بعد از کرمانشاه این‌بار افزایش اجاره بهای خانه مردم همدان را چادرنشین کرده است. پایگاه اطلاع رسانی «گیل خبر» نیز بهمن گذشته از چادرنشین شدن زوج جوانی خبر داد که به خاطر عدم توانایی در پرداخت اجاره خانه چادرنشین شده‌اند. تیرماه گذشته نیز نماینده کرمانشاه از تماس مردم برای دریافت چادر از هلال احمر برای زندگی در خیابان خبر داد. همزمان یک عضو اتحادیه مشاوران املاک کرمان خبر از روی آوردن برخی از مردم به اجاره زمین برای برپاکردن چادر یا کانکس به دلیل گرانی کرایه خانه خبر داد. این خبر دو روز بعد توسط مدیر کل راه و شهرسازی استان کرمان تکذیب شد. اما با گزارش‌های جدید در مورد چادرنشینی در شهر همدان بار دیگر مساله افزایش بی رویه قیمت مسکن و اجاره بها در سال‌های اخیر رخ می‌نمایاند.

یک عضو شورای شهر همدان گفته است افزایش ۶ برابری رهن و اجاره در این شهر موجب شده است مردم به حاشیه شهر رفته و در داخل چادر زندگی کنند.

اکبر کاووسی با انتقاد از وضعیت قیمت مسکن، زمین، رهن و اجاره شهر همدان، عنوان کرده است غیر از شهرستان همدان در سایر مناطق کشور نیز مشکل افزایش غیراصولی در مورد تهیه و اجاره مسکن و زمین وجود دارد که حداقل ۴ تا ۶ برابر افزایش‌یافته است.

به گفته آقای کاووسی در یکی از محلات متوسط نشین همدان ۴ برابر شدن افزایش قیمت زمین و مسکن موجب شده است پول پیش ۵ میلیون تومانی  به ۳۰ میلیون تومان افزایش پیدا کرده و مشکلاتی بین مالک و موجر ایجاد شود که طی آن مستاجر مجبور به تخلیه خانه شود.

افزایش ۶ برابری پول پیش برای اجاره خانه در برخی نقاط  کلان شهر همدان به گفته مسئولان شهری، موجب ایجاد چادرنشینی خانواده‌ها در این شهر شده است. برخی از این افراد با خرید زمین‌هایی در حاشیه شهر با برقرار کردن چادر برای سکونت به آن مناطق کوچانیده می‌شوند.

خرداد ماه گذشته "تسنیم" خبرگزاری نزدیک به سپاه در ایران از چادرنشینی برخی مردم در کرمانشاه به دلیل افزایش کرایه خانه خبر داد. این گزارش اشاره‌ای داشت به موضوع چادرنشینی مردم برخی مناطق شهر کرمانشاه که امکان افزایش کرایه خانه آنها را مجبور به چادر زدن کنار خیابان‌ها کرده است.

تیرماه ۹۸ احمد صفری، نماینده مردم کرمانشاه در مجلس، نیز با "بسیار وخیم" خواندن وضعیت مستأجران گفت: «به دلیل گرانی مسکن تماس‌های بسیاری از سوی همشهریان برای دریافت چادر و ادامه زندگی با نصب چادر در پارک‌ها با من گرفته شده لذا اگر بر قیمت‌ها کنترل و نظارت نشود، مسئله ملی در راه است.»

آقای صفری همچنین عنوان کرد: «مردم تا سال گذشته با ۲۰ میلیون تومان پول و ۵۰۰ هزار تومان اجاره بها می‌توانستند یک خانه اجاره کنند اما اکنون با حقوق‌های زیر دو میلیون تومان باید به‌ عنوان مثال ۵۰ میلیون تومان پول پیش و ماهی یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان اجاره هزینه کنند که چنین هزینه‌ای برای آن‌ها ممکن نیست.»

مهرداد سالاری، معاون عمرانی استاندار کرمانشاه نیز تیرماه ۹۸  با اشاره به افزایش چندبرابری اجاره بهاءمسکن گفته بود: «در برخی مناطق شهر شاهد افزایش ۴۰۰ درصدی و حتی بیشتر اجاره بهای مسکن هستیم و این موضوع یک معضل بزرگ و جدی است.»

همزمان معاون وزیر راه و شهرسازی از تنظیم درصد افزایش اجاره بهاء در شهرهای مختلف بر اساس نرخ هر منطقه خبر داده بود.

تعیین نرخ کرایه مسکن در ایران از قانون و مبنای خاصی پیروی نکرده و به نظر می‌رسد هر منطقه‌ای بر طبق کشش منطقه میزان اجاره بهای خود را با توجه به اعلام نیاز مالک معین می‌کند. چنانچه در سال گذشته در اردیبهشت ماه نرخ کرایه مسکن در شهر تهران بدون هیچ مصوبه ای از ۱۰ تا ۴۰ درصد در مناطق مختلف این شهر افزایش پیدا کرد. بسیاری هم نقش دلالان را در بالا رفتن قیمت‌ها موثر می‌دانند.

