جمهوری اسلامی پس از آنکه اسرائیل بیش از ۳۰ مسئول برنامه هستهای را در جریان درگیریهای ژوئن ۲۰۲۵ ترور کرد، متخصصان هستهای باقیمانده را به مخفیگاه منتقل کرده است.
به گزارش نشریه تلگراف، به نقل از یک مقام ارشد جمهوری اسلامی، بیشتر این افراد که پیش از این در دانشگاه تدریس میکردند، از خانهها و دانشگاهها به ویلاهای امن در تهران یا شهرهای ساحلی شمال منتقل شدهاند و همراه خانوادههایشان تحت حفاظت ۲۴ ساعته زندگی میکنند.
تلگراف مینویسد نام بیش از ۱۵ نفر از این متخصصان را دیده است، که بخشی از فهرست حدود ۱۰۰ نفرهای است که در اختیار نهادهای اطلاعاتی اسرائیل قرار دارد. این افراد اکنون باید تصمیم بگیرند آیا به کارشان ادامه دهند و خطر ترور را بپذیرند یا کاملا این حوزه را ترک کنند.
این اقدام در حالی صورت گرفته است که جمهوری اسلامی روزبه وادی، یکی از متخصصان هستهای، را به اتهام کمک به اسرائیل از طریق انتقال اطلاعات برای تسهیل ترورها، اعدام کرد.
کارشناسان اسرائیلی معتقدند نسل جدیدی از متخصصان آمادهاند تا جایگزین کشتهشدگان شوند و آنها را «مردگان متحرک» توصیف میکنند. برنامه هستهای جمهوری اسلامی به گونهای طراحی شده است که هر فرد کلیدی دستکم یک جانشین داشته باشد و در گروههای دو یا سهنفره کار کنند تا در صورت حمله، تداوم فعالیت تضمین شود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
گفته میشود شماری از کارشناسان باقیمانده در برنامه تسلیحاتی هستهای «سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی» (سپند) فعالیت میکنند و در طراحی کلاهک، فیزیک نوترونی و مواد منفجره تخصص دارند.
رونن سالمون، تحلیلگر اسرائیلی در حوزه اطلاعاتی و دفاعی، به تلگراف گفت متخصصان بازمانده روی تطبیق موشکهای شهاب-۳ برای کلاهک هستهای کار کردهاند و از نظر راهبردی هدف مهمی برای اسرائیل محسوب میشوند. در حالی که کارشناسان ترورشده بیشتر بر طراحی کلاهک متمرکز بودند، افراد باقیمانده در سامانههای پرتاب تخصص دارند که از دیدگاه اسرائیل حوزهای حیاتی است.
به گفته نهادهای اطلاعاتی اسرائیل، برنامه هستهای جمهوری اسلامی نیز مثل اسرائیل بر پژوهشهای دانشگاهی با کاربرد دوگانه متکی است و دانش پشت آن ارتباطی عمیق با دانشگاههایی مانند شهید بهشتی و امام حسین دارد، که هر دو ماه گذشته بهدلیل ارتباط با تحقیقات نظامی هدف حمله اسرائیل قرار گرفتند.
دنی سیترینوویچ، یک مقام پیشین اطلاعاتی اسرائیل، گفت کارشناسان باقیمانده با انتخابی سرنوشتساز مواجهاند: آیا به حمایت از رژیم ادامه میدهند و خطر ترور را به جان میخرند؟ او در ادامه تاکید کرد که اسرائیل بارها تمایلش به حذف هر متخصص فعال در برنامه هستهای جمهوری اسلامی را نشان داده است.
پس از جنگ ۱۲ روزه در ماه ژوئن، تهران حفاظت از متخصصان هستهای را تقویت کرد. اکنون بهدلیل نگرانیهای امنیتی، چندین نهاد مسئولیت این کار را بهطور مشترک برعهده دارند. برخی از متخصصان هستهای با ابراز بیاعتمادی به محافظان شخصیشان، آنها را تغییر دادهاند.
در داخل ایران، این ترورها باعث شد درخواستهایی برای حفاظت بیشتر از متخصصان و حتی کنار گذاشتن ممنوعیت ساخت سلاح هستهای مطرح شود. در مراسم تشییع کشتهشدگان حملات ژوئن، علیرضا صدیقی صابرــ که برادرش، محمدرضا صدیقی صابر، همراه خانوادهاش کشته شدــ خواستار خروج ایران از معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای شد.
در میان کشتهشدگان، چند فیزیکدان هستهای و پژوهشگر رادیودارو نیز دیده میشدند، از جمله امیرحسین فقهی، چهره شاخص توسعه رادیودارو برای درمان سرطان، که همکارانش او را با مجید شهریاری، دانشمند هستهای ترورشده در ۲۰۱۰، مقایسه کردند. این حملات نه تنها نیروهای کلیدی را از بین برد، بلکه به زیرساخت علمی و پژوهشی ایران نیز آسیب زد و دههها تجربه و تخصص در فیزیک هستهای، رادیودارو و حوزههای مرتبط را تضعیف کرد.