کامیار علایی، پزشک و استاد میهمان دانشگاه آکسفورد در گفت‌وگو با ایندیپندنت فارسی گفت که در خصوص فاصله زمانی یافتن بیماری کرونا تا زمان گزارش کردن آن در ایران و تاخیر انجام شده باید تحقیق شود و مسئولینی که چنین تصمیم پرمخاطره‌ای گرفته‌اند باید پاسخگوی دلیل این تصمیم پرهزینه باشند. 

کامیار علایی، که بیش از دو دهه فعالیت در حوزه پیشگیری‌ دارد و هم اکنون مدیر انستیتو بین‌المللی سلامتی و آموزش در آمریکاست، گفت:‌ «اگر مشخص شود که موارد گزارش شده، ولی بنابر ملاحظاتی تصمیم گرفته شده که این موارد ذکر نشود و اقدامات لازم برای جلوگیری از شیوع این ویروس به تعویق بیفتد، مسئولش دولت و وزارت بهداشت است. چون باید اطلاع رسانی می‌کردند. حتی اگر لازم می‌شد باید انتخابات را به تعویق می‌انداختند. چون انتخابات در مقایسه با چنین موضوعی اهمیتی ندارد. می‌توانستند انتخابات را هر زمانی برگزار کنند. نکته مهم این است که باید تحقیق شود اولین زمانی که فهمیدند کرونا ویروس در ایران است، چه زمانی بوده است و چرا اعلام نشد. این عجیب است که اولین گزارش‌ها از این موضوع با گزارش مرگ افراد است. باید بررسی شود اگر جلوی آن را گرفتند افراد پاسخگو باشند.»

10

گالری عکس- ویروس کرونا در ایران

گالری عکس- ویروس کرونا در ایران

• 1/10

  بازار تهران، ۲۰ فوریه ۲۰۲۰- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS

• 2/10

  بازار تهران، ۲۰ فوریه ۲۰۲۰- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS

• 3/10

  زنی با ماسک بر صورت مقابل بیمارستان پارس تهران، ۲۰ فوریه ۲۰۲۰- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS

• 4/10

  بازار تهران، ۲۰ فوریه ۲۰۲۰- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS

• 5/10

  مردم در حال خرید ماسک و ژل ضدعفونی در داروخانه‌ای در تهران، ۲۰ فوریه- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS

• 6/10

  دو زن با ماسک بر صورت در خیابانی در تهران، ۲۰ فوریه ۲۰۲۰- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS

• 7/10

  بازار تهران، ۲۰ فوریه ۲۰۲۰- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS

• 8/10

  بازار تهران، ۲۰ فوریه ۲۰۲۰- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS

• 9/10

  بازار تهران، ۲۰ فوریه ۲۰۲۰- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS

• 10/10

  بازار تهران، ۲۰ فوریه ۲۰۲۰- WANA/Nazanin Tabatabaee/REUTERS

این پزشک در خصوص برگزاری انتخابات با وجود گزارش‌های متعدد در خصوص شیوع ویروس کرونا به ایندیپندنت فارسی گفت:‌ «قطعا خطرناک بود که انتخابات با توجه به شرایطی که در خصوص شیوع بیماری کرونا می‌شنیدیم، به تعویق بیفتد. وقتی می‌گویند مشارکت چهل درصد بوده، یعنی چهل درصد مردم به صف‌های انتخابات رفته‌اند. کافی است چند نفر در این صف‌ها به این ویروس آلوده باشند و دیگر افراد را آلوده کنند. در چین یک جا گزارش شد که در یک سوپرمارکت بزرگی یک سوم افراد به این بیماری مبتلا شدند. چون خیلی این ویروس مسری است. ولی ما نمی‌دانیم و صدایش بعدا در می‌آید.» 

