ممنوعیت واردات آب معدنی از ایران به عمان و سپس به امارات متحده عربی، در حالی که مقام‌های جمهوری اسلامی هرگونه آلودگی محموله‌ها را تکذیب کرده‌اند، موجی از واکنش‌ها و بحث‌ها را در شبکه‌های اجتماعی برانگیخته است.
رسانه‌های محلی عمان روز نهم مهرماه گزارش دادند که دو نفر از جمله یک زن تبعه خارجی پس از مصرف «محموله‌ای آلوده از آب معدنی تولید ایران» جانشان را از دست داده‌اند. فرد دوم هم یک شهروند عمان بود که پس از دو روز بستری در بیمارستان فوت کرد. بر اساس گزارش رسانه‌های محلی، اعضای خانواده این فرد نیز دچار مسمومیت شدند، اما پس از چند روز بهبود یافتند.
در پی این حادثه، پلیس عمان اعلام کرد که این افراد پس از نوشیدن از بطری‌های آب متعلق به شرکت ایرانی «اورانوس استار» جانشان را از دست دادند و به همین دلیل واردات آب معدنی ایران ممنوع شده است.
انتشار این خبر بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی داشت. در پی آن، سفارت جمهوری اسلامی در مسقط ضمن ابراز تاسف از مرگ این افراد، علت حادثه را «مبهم» خواند و اعلام کرد که تحقیقات لازم را در این زمینه انجام خواهد داد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در داخل ایران نیز انجمن آب‌‌های معدنی و آشامیدنی با صدور بیانیه‌ای، از تولیدکننده ایرانی حمایت کردند و خواستار بررسی‌های جامع و پرهیز از قضاوت‌های زودهنگام شدند. در بخشی از این بیانیه آمده بود: «حتی در صورت تایید نتایج آزمایشگاه‌های نظارتی آن کشور مبنی بر آلودگی برخی نمونه‌ها، این موضوع به‌خودی‌خود نمی‌تواند به معنای آلودگی تمام محصولات باشد؛ زیرا احتمال خرابکاری، بزهکاری یا سوءقصد نیز منتفی نیست.»
این انجمن از پلیس عمان خواست در صورت صحت گزارش‌ها، پرونده را از جنبه «جنایی» نیز بررسی کند.
این روایت طی روزهای بعد پررنگ‌تر شد؛ به طوری که مقام‌ها و رسانه‌های جمهوری اسلامی ادعا کردند دو قربانی حادثه یعنی یک شهروند عمان و خدمتکار خارجی خانواده او، روز نهم مهرماه ۱۴۰۴ بر اثر «یک مسئله جنایی» جان باخته‌اند و مرگ آن‌ها با آب معدنی ایرانی ارتباطی ندارد.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، هم روز دوشنبه، بیست‌ویکم مهرماه در نشست خبری خود گفت که این حادثه «ماهیتی انتقامی، جنایی و خانوادگی» داشت.
خبرگزاری‌های داخلی از جمله تسنیم وابسته به سپاه پاسداران روز یکشنبه بیستم مهرماه گزارش دادند که کاردار سفارت عمان در تهران احضار شده است تا مراتب اعتراض جمهوری اسلامی ایران به «اخبار و شایعات» منتشرشده درباره ارتباط مرگ دو نفر در عمان با آب معدنی صادراتی از ایران به او ابلاغ شود.
بر اساس گزارش تسنیم، عبدالرسول شبیبی، رئیس اداره دوم خلیج فارس وزارت امور خارجه، در دیدار با کاردار موقت عمان خواستار تسریع در «شفاف‌سازی اصل ماجرا» شد و گفت: «حادثه‌ای که هیچ ارتباطی با آب آشامیدنی منسوب به یک شرکت ایرانی ندارد و در واقع یک موضوع جنایی‌خانوادگی با انگیزه انتقام‌جویی بوده است و نباید مستمسکی برای برچسب‌زنی به محصولات وارداتی از ایران قرار گیرد.»
با این حال، پس از طرح ادعای «جنایی بودن» ماجرا از سوی ایران و احضار کاردار عمان در تهران، تا لحظه نگارش این گزارش بیانیه یا واکنش رسمی جدیدی از سوی دولت یا پلیس عمان برای تایید یا رد این ادعا منتشر نشده است.
طبق گزارش تسنیم، کاردار عمان در تهران متعهد شده است که مراتب اعتراض ایران را به‌سرعت به مراجع ذی‌ربط در کشورش منتقل کند، اما این موضوع هنوز به یک واکنش رسمی از پایتخت عمان منجر نشده است.
به طور خلاصه، در حال حاضر دو روایت متفاوت از این ماجرا وجود دارد: جمهوری اسلامی بر جنایی بودن ماجرا تاکید دارد و می‌گوید پای تسویه حساب شخصی در میان بوده است. در حالی که آخرین موضع رسمی عمان که به اوایل اکتبر بازمی‌گردد، بر آلودگی آب معدنی وارداتی صحه گذاشته است. کشورهای همسایه مانند امارات متحده عربی نیز در پی گزارش اولیه عمان، واردات آب معدنی از این نشان تجاری را ممنوع کرده‌اند.
