پرتوهای لیزری، سگ‌های رباتیک و ریزموج‌هایی که پهپادها را از بین می‌برند؛ این‌ها انواع سلاح‌هایی‌اند که ممکن است در آینده‌ای نه چندان دور، در میدان‌های نبرد به کار گرفته شوند. برخی از آن‌ها همین حالا هم وجود دارند.
پس از آنکه نفوذ پهپادهای روسیه به لهستان ترس از ادامه تجاوز روسیه فراتر از مرزهای اوکراین را برانگیخت، تهدید یک جنگ گسترده‌تر در اروپا برای بسیاری در این قاره مدام واقعی‌تر به نظر می‌رسد.
جنگ اوکراین با سلاح‌های پیشرفته‌ای مانند پهپادهای فیبرنوری که در برابر اختلال و شناسایی فرکانس‌های رادیویی مصون‌اند، تورهای حفاظتی ضدپهپاد و ربات‌های زمینی که نیروهای مسکو و کی‌یف همه آن‌ها را به کار گرفته‌اند، مناقشه نظامی را دگرگون کرده است.
اکنون سلاح‌هایی که بزرگ‌ترین ارتش‌های جهان آن‌ها را توسعه داده‌اند و آزمایش می‌کنند، با اتکای فزاینده به هوش مصنوعی، داستان‌های علمی‌تخیلی را به واقعیت تبدیل می‌کنند.
کارشناسان دفاعی به واقعیت ویران‌شهری [یا اصطلاحا پادآرمان‌شهری] ایجادشده با استفاده از سلاح‌های رباتیک و خودکار اذعان کرده‌اند، در حالی که منتقدان درباره واگذاری تصمیم‌های مرگ و زندگی به ماشین‌ها هشدار می‌دهند.
سرهنگ دوم جهارا فرانکی ماتیسک، خلبان فرمانده نیروی هوایی ایالات متحده و مدیر مرکز فرماندهی در فرماندهی شمالی آمریکا، است.
او به ایندیپندنت گفت: «در نهایت، [این ایده] علمی‌تخیلی کنونی باید از عهده زنجیره‌های تامین برآید. یعنی جایی که مواد معدنی، عناصر نادر خاکی و فلزات دیگر عمدتا تحت کنترل چین، به نقطه‌ضعف‌های راهبردی برای به دست آوردن مواد لازم برای ساخت پهپادها، باتری‌ها، لیزرها، سخت‌افزارهای مجهز به هوش مصنوعی و بسیاری دیگر از سیستم‌های سلاح پیشرفته تبدیل می‌شوند.»
او گفت: «لیزرها و ریزموج‌ها باعث می‌شوند نابود کردن پهپادها ارزان تمام شود، به علاوه، جنگ‌افزار الکترونیک نیز پهپادها را مختل می‌کند و البته هوش مصنوعی روند تصمیم‌گیری را سرعت می‌بخشد، اما قابلیت تصمیم‌گیری و لجستیک همچنان جایگزین‌ناپذیر باقی می‌مانند.»
دیدگاه او را پاتریک ویلکن، پژوهشگر مسائل نظامی، امنیتی و پلیسی در سازمان عفو بین‌الملل، نیز تایید کرد و درباره خطرات اخلاقی، وجدانی و حقوقی ناشی از چنین سلاح‌هایی هشدار داد.
او گفت: «این [خطرات] از مسائل عملی مربوط به خطر سوگیری، تبعیض و دسته‌بندی بیش‌ازحد انعطاف‌ناپذیر [و سختگیر] افراد شروع می‌شوند، تا پرسش‌های بنیادی‌تر درباره انسانیت‌زدایی و تضعیف کرامت انسانی.»
ایندیپندنت در اینجا به برخی از سلاح‌هایی که دارند راه خود را به میدان نبرد باز می‌کنند، نگاهی می‌اندازد.
[تاکتیک‌های] جنگ پهپادی
استفاده اوکراین و روسیه از پهپادها جنگ متعارف را دگرگون کرده و در توان دفاعی و تهاجمی هر دو کشور نقش داشته است.
هر دو طرف تولید انبوه پهپادها را گسترش داده‌اند، از جمله پهپادهای تهاجمی یک‌بارمصرف، پهپادهای شناسایی، مدل‌های انتحاری ارزان و پهپادهای «دید اول شخص» (FPV) برای حملات دقیق و بسیاری موارد دیگر.
ایجاد اختلال در جنگ‌افزار الکترونیک نیز به بخش مهمی از درگیری تبدیل شده و به هر طرف امکان داده است پهپادهای طرف مقابل را منحرف کند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
هزینه پهپاد ممکن است بسته به هدف آن‌ها و میزان پیشرفته بودنشان، از چند هزار دلار آمریکا تا بیش از ۱۰۰ هزار دلار متغیر باشد.
