از پشت درهای کرونا، سیری در آثار ارغوان خسروی

از نقاشی بر طرح‌های دوبعدی مینیاتور تا  ژرفای نگاه زنانه

«حصر» اثری از ارغوان خسروی- عکس از صفحه‌ فیس بوک ارغوان خسروی

وقتی دنیا در ماه مارس امسال پشت درهای کرونا متوقف شد، جهان هنر به شدت عقب‌نشینی کرد، مخاطب خود را در نگارخانه‌ها، سالن‌های سینما و کنسرت‌های بزرگ از دست داد. اما به مدد شبکه‌های اجتماعی به سرعت توانست خود را در شرایط قرنطینه بازسازی کند. ارغوان خسروی نقاش پرکاری است که با به نمایش گذاشتن مرتب آثارش در فیس‌بوک تلاش کرد تا ارتباط خود را با مخاطبانش از دست ندهد. پی‌گیری روند آثار ارغوان، پختگی نقاشی‌های او را ترسیم می‌کند: از طراحی بر پارچه‌هایی در قیدوبند مینیاتور ایرانی در سال ۲۰۱۶ تا رهایی از این قیدوبندها و رسیدن به ادغام واقع‌گرایی و عناصر انتزاعی درسال ۲۰۱۹ و بالاخره سادگی در پرتره‌های زنان که تمام وجودشان در چشمان سحرانگیزشان فشرده شده در سال ۲۰۲۰. آثار خلق شده توسط او در سال ۲۰۱۷ سرشار است از عناصر گوناگون که مخاطب  می‌تواند مدت‌ها به تماشای آن‌ها بنشیند برای کشف و تفسیر، در حالی‌که آثار اخیرش عناصر کمتر ولی ژرف‌تری دارد. در بررسی محتوا، آثار ارغوان معترض است؛ اعتراض به انسان برای برپایی جنگ و ناآرامی و اعتراض به وضعیت آشفته و وابسته زنان.

آثار سال‌های اخیر

در آثار سال ۲۰۱۹ او دیگر خبری از نقاشی‌های دو بعدی، گل‌ها، مینیاتورها و فرم‌های ریز نیست. او از کارهای دو بعدی به آثار سه بعدی روی آورده، تداخل واقع‌گرایی و سوررئالیسم در آن‌ها پررنگ‌تر است. آثار این دوره زنانه است، زنان نقش عمده‌ای در آن ایفا می‌کنند. زنان در هم‌بستگی حرکت می‌کنند و تلاش دارند خود را از بندهای وابستگی برهانند، وابستگی از پدرسالاری، از بندهای سنت و از زندان خویش. بندهای رنگین و به ویژه قرمز در آثار او نمادی از این وابستگی‌هاست. برخی از این آثار در قاب‌های فرش نقاشی شده است که تضاد بین سنت و مدرنیته را نمایان می‌کند. نقاشی‌های ۲۰۲۰ کاملا از این مفاهیم بریده و به فیگور فردی در فرم پرتره نزدیک شده است. این آثار به نوعی بلوغ هنری رسیده است. دیگر آن شلوغی آثار سال‌های گذشته در آن‌ها نیست، هنرمند در فشردگی و عمق پرتره‌ها سیر می کند، این زنان در ژرفای چشمان خود با مخاطب سخن می‌گویند.