او در خصوص واکنش مسئولین نسبت به کنترل این بیماری گفت:‌ «یک قسمت آن مناسب بوده، یک قسمت مناسب نبوده است. قسمت مناسب این بوده که شروع کردند به اطلاع رسانی به خصوص در شهرهایی که موارد گزارش شده و مدارس و دانشگاه‌ها را تعطیل کردند و این کار خوبی بوده است . حتی وزارت ارشاد برنامه‌های فرهنگی را تعطیل کرده است. اما نکته مهم این است که بیماریابی چقدر فعال بوده و چقدر توانسته‌اند افرادی را که در سه هفته گذشته با مبتلایان تماس داشته‌اند، شناسایی و مورد ارزیابی قرار دهند. چون ممکن است در این سه هفته فرد به چندین جا رفته و افرادی دیگری را هم آلوده کرده باشد. آنجاست که ما هنوز مشکل داریم. در واقع اولین کاری که مسئولان می‌توانستند انجام بدهند این بود که اگر موارد مشکوک بود باید اعلام می‌شد چون دیدیدم در اخبار هر چند روز یک بار مواردی را در خصوص افراد مشکوک به ابتلا در قم مطرح می‌کردند. فردای آن روز این اظهارات تکذیب می‌شد. این موضوع در جاهای دیگر هم اتفاق افتاد. این نشان می‌دهد موارد مشکوکی گزارش می‌شد ولی چون به هردلیلی اعلام نمی‌شد، مثلا اینکه  نزدیک انتخابات یا ۲۲ بهمن بود، این مساله باعث شد آنهایی که گرفتند، این ویروس را به بقیه منتقل کنند و چنین مشکلی ایجاد شود.»

کامیار علایی افزود:‌ «عملکرد مسئولین متاسفانه خیلی با تاخیر بود. با اینکه چند هفته می‌گفتیم مرزهای هوایی را ببندید چون چین هیچ مرز زمینی با ایران ندارد و تنها راهی که می‌تواند ویروس وارد شود راه هوایی است و راه هوایی را می باید می‌بستند اما چنین نشد. در حالی که اگر از اول اقدام درست می‌شد، این موضوع قابل مدیریت بود. متاسفانه این کار را نکردند و در برخی از مواقع پرواز‌ها بیشتر شد. دوم اینکه مواردی که اول گزارش کردند با مرگ بود در صورتی که همه جای دنیا اول موارد ابتلا و بعد از هر صد نفر، دو نفر مرگ گزارش شده است. این نشان می‌دهد که یا خیلی دیر تشخیص دادند که افتضاح است و یا اینکه می‌دانستند  ولی به خاطر انتخابات دیر گزارش کردند. کاری که چین کرد و گزارش نداد چون چند روز اول مصادف شده بود با سال نوی چینی در نتیجه همه جا پخش شد.»

به گفته این پزشک، خطر همچنان در کمین است ولی دشوار بتوان ابعاد آن را تشخیص داد: «خطر وجود دارد. چون ما اطلاعاتی از تعداد افراد مبتلا به نداریم به دقت نمی‌توان گفت کجای خطر هستیم. اما می‌توان گفت خطر در حال رشد است. مهمترین شاخص این است که کانادا یک مورد از یک ایرانی مبتلا به ویروس در این کشور گزارش داد. لبنان یک مورد و دوبی دو مورد گزارش داد.  این نشان می‌دهد که آنقدر بیشتر شده که در حال صادر شدن است. بنابراین خطر درحال رشد است اما چون اطلاعات دقیق نداریم از ابعاد دقیق این خطر اطلاعات دقیقی وجود ندارد. ولی به صورت کلی می‌توان گفت که چون از هر صد نفر دو نفر می‌میرند اگر ده نفر جان خود را از دست داده باشند، می‌شود می‌توان گفت صدها نفر به این بیماری مبتلا شده‌اند. متاسفانه مسئولین به خاطر خود بیماری نیست که گزارش می‌دهند بلکه ملاحظات دیگری دارند که گزارش دقیق نمی‌دهند.»