وزارت دفاع اوکراین ادعا می‌کند حدود ۹۵ درصد از پهپادهایی که در خط مقدم استفاده می‌کند، تولید داخل‌اند. در همین حال، روسیه از زمان تهاجم تمام‌عیارش در سال ۲۰۲۲، تولید داخلی پهپادهایش را به‌طور قابل‌توجهی افزایش و وابستگی خود را به پهپادهای شاهد ساخت ایران کاهش داده است.
این امر به روسیه امکان داده است ده‌ها هزار پهپاد و شمار فزاینده‌ای از پرتابه‌ها را که در حملات شبانه‌اش استفاده می‌شوند و در روز سه‌شنبه این هفته به رکورد ۸۲۳ مورد رسید، به سمت اوکراین شلیک کند.
حیوانات رباتیک مسلح
اوایل این ماه، چین مجموعه‌ای از تازه‌ترین تسلیحاتش را در یک رژه نظامی بزرگ در پکن به نمایش گذاشت. در میان جنگنده‌ها و نیروهای رژه‌رونده، «گرگ‌های رباتیک» آن نیز به چشم می‌خوردند.
بر اساس گزارش رسانه‌های دولتی چین، این ربات‌های چهارپا می‌توانند شلیک‌های دقیقی انجام دهند و در زمین‌های ناهموار کار کنند. آن‌ها با هدف جایگزینی سربازان انسانی برای کاهش تلفات رزمی طراحی شده‌اند تا در شرایط پیچیده و خطرناک میدان نبرد کمک کنند.
به گفته رسانه‌های چین، این گرگ‌ها با وزنی در حدود ۷۰ کیلوگرم می‌توانند اهدافی را در فاصله‌ای تا ۱۰۰ متری هدف قرار دهند.
سرهنگ دوم ماتیسک گفت: «آن‌ها برای شناسایی شهری، نفوذ یا سلاح‌های از راه دور مناسب‌اند اما محدودیتشان عمر باتری، ارتباطات آسیب‌پذیر و ظرفیت بار کوچک است.»
«ارزش آن‌ها وابسته به حسگرهای قدرتمند و شبکه‌های امن است، نه فقط به خود پلتفرم. بسیاری از فناوری پهپادی آن‌ها در هر حوزه برای رژه‌ها چشمگیر به نظر می‌رسد، اما هنوز در میدان‌های نبرد بسیار محدود است. بهترین کاربردشان برای شناسایی شهری است، نه حمله در میدان باز.»
سگ‌های رباتیک مفهوم تازه‌ای نیستند، ایالات متحده نیز نسخه‌های خود را آزمایش کرده است. هم‌زمان اسرائیل سیستم‌های جنگی رباتیک و بدون سرنشین را در غزه آزمایش کرد تا از سربازان و سگ‌های نظامی محافظت کند.
هزینه تولید حیوانات مکانیکی هزاران پوند است، اما می‌توانند به ارزانی سگ‌های رباتیکی باشند که در چین، شرکت فناوری «یونیتری رباتیکس» (Unitree Robotics) آن‌ها را می‌فروشد و تنها هزار و ۶۰۰ دلار قیمت دارند.
«چرنوبیل پرنده»
ده‌ها کشور موشک‌های کروز پیشرفته در زرادخانه خود دارند، اما روسیه ادعا می‌کند که دارد نوعی «غلبه‌ناپذیر» [از موشک‌های کروز] را توسعه می‌دهد که با نیروی هسته‌ای کار می‌کند، مسلح به کلاهک هسته‌ای است و ظاهرا می‌تواند تا مدتی نامحدود، دور زمین بچرخد.
«۹ام۷۳۰ بوریوستنیک» (9M730 Burevestnik) با نام رمزی اس‌اس‌سی‌ــ‌اکس‌ــ۹ــ‌اسکای‌فال (SSC-X-9 Skyfall) با برد احتمالی ۲۳ هزار کیلومتر یا بیشتر از سوی ناتو یک موشک کروز مادون‌صوت دانسته می‌شود. درباره قابلیت‌ها، هزینه یا میزان واقعی بودن آن اطلاعات کمی وجود دارد، اما مقام‌های غربی این موشک را به تمسخر گرفتند.
مارشال بیلینگزلیا، فرستاده پیشین ایالات متحده در امور کنترل تسلیحات، سال ۲۰۲۰ گفت: «چرا باید یک موشک کروز با پیشران هسته‌ای و کلاهک هسته‌ای داشته باشید؟ این چیزی جز یک چرنوبیل پرنده نیست.»
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، گفت این سلاح در برابر دفاع‌های موشکی کنونی و آینده «غلبه‌ناپذیر» است و بردی تقریبا نامحدود و مسیر پروازی پیش‌بینی‌ناپذیر دارد.
با این حال، کارشناسان می‌گویند موضوع کمی پیچیده‌تر است.
