۱۹۰ روز پیش، در ساعات اولیه بامداد هجدهم دی‌ماه سپاه پاسداران در حمله‌ای از پیش اعلام شده به دولت بغداد، «عین‌الاسد» را با موشک هدف گرفت تا «انتقام سخت» خون قاسم سلیمانی را از پایگاه نظامی تخلیه شده آمریکا در عراق بگیرد.

«نگرانی از اقدام متقابل و تلاش برای استفاده از سپر انسانی»، به گمان شماری از ناظران بین‌المللی موجب شد که مقامات جمهوری اسلامی تصمیم بگیرند در شرایط جنگی، آسمان ایران را برای پروازهای مسافربری باز نگه‌دارند. در این بین پرواز شماره ۷۵۲ خط هوایی بین‌المللی اوکراین با موشک‌هایی که از پدافند هوایی نزدیک فرودگاه امام خمینی شلیک شد، سرنگون و همه ۱۷۶ سرنشین آن جان‌باختند.

شش ماه پس از این فاجعه،‌ در حالی که هنوز دلایل آن روشن نیست، آژانس ایمنی هوانوردی اروپا در مورد استفاده هواپیما‌های مسافربری از آسمان ایران هشدار داده است.

این آژانس می‌گوید، هواپیماهای مسافربری در معرض خطر هستند، چرا که ممکن است پدافند هوایی ایران آنها را اشتباه تشخیص داده و شلیک کند.

«خطای انسانی»، دلیلی که مقامات تهران در مورد پرونده سرنگونی هواپیمای اوکراینی بر آن اصرار دارند، شاید نسبت به شلیک عمدی و دیگر احتمال‌های مطرح، هزینه‌های سیاسی کمتری برای جمهوری اسلامی داشته باشد، اما به طور حتم پیامدهای آن برای آسمان ایران گسترده خواهد بود.

به گزارش بلومبرگ در بیانیه آژانس ایمنی هوانوردی اروپا آمده است که به دلیل خطرناک بودن وضعیت امنیتی و هماهنگی ضعیف بین هوانوردی غیرنظامی و بخش‌های نظامی در ایران، احتمال تشخیص اشتباه هواپیماهای مسافربری وجود دارد و باید احتیاط کرد و این توصیه تا پایان سال جاری میلادی معتبر خواهد بود.

این بیانیه با اشاره به استفاده از انواع مختلف سیستم‌های پدافندی در ایران این نکته را خاطرنشان می‌کند که احتمال تشخیص در شناسایی و شلیک اشتباهی وجود دارد.

به گفته این آژانس پرواز هواپیماهای مسافربری زیر ۲۵هزار پا در آسمان ایران «ریسک بالایی» دارد.

در سال‌های اخیر به دنبال وخیم‌تر شدن شرایط اقتصادی و فشار تحریم‌ها، درآمدهای غیرنفتی مورد توجه مقامات تهران قرار گرفته و در این بین کسب درآمد از پروازهای عبوری از آسمان ایران نیز در دستور کار قرار گرفت.

این درحالی است که دو هفته پس از کشته شدن فرمانده سابق نیروی قدس در عراق و «انتقام سخت» سپاه و انصراف شرکت‌های هواپیمایی خارجی از عبور هواپیما‌هایشان از آسمان ایران،‌ایلنا از ضرر ۳۵۰ میلیون دلاری ایران خبر داد.

این خبرگزاری متوسط درآمد ایران از پروازهای عبوری را ۸۰۰ دلار اعلام کرد و گفت که در شرایط عادی روزانه حدود هزار پرواز از آسمان ایران عبور می‌کردند. سیاوش امیر مکری، مدیرعامل شرکت‌ فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران نیز درآمد سالانه ایران از محل پروازهای عبوری را هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان اعلام کرده بود.

این در حالی است که ایران در اواخر خردادماه سال جاری از «بسته‌های تشویقی به شرکت‌های هواپیمایی خارجی» برای عبور از آسمان ایران خبر داده بود.

بر اساس این طرح شرکت‌هایی که استفاده از آسمان ایران را ۲۰ درصد افزایش دهند، تخفیف دریافت می‌کنند.

این خبر پس از آن اعلام شد که شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران می‌گوید درآمد پروازهای عبوری در فروردین ماه امسال در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۸۵ درصد کاهش داشته است.

هرچند شیوع بیماری همه‌گیر کووید-۱۹ و توقف سفر‌ها در کاهش این درآمدها موثر بوده است، هشدار آژانس‌های معتبر هواپیمایی از جمله آژانس ایمنی هوانوردی اروپا در مورد خطر استفاده از آسمان ایران پس از سرنگونی هواپیمای اوکراینی در کاهش بیش از پیش این درآمدها موثر خواهد بود.