هرچند جناح های سیاسی شیعه مذهب عراق در چند ماه گذشته سعی می کردند از تعیین مصطفی الکاظمی به عنوان نخست وزیر جلوگیری کنند و برای همین منظور گزینه های دیگری همچون محمد توفیق علاوی و عدنان زرفی را برای دولت آینده عراق مطرح کردند، اما سرانجام همه ی احزاب و گروه های سیاسی عراق بدین نتیجه رسیدند که جز مصطفی الکاظمی شخصیت دیگری نمی تواند وضعیت آشفته کنونی را مدیریت کند. با توجه به همین باور، مصطفی الکاظمی به رغم این که در ابتدا به عنوان یک گزینه آمریکایی و متهم به تبانی در قتل قاسم سلیمانی و ابو مهدی مهندس شناخته می شد؛ در نهایت مورد حمایت همگان قرار گرفت و مأمور به تشکیل کابینه جدید عراق شد. با آن که جناح های سیاسی عراق تا هنوز نتوانستند در مودر ساختار کابینه جدید به توافق نهایی برسند، اما رایزنی ها و تلاش ها برای بیرون رفت از بن بست سیاسی ادامه دارد.

اکنون این پرسش مطرح می شود که آیا مصطفی الکاظمی می تواند اهدافی را که نوری المالکی، حیدر العبادی و عادل عبد المهدی در مدت بیش از چهارده سال به آن ها دست نیافتند را بر آورده کند؟ آیا مصطفی الکاظمی تا چه میزانی می تواند عراق را از ورطه ی تنش میان تهران و واشنگتن دور کند و بی    طرفی دولت عراق را در کشمکش های منطقه ای حفظ کند؟

رایان کروکر، هنگامی که به عنوان سفیر آمریکا در بغداد کار می کرد، در نامه ی به وزارت امور خارجه ایالات متحده نوشته بود که جنگ ایران و عراق تا هنوز به باور قاسم سلیمانی پایان نیافته است. اما پس از کشته شدن قاسم سلیمانی، نرگس باجُغلی استاد مطالعات بین الملل دانشگاه جان هاپکینز نوشت: "ترور سلیمانی منجر به تغییر قابل ذکری در استراتژی ایران در منطقه نمی شود، زیرا تا آن جا که من از نزدیک اطلاع دارم طرح های استراتژیک نیروی قدس به صورت گروهی به اجرا گذاشته می شود و وابستگی به شخص معینی ندارد."

در همین راستا، مقامات آمریکایی به تازگی خاطر نشان کرده اند  که مأموریت قاسم سلیمانی اکنون توسط اسماعیل قاآنی، فرمانده جدید سپاه قدس و محمد الکوثرانی، نماینده ویژه حزب الله لبنان در عراق که واشنگتن در ازای دستیابی به اطلاعاتی که منجر به بازداشت و یا ترور وی شود، 10 میلیون دلار جائزه تعیین کرده است، اجرا می شود؛ بدین معنی که سلیمانی کشته است اما پروژه سیاسی ایران در منطقه همچنان ادامه دارد.

البته مصطفی الکاظمی اولویت های اساسی عراق را می داند؛ بنابر این از نخستین روز مأمور شدن به تشکیل کابینه، اعلام کرد که مسائلی همچون حفظ حاکمیت عراق، انحصار سلاح به دست نیروهای دولتی، دور کردن عراق از میدان کشمکش های منطقه ای، گسترش روابط با کشورهای عربی و اسلامی و تأمین عدالت اجتماعی در اولویت کاری وی قرار خواهد داشت. تردیدی نیست مواردی که مصطفی الکاظمی بر آن تأکید کرده است همان مطالبی است که معترضان عراقی در شهرهای مختلف عراق برای تحقق آن ها دست به تظاهرات زدند و در این مسیر متحمل قربانی های زیادی شده اند، بنابر این ایجاب می کند دولت آینده عراق، مسائل یاد شده را در صدر اولویت های خود داشته باشد.

از سوی دیگر، حمایت گروه های سیاسی شیعه مذهب وابسته به ایران از مصطفی الکاظمی نمایانگر تصمیم تهران به کاهش تنش با ایالات متحده در عراق است و البته به نظر می رسد که رئیس جمهور آمریکا نیز به دلیل مشغولیت به مسائل داخلی و نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری گرایشی به تشدید تنش با ایران ندارد. اظهارات مکرر مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده در مورد فشارهای حد اکثری علیه ایران و عدم تهدید به جنگ، مصداق این مدعا است و نشان می دهد که واشنگتن نیز در حال حاضر ارداه برای تشدید تنش با ایران ندارد.

با این حال، عراق با چالش های بسیاری رو به رو است و دولت جدید بایستی قادر به حفظ توازن قوا باشد تا بتواند عراق را از عمق کشمکش میان گروه های سیاسی و شبه نظامیان وابسته به ایران که خواستار خروج نیروی های آمریکایی از کشور هستند و جناح های سیاسی دیگری که حضور آمریکا را برای حفظ ثبات کشور ضروری می دانند؛ بیرون کشد. اما چیره شدن بر این آزمون دشوار، مستلزم درایت و تلاش بسیار است زیرا دولت آیت الله ها که هزینه های هنگفتی را صرف تحقق اهداف استراتژی خود در عراق کرده است به زودی حاضر به عقب نشینی از مواضع خود در منطقه نخواهد بود.

پرسشی دیگری که در این میان مطرح می شود این است که آیا آمریکا سیاست مقابله با ایران که واشنگتن آن را عامل تأمین ثبات و امنیت در خاورمیانه می داند؛ دنبال خواهد کرد و یا این که برای جلوگری از افزایش تنش در منطقه، در صدد سازش با ایران خواهد شد؟

البته شکی نیست که مصطفی الکاظمی بایستی در گام نخست، به خواسته های معترضان پاسخ مثبت دهد و سپس با استفاده از شرایط فراهم شده در تلاش برای حفظ توازن قوا در عرصه داخلی و خارجی باشد و سعی کند از نفوذ تمام گروه های سیاسی و کشورهای که در تحولات عراق نقش دارند، آن گونه بهره برداری کند که فرجام آن، به سود ملت منتهی شود و اهداف اساسی عراق را بر آورده کند.

https://www.independentarabia.com