روایت سکوت

ارغوان خسروی یکی از ۲۴ هنرمندی است که برای نمایش آثارش در موزه هنرهای معاصر «MOCA Yinchuan» در ژوئن ۲۰۱۹ در نمایشگاهی به نام «روایت سکوت» انتخاب شد. این موزه در کنار رودخانه زرد در یکی از شهرهای چین واقع شده است. معماری آن به زبان طبیعت آمیخته و از رسوبات رودخانه الهام گرفته شده است. ارغوان در ایران متولد شده و در همین کشور و آمریکا طراحی و نقاشی تحصیل کرده است. نقاشی‌هایش که هم یادی از گذشته، یعنی مینیاتور دارد و هم نشانه‌هایی از حال و آینده یعنی عناصر واقع‌گرا و سوررئال، نماد مناسبی برای نمایشگاه بود. نمایشگاه تلاش داشت تا بر محدودیت‌های زمان و مکان فائق آید. طراح این نمایشگاه از گروه‌های هنری کشورهای مختلفی که در مسیر جاده ابریشم قرار داشتند، دعوت کرده بود. این آثار برای عرضه هنر معاصر همراه با برخی مستندهای تاریخی از جاده ابریشم در همان فضا در نظر گرفته شده بودند. هماهنگی این دو مولفه یعنی هنر معاصر به همراه سویه‌هایی از تاریخ کهن، باعث خلق فضایی شد که به محدودیت‌های زمان، فضا، تاریخ و جغرافیا بی‌توجه بود و امکان مبادله فرهنگی و تاریخی بین آثار مدرن و کهن را در سکوت فراهم ساخت. نمایشگاه به سه بخش تقسیم شده بود: چین بزرگ، خاورمیانه شامل امپراطوری ایران قدیم و امپراطوری بابل، ایران امروز، عراق، سوریه و افغانستان و سوم اروپای غربی. آرایش نمایشگاه درست مثل راه ابرایشم بود از شرق آسیا آغاز و به غرب اروپا ختم می‌شد. بخش خاورمیانه شامل دو عنوان اصلی شکوه گذشته، جدایی و تنهایی بود. تمرکز نمایشگاه تنها مربوط به گذشته نبود بلکه به امروز نیز نظر داشت؛ دعوت به معرفی دنیا از زوایای تاریخی، فرهنگی و سیاست‌های جهانی‌. هوانگ می طراح نمایشگاه معتقد است هم ادبیات کهن و هم نگاه امروز، ما را دعوت به دنیایی می‌کنند که روایت این هنرمندان را از زاویه خرد و کلان آنان بنگریم و به مخاطب این امکان را می‌دهد که تفسیر خود را از زاویه چند فرهنگی این هنرمندان داشته باشند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

«آخرین خاطرات بهشت» و «زمانی که ما زیستیم»

مجموعه «آخرین خاطرات بهشت» شامل ۳۰ تابلوست. در این آثار ارغوان خسروی هنوز به سوررئالیسم جهان مینیاتوری تکیه و به بازنگری نقاشی پیشینیان نظر دارد. علاوه بر کار بر طرح‌های پارچه‌ای گل و مینیاتور، او اسکناس و پاسپورت‌ها را نیز دست‌مایه آثارش قرار داده است. برای مثال در مجموعه «زمانی که ما زیستیم» روی اسکناس‌های ایران، آقای خمینی را با عبا که نماد انقلاب ۵۷ است، دست‌مایه کار خود قرار می‌دهد، نقدی بر تصاویری که متعلق به نسل مادران و پدران هنرمند است. او دغدغه‌های سیاسی – اجتماعی را در آثارش نمایان می‌کند. در سال ۲۰۱۷ فرمان اجرایی ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای ممنوعیت ورود مسلمانان آغاز شد. این خبر او را شوکه کرد. ارغوان با دست‌مایه قراردادن پاسپورت خود، انتقادش را بر فرمان اجرایی دونالد ترامپ برای ممنوعیت ورود مسلمان‌ها و تاثیر آن بر مردم ایران و خاورمیانه نمایش داد.

نمایشگاه گروهی «سیمای پرندگان»

یکی از آثار ارغوان خسروی در این نمایشگاه «زندگی ممنوعه» است. نمایشگاه دارای پنج موضوع سنت و تاریخ، خانه و مهاجرت، جنگ و خانه، نوشته و تن است. افزون بر آن تلاش دارد امکان شناخت مردم از فرهنگ‌های گوناگون با امکان گذار از مرزهای واقعی و خیالی را فراهم آورد. «زندگی ممنوعه» اثری است زنانه و سه بعدی که رنگ‌های آرامی مثل سفید، صورتی و آبی کم‌رنگ در آن به کار برده شده است. لایه‌های مختلفی برای کشف دارد: خشونت، سکس و رهایی از سرسپردگی. اثر دیگری از او شاهد دو پیکر زن در پس‌زمینه یک پارچه هستیم. در حالی که پارچه محصول غرب است، اما برخی از عناصر شرقی و ایرانی هم‌نشینی و تنش بصری در این نقاشی ایجاد می‌کنند. چهره پیکرهای زن پوشیده و هویت‌شان مشخص نیست. این کاری نمادی است، نماد نسلی از زنان امروز که تلاش می‌کنند در جامعه مردسالار روی پای خویش بایستند و در مقابل مشکلات پایداری کنند. 

بیشتر از فرهنگ و هنر