این استاد مهمان دانشگاه آکسفورد در خصوص نگرانی‌های مردم از این بیماری به ایندیپندنت فارسی گفت: «ترس باید ترس منطقی باشد. نه اینکه خیلی زیاد و نه خیلی کم باشد. مشکل این است که جمهوری اسلامی کاری کرده که ترس را به صفر برساند. اول گفت موردی در ایران نداریم بعد گفت این مثل آنفلوآنزاست. امید کاذب به مردم دادن اشتباه است. مردم باید بدانند این خطر مرگ برای افراد پیر بیشتر است و افراد بیمار. بنابراین نباید از این جهت نگران باشند، بلکه باید نگران باشند که اگر مبتلا شوند به دیگران مبتلا نکنند و این خطرناک است.»

او در خصوص سه مرحله برخورد با این بیماری در خصوص شهرهای گزارش شده و شهرهای گزارش نشده گفت: «به خاطر نحوه اعلام و همچنین شهری که اعلام شده، یعنی قم، اینکه تعداد افراد مبتلا شده بسیار بیشتر از اعداد اعلام شده باشد، احتمال بسیار زیادی دارد. قم شهر پر رفت و آمدی است و هیچ بعید نیست تعداد افراد مبتلا شده خیلی بیشتر باشد. باید تقسیم کنیم. اول قم. دوم شهرهایی که موارد بیماری در آنها شناسایی شده و سوم شهرهای که هنوز موردی شناسایی نشده است. شهرهایی که شناسایی نشده نباید فعلا نگران باشند و باید به کار روزانه ادامه بدهند. مردم باید دست‌های خود را بشویند، حواسشان باشد و در صورت مشاهده علائم سرماخوردگی سریعا مسئولین مرتبط را در جریان بگذارد. اما مساله اصلی قم است که افراد زیادی گزارش شده. مردم باید حتی‌المقدور سعی کنند از خانه‌ بیرون نیایند به خصوص مدارس و دانشگاه‌ها و مکان‌های عمومی و هر کسی که دچار علائم سرماخوردگی شبیه کرونا است مثل سرفه و گلودرد و موارد دیگر، برای شناسایی ویروس سریع به پزشک مراجعه کند. شهرهای بزرگی که در آنها چندین مورد گزارش شده اما در حد قم نیست، اینها هم احیانا جاهایی که پر ازدحام هستند مثل کنسرت و سینما و دیگر مکان‌های عمومی شرکت نکنند. اگر کسی از قم می‌آید  یا مستقیم یا غیرمستقیم، با او روبوسی نکنند و دست ندهند و در این صورت به پزشک مراجعه کنند.»

اولین مورد ابتلا به کرونا در قم گزارش شد. آقای علایی در این خصوص گفت:‌ «مسئولین گفته‌اند که بیماری از یک بازرگان چینی به قم منتقل شده است. دلیلش هم این است که اجازه دادند پرواز‌های چین به کار خودش ادامه بدهند و چنین اتفاقی افتاد. خوشبختانه اینکه فقط از هواپیماها وارد می‌شود. بدبختانه اگر این مساله در نظر گرفته نشود که در مورد ایران در نظر گرفته نشد، اگر ورود هواپیماها با دقت انجام می‌شد یا اساسا پرواز‌های قطع می‌شد برای مدتی، این مورد انتقال پیدا نمی‌کرد. اگر در روزهایی که همه کشورها پرواز‌های خودشان را از چین متوقف کردند و ایران این تصمیم را عقب نمی‌انداخت، به وضعیت امروز دچار نمی‌شدیم.

وی افزود: «از نظر زیرساخت پزشکی ایران امکانات دارد. اما مشکل پزشکی نیست، بحث پیشگیری است. پیشگیری نیاز به سیاست‌گذاری درست و به موقع و مدیریت بحران دارد. مساله این است که مدیریت بحران چقدر با درستی انجام می شود. شنیدیدم کمیته کرونا را سه روز پیش راه انداختند این باید چند هفته پیش راه می‌افتاد. اینها نباید مرخص می شدند. مسئله مرخصی نیست مساله عدم انتقال به دیگر افراد است.»