در سال ۹۸ بیشتر کلان شهرهای ایران شاهد افزایش ۴۰ درصدی اجاره بهاء به خصوص در متراژهای بزرگ بودند.

تو فکر یک سقفم

بر اساس آمار سازمان مدیریت و برنامه ریزی، برای مثال نرخ کرایه مسکن در تهران در سال ۹۸ نسبت به میانگین کلی کشور ۱۰ درصد بیشتر بوده است. ولی طبق آمار بانک مرکزی افزایش میانگین ۲۳ درصدی رشد اجاره بها در شهر تهران را دربهار ۹۸ نسبت به سال گذشته خود اعلام می‌کند. این در حالی است که مشاوران املاک این رقم را حقیقی ندانسته و آمار را بسیار بیشتر برآورد می‌کنند.  

بنابر اطلاعات مندرج در اتحادیه مشاوران مسکن عوامل مختلفی بر افزایش کرایه مسکن نقش دارند؛ قیمت مسکن، تناسب یا عدم تناسب میان عرضه و تقاضا، عدم ارتباط منطقی میان قیمت اجاره بها و قیمت مسکن، کاهش یا افزایش نرخ سود بانکی، مقایسه بازده سرمایه گذاری در بخش اجاره نسبت به فروش آپارتمان، نرخ تورم، نرخ بیکاری، توان مستاجرین در نوسانات نرخ بازار، رکود یا رونق بازار ساخت و ساز مسکن، راهکار اجاره نشین‌ها در برخورد با گرانی اجاره بها، نقل مکان مستاجران به محله‌های پایین‌تر از منطقه سابق زندگی خود و یا اجاره خانه در حومه شهرها، کاهش متراژ خانه و سکونت در املاک کمتر از ۱۰۰ متر مربع، تغییر محل زندگی و مهاجرت به شهرستان‌ها یا شهرهای کوچکتر، کاهش کیفیت زندگی به دلیل تامین هزینه‌های کرایه خانه، متوسل شدن به وام‌های بانکی و متحمل شدن سودهای سنگین. برخی هم معتقدند افزایش قیمت بنزین در سال ۹۸ تاثیر مستقیمی بر افزایش اجاره خانه داشته است. در حالی که افزایش اجاره بهای خانه در ایران چادرنشینی و کانکس نشینی را به مردم تحمیل می‌کند معاون وزیر راه و شهرسازی می‌گوید ۱۰ درصد خانه‌های موجود در کشور، خالی از سکنه‌اند.  

۳۸ میلیون حاشیه نشین در ایران

افزایش قیمت ملک در چند سال اخیر در ایران موجب به حاشیه رانده شدن طبقه متوسط شهرنشین و کوچ‌های اجباری شده است.

پیشتر محمدرضا محبوب‌فر، عضو انجمن آمایش سرزمین ایران با ارائه آمار جدیدی مبنی بر اینکه جمعیت حاشیه‌نشین در ایران به ۳۸ میلیون نفر رسیده، گفت: «۷ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر در اطراف گورستان‌ها زندگی می‌کنند.»

آقای محبوب‌فر، گفته بود: «در سال ۱۳۹۶ حدود ۴۰ درصد از جمعیت شهری ایران حاشیه‌نشین و بد مسکن بودند اما امروز پس از سه سال یعنی در سال ۱۳۹۹ همزمان با تورم و گرانی در بخش مسکن، افزایش اجاره بها میزان حاشیه‌نشینی در کشور به ۴۵ درصد رسیده است.»

افزایش اجاره بها و افزایش قیمت مسکن در سالهای اخبر موجب شده است که تعادل بین نقاط مختلف شهر به هم ریخته و مردم برای دست یافتن به مسکن مناسب به حاشیه رانده شوند و شاهد افزایش حاشیه نشینی در بیشتر شهرها باشیم. در شهری مثل تهران در حال حاضر سکونت‌های غیررسمی بسیاری وجود دارد که طبق آخرین آمار در سال ۹۸ حدود ۵ میلیون نفر در آنها اسکان داشته‌اند. این زیستگاه‌های غیر رسمی که به صورت مجموعه‌های خوابگاهی شکل پیدا کرده‌اند در شهری مثل تهران به سمت جنوب و غرب تمایل دارند.

بر اساس آخرین سرشماری نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، حدود یک سوم از خانوارها در ایران مستاجر هستند و استان تهران رتبه نخست مستاجرنشینی در ایران را دارد. بیش از شش میلیون خانوار یعنی ۲۵.۹ درصد خانوارها در ایران اجاره‌نشین هستند.