وزارت تغییرات اقلیمی و محیط زیست امارات به‌تازگی در بیانیه‌ای اعلام کرده است: «در پی تایید آلودگی محصول اورانوس استار به مواد مضر در یکی از کشورهای همسایه، اقدام‌های فوری برای راستی‌آزمایی و کنترل انجام دادیم. این اقدام‌ها شامل هماهنگی مستقیم با نهادهای ایمنی غذایی در هر امارت و بررسی سوابق محموله‌های غذایی در تمامی مبادی ورودی کشور است.»
به گفته این وزارتخانه، نظارت‌ها به‌طور جدی تشدید شده‌اند تا هیچ مجوزی برای ورود محموله‌های مربوط به مارک اورانوس استار یا سایر محصولات مرتبط صادر نشود. از مردم این کشور هم خواسته شده است در صورت در اختیار داشتن هر مقدار از این آب، حتی اندک، آن را فورا دور بریزند و از مصرف آن خودداری کنند.
صرف‌نظر از اینکه هنوز قضاوت درباره آلوده بودن یا نبودن محموله‌های آب معدنی صادراتی زود است، بررسی خبرهای پیشین نشان می‌دهد که در سال‌های گذشته، موارد محدودی از آلودگی در برخی نشان‌های تجاری ایرانی آب بسته‌بندی گزارش شده است.
در سال ۱۳۹۴، رسول دیناروند، رئیس وقت سازمان غذا و دارو، اعلام کرد که از میان بیش از ۳۰۰ نشان بررسی‌شده، حدود ۳۰ نشان تجاری به دلیل آلودگی‌های شیمیایی، میکروبی یا فلزات سنگین از بازار جمع‌آوری شده‌اند.
در سال‌های بعد نیز مواردی از آلودگی میکروبی یا کپک‌زدگی، عمدتا به دلیل نگهداری نامناسب در انبارها یا حمل‌ونقل غیراستاندارد، شناسایی و اصلاح شد. یکی از جنجالی‌ترین نمونه‌ها، اختلاف سازمان غذا و دارو با شرکت «دماوند» بود که به دلیل نتایج متفاوت آزمایش‌ها درباره وجود باکتری‌های روده‌ای در آب بطری‌شده، خبرساز شد.
اکنون سازمان غذا و دارو به‌عنوان نهاد ناظر بر سلامت مواد غذایی و آشامیدنی، اعلام کرده که موضوع ممنوعیت واردات از نشان تجاری ایرانی اورانوس استار از سوی عمان و امارات در دست بررسی است. محمد هاشمی، سخنگوی این سازمان، به روزنامه پیام ما گفت: «سازمان در جریان گزارش مربوط به آب بطری‌شده ایرانی در عمان قرار گرفته و بررسی مدارک، مستندات محموله‌های صادراتی و نتایج آزمایش‌ها از مسیرهای رسمی در حال اجرا است.» او افزود که نظارت بر تولید داخلی طبق روال ادامه دارد و برای مصرف‌کنندگان جای نگرانی نیست.
به گزارش روزنامه دنیای اقتصاد، آمار گمرک جمهوری ایران حکایت از آن دارد که مجموع ارزش صادراتی آب معدنی ایران در سال ۱۴۰۳ برابر ۵۲۰ هزار و ۱۳۶ دلار براورد شده است و این محصولات به ۱۳ مقصد خارجی شامل پاکستان، عمان، امارات متحده عربی، کویت، عراق، افغانستان، بحرین، قزاقستان، تاجیکستان، فدراسیون روسیه، کومور، ترکمنستان و استرالیا صادر شده‌اند.
بر مبنای این گزارش، مهم‌ترین مقصد صادراتی آب معدنی ایران کشور پاکستان است. حجم صادرات آب معدنی و آب گازدار ایرانی به این کشور دو میلیون و ۷۸۳ هزار و ۸۵۱ لیتر براورد شده است. امارات متحده عربی نیز با واردات ۶۴۹ هزار و ۵۵۸ لیتر آب معدنی، دومین مقصد بزرگ آب معدنی و آب گازدار ایرانی است. عمان سال گذشته حدود ۱۵۴ هزار و ۵۶۵ لیتر آب معدنی از ایران وارد کرده است.
در ادامه، بررسی آمار تجاری در پنج ماه نخست امسال حکایت از آن دارد که در این بازه زمانی، ارزش کل صادرات آب معدنی و آب گازدار از ایران معادل ۲۶۸ هزار و ۳۰۱ دلار بوده است. این محصول به کشورهای ازبکستان، افغانستان، امارات متحده عربی، پاکستان، تاجیکستان، عراق، عمان، کویت و هند صادر شده است. حجم صادرات این محصول در بازه زمانی موردبحث یک میلیون و ۷۹۷ هزار و ۸۹۵ لیتر اعلام شده است.
در سال جاری، پاکستان همچنان بزرگ‌ترین مقصد صادراتی آب معدنی ایران بوده است و در ادامه به ترتیب کویت، ازبکستان و سپس عمان مهم‌ترین مقاصد صادراتی آب معدنی ایران‌اند. ارزش صادرات آب معدنی ایران به کشور عمان در پنج ماه منتهی به پایان مردادماه حدود ۹ هزار دلار گزارش شده است. حجم این آب صادراتی نیز ۴۱ هزار و ۵۴۰ لیتر براورد شده است.