پاول پودویگ، پژوهشگر ارشد در موسسه پژوهش خلع سلاح سازمان ملل، به ایندیپندنت گفت: «نکته درباره 'مسیر غیرقابل‌پیش‌بینی' بوریوستنیک این است که از آنجا که طراحی شده تا به مدد پیشران هسته‌ای، برد نامحدود داشته باشد، می‌تواند مسیر طولانی و انحرافی طی کند و مناطقی را که دفاع هوایی در آن‌ها مستقر است، دور بزند.»
«البته به شرطی که این مناطق از پیش شناخته شده باشند و تراکم دفاع‌های هوایی نسبتا پایین باشد.»
ریزموج‌های پرقدرت
چند کشور در حال آزمایش سلاح‌های ریزموجی پرقدرت جدیدند که می‌توانند دسته‌های پهپاد را ساقط کنند.
آن‌ها با انتشار پالس‌های هدایت‌شده از انرژی الکترومغناطیسی کار می‌کنند تا سامانه‌های الکترونیکی پهپادها را در میانه پرواز از کار بیندازند.
ایالات متحده چند نوع از این سلاح‌ها را آزمایش کرده است. از جمله ریزموج پرقدرت عملیاتی تاکتیکی تور (Thor)، لئونیداس (Leonidas) و ریزموج پرقدرت قابلیت حفاظت یکپارچه در برابر آتش، یا اصطلاحا آی‌اف‌پی‌سی‌ــ‌اچ‌پی‌ام (IFPC-HPM).
ساخت ریزموج‌های پرقدرت ممکن است میلیون‌ها دلار هزینه داشته باشد. به طوری که نخستین تور با هزینه‌ای حدود ۱۸ میلیون دلار ساخته شد و مدل‌های بعدی حدود ۱۵ میلیون دلار هزینه تولید داشتند. به گفته اندی لاوری، مدیرعامل شرکت اپیروس، که در سال ۲۰۲۳ قرارداد تولید چند نمونه اولیه را گرفت، سامانه لئونیداس برای هر واحد «بین ۱۰ میلیون تا ۲۰ میلیون دلار» قیمت خواهد داشت.
بریتانیا نیز در حال توسعه نسخه خود به نام «نابودگر سریع» (RapidDestroyer) است.
سرهنگ دوم ماتیسک گفت اگرچه این فناوری‌ها هنوز در مرحله آزمایشی‌اند، ایرادها و نقاط ضعفی نیز دارند. به عبارتی، نیازهای انرژی، برد محدود و خطر تداخل الکترومغناطیسی با سامانه‌های دوست [و نیروهای خودی].
او افزود: «این‌ها برای دفاع از پایگاه هوایی و کاروان در برابر انبوه پهپادها مهم خواهند بود. پس اساسا ریزموج‌ها قاتل گروهی‌اند، یک پالس می‌تواند چند پهپاد را بسوزاند.»
«با این حال، توان و سامانه‌های الکترونیکی خودتان نقاط ضعف این زنجیره کشتار ریزموجی به شمار می‌روند.» [ممکن است به تجهیزات و سامانه‌های الکترونیکی خودی هم آسیب برسد]
پرتوهای لیزری
سلاح‌های لیزری سامانه‌های انرژی هدایت‌شده‌ای‌اند که از پرتوهای نور برای آسیب زدن یا نابود کردن اهداف استفاده می‌کنند و جایگزین کم‌هزینه‌ای برای مهمات رایج ارائه می‌دهند.
بر اساس اعلام وزارت دفاع، بریتانیا برنامه دارد از سال ۲۰۲۷ چهار ناو جنگی را به سلاح لیزری پیشرفته دراگون فایر مجهز کند تا از کشتی‌ها در برابر حملات موشکی و پهپادی بهتر محافظت کند. پرتوهای دراگون فایر می‌توانند از فاصله یک کیلومتری به یک سکه یک پوندی اصابت کنند و هر شلیک کمتر از ۱۲ دلار هزینه دارد.
دقیقا مشخص نیست هر واحد چه مقدار هزینه خواهد داشت، اما تولید آن با سرمایه‌گذاری مشترک ۱۲۰ میلیون دلاری وزارت دفاع و صنعت دفاعی [بریتانیا] تامین شده است.
سرهنگ دوم ماتیسک گفت: «این سامانه دقتی با سرعت نور و ظرفیت بالای شلیک ارائه می‌دهد، اما در مه، باران یا دود دچار مشکل می‌شود و نیاز به توان و خنک‌سازی قابل‌توجهی دارد.»
«این سامانه در شرایط هوای صاف، برای دفاع مقرون‌به‌صرفه در برابر پهپادها یک عامل سرنوشت‌ساز خواهد بود، اما در هوای نامساعد کمتر چنین اثری دارد. بنابراین احتمالا برای مقابله با چیزهایی که حوثی‌ها به سوی کشتی‌های غربی در حال عبور از دریای سرخ شلیک می‌کنند مفید خواهد بود.»
کشورهایی از جمله ایالات متحده، چین و اسرائیل نیز در حال توسعه سلاح‌های لیزری خود هستند.
© The Independent
