به حریم هوایی سوریه پرواز دو فروند جنگنده ره‌گیر اف-۱۵ سی را در فاصله‌ای زیاد در سمت راست خود مشاهده نمودند.
خلبان یکی از جنگنده‌های ناشناس خود را آمریکایی معرفی کرد و مأموریت خود را برای خلبان هواپیمای ایرباس آ۳۱۰-۳۰۴ ماهان شرح داد.
تنها چند ثانیه پس از آن، خلبان ایرانی اقدام به کاهش شدید ارتفاع هواپیمای خود کرد و سپس با اوج‌گیری ناگهانی سبب شد شماری از مسافران هواپیما که کمربندهای ایمنی خود را نبسته بودند به سقف هواپیما برخورد نموده و مجروح شوند.
بعدازظهر دیروز، روابط عمومی هواپیمایی ماهان با انتشار بیانیه‌ای سعی در توجیه اقدام خلبان خود مبنی بر کاهش ناگهانی ارتفاع کرد. همچنین سازمان هواپیمایی کشوری ره‌گیری هواپیمای ماهان را تعرض به یک هواپیمای ایرانی قلمداد کرده و با ارسال نامه‌ای به سازمان هواپیمایی غیرنظامی بین‌الملل به این امر اعتراض کرد.
شرح واقعه از زبان ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا
پرواز شماره ۱۱۵۲ شرکت هواپیمایی ماهان ساعت ۱۹:۱۲ به وقت تهران، فرودگاه بین‌المللی خمینی را به مقصد فرودگاه بین‌المللی رفیق حریری بیروت ترک نمود. این هواپیما درحالی‌که در ارتفاع ۳۴ هزار پایی و با سرعت ۴۵۰ نات در کریدور پروازی همیشگی خود بود ساعت ۲۰:۴۳ به وقت تهران وارد حریم هوایی سوریه شد که سریعاً مورد مشایعت و ره‌گیری دو فروند جنگنده ره‌گیر اف-۱۵سی جمعی اسکادران ۴۴ شکاری نیروی هوایی ایالات‌متحده قرار گرفت.
بر اساس بیانیه رسمی ستاد فرماندهی ارتش مرکزی ایالات‌متحده، خلبانان جنگنده‌های مورد نظر بر اساس استانداردهای بین‌المللی اقدام به شناسایی بصری هواپیمای ماهان از فاصله هزار متری نمودند و پس از تشخیص بی‌خطر بودن آن، منطقه را ترک کردند.
تصاویر و فیلم‌های تهیه‌شده توسط سرنشینان پرواز ۱۱۵۲ نیز حاکی از فاصله زیاد جنگنده‌های اف-۱۵سی آمریکایی است. با این وجود، خلبان هواپیمای ماهان تصمیم به شیرجه ناگهانی می‌گیرد که منجر به آسیب‌دیدگی و جراحت مسافرانی می‌شود که کمربندهای خود را باز نگه‌داشته بودند.
لازم به ذکر است که بیش از ۴ سال است که نیروهای ویژه ارتش آمریکا به همراه متحدین منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای خود در جریان عملیات «عزم راسخ» از پایگاهی واقع در نزدیکی گذرگاه مرزی و راهبردی التنف در جنوب شرق سوریه استفاده می‌کنند.
این پایگاه در کنار مبارزه با داعش، نقش مهمی در جلوگیری از اقدامات سپاه قدس و نیروهای نیابتی ایران در تسلط بر منطقه و ایجاد گذرگاهی بین ایران و سوریه ایفا می‌کند.
به‌منظور محافظت از این پایگاه در برابر حملات پهپادهای رزمی نیروی هوافضای سپاه پاسداران، نیروی هوایی ایالات‌متحده همواره اقدام به انجام گشت رزمی هوایی بر فراز این منطقه می‌کنند.
چقدر ادعای هواپیمایی ماهان در رابطه با این واقعه قابل‌قبول است؟
بعدازظهر دیروز، روابط عمومی شرکت هواپیمایی ماهان با انتشار بیانیه‌ای ضمن تعرض‌آمیز خواندن اقدام جنگنده‌های آمریکایی، ادعا کرد که خلبان هواپیمای پرواز ۱۱۵۲ پس از دریافت فوری هشدار مبنی بر خطر تصادم هوایی بر روی سامانه هشدار ترافیک و جلوگیری از برخورد خود موسوم به TCAS اقدام به کاهش ناگهانی ارتفاع گرفته است.
در بیانیه شرکت ماهان ذکر شده است که با توجه به اینکه هواپیما پیش از ره‌گیری در ارتفاع ثابت در حال پرواز بوده است، مسافرین کمربندهای ایمنی خود را باز نگه‌داشته بودند و به همین دلیل به‌محض شیرجه ناگهانی هواپیما دچار آسیب‌دیدگی و جراحت می‌شوند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اگر اقدام خلبان هواپیمای ماهان را بر اساس انکس ۲ دستورالعمل‌های پروازی سازمان هواپیمایی غیرنظامی بین‌المللی بررسی کنیم، خلبان هواپیما دست به خطای بزرگی زده است. زیرا خلبان تنها زمانی می‌تواند به دستورات TCAS مبنی بر جلوگیری از برخورد عمل نماید که هواپیمای ره‌گیر از پشت و خارج از دید خلبان اقدام به نزدیک شدن به آن نماید. این در حالی است که بنابر ادعای خلبان هواپیمای ماهان، خلبان جنگنده آمریکایی با او در تماس بوده و بر اساس فیلم تهیه‌شده توسط مسافران ، جنگنده اف-۱۵ در فاصله بسیار زیادی از ایرباس ماهان در پرواز بوده است. بنابراین اقدام خلبان هواپیمای ماهان اشتباه و می‌تواند ناشی از ترس، بی‌تجربگی و یا دستور صادرشده توسط فردی ثالث بوده باشد.
لازم به ذکر است که خلبانان هواپیما دست به یک اشتباه دومی نیز زده‌اند و آن‌هم عدم اعلام بستن کمربندها و عدم روشن نمودن چراغ هشدار مربوط به آن است. بر اساس دستورالعمل‌های پروازی مربوط به استفاده از سامانه TCAS، به‌محض دریافت دستور کاهش و یا افزایش ارتفاع از سوی این سامانه، درحالی‌که خلبان هواپیما را از اتوپایلوت خارج نموده و تصمیم به کاهش ارتفاع می‌گیرد، کمک‌خلبان باید سریعاً دستور بستن کمربندها و فعال نمودن چراغ هشدار مربوط به آن را بدهد که در جریان این واقعه چنین چیزی رخ نداده است.
