در اوج جنگ افغانستان و پس از افزایش نیروهای آمریکایی در این کشور به دستور باراک اوباما در اواخر سال ۲۰۰۹، بیش از ۱۱۰ هزار نظامی آمریکایی به‌طور هم‌زمان افغانستان حضور داشتند؛ نیروهایی که در سایه مستقیم در میدان، به بینش‌هایی درباره وضعیت جنگ دست یافتند که فرماندهان ارشد آنان در واشینگتن سال‌ها بعد به آنها پی بردند؛ آنچه حالا یکی از محورهای اصلی بررسی‌های «کمیسیون جنگ افغانستان» است.
کمیسیون جنگ افغانستان نهادی دوحزبی است که به دستور کنگره آمریکا با هدف تهیه گزارشی جامع و مستند از آنچه «جنگ بی‌پایان» آمریکا در افغانستان نامیده می‌شود، تشکیل شده است. این کمیسیون تاکنون نیمی از دوره دو ساله فعالیتش را پشت سر گذاشته و قرار است گزارش دوره‌ای خود را در ماه اوت منتشر کند؛ تلاشی که هدف آن استخراج درس‌هایی برای سیاست‌گذاران و استراتژیست‌های نظامی این کشور در ماموریت‌های آینده عنوان شده است.
ایالات متحده آمریکا پس از بیش از دو دهه جنگ با گروه طالبان و صرف میلیاردها دلار، سرانجام در اوت ۲۰۲۱ به ماموریت نظامی خود در افغانستان پایان داد؛ پایانی که به فروپاشی نظام جمهوری تحت حمایت آمریکا و غرب انجامید و زمینه را برای بازگشت طالبان به قدرت فراهم کرد.
با وجود هزینه‌های سنگینی که واشینگتن در این جنگ متقبل شد، بازگشت طالبان به قدرت و شکست پروژه دولت‌سازی و ملت‌سازی در افغانستان به اعتبار جهانی ایالات متحده ضربه‌ای جدی وارد کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
کمیسیون جنگ افغانستان روز دوشنبه نشستی چندبخشی برگزار کرد تا یکی از نقاط عطف اصلی این جنگ یعنی دوره موسوم به «افزایش نیرو» را بررسی کند؛ یعنی زمانی که ایالات متحده به شدت بخشیدن به درگیری‌ها در افغانستان متعهد شد و راهبرد مقابله با شورشگران را آغاز کرد که بیش از یک دهه ادامه یافت.
در آستانه این نشست در روز جمعه، شمیلا چودری و کالین جکسون، روسای مشترک این کمیسیون، با گروهی از کهنه‌سربازانی که در دوره افزایش نیرو خدمت کرده بودند، دیدار کردند تا دیدگاه‌ها و تجارب مستقیم آنها را درباره آن مقطع کلیدی از جنگ افغانستان از نزدیک بشنوند.
برخی از یافته‌هایی که طی سخنان کهنهسربازان و کارشناسان در اختیار کمیسیون قرار گرفت، با جمع بندی‌های پیشین نیز مطابقت دارد. به ویژه این نکته که طولانی شدن ماموریت نظامی و تکرار اعزام نیروها نه‌‌تنها به روحیه سربازان آسیب زد، بلکه ثبات جنگ را هم مختل کرد و تداوم حضور نظامی را با چالش جدی روبرو کرد.
روسای کمیسیون جنگ افغانستان اعلام کردند که بخشی دیگر از بررسی‌های این کمیسیون به موضوع کمک به آموزش و تجهیز نیروهای امنیتی افغانستان و شیوه اجرای آن از سوی آمریکا اختصاص دارد؛ از جمله میزان موفقیت مدل وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) در همکاری با ارتش افغانستان و اینکه آیا اقدام‌های جدی در زمینه آموزش و تجهیز این نیروها به‌موقع آغاز شد یا نه و اینکه آیا چارچوبی جایگزین می‌توانست نتایج بهتری به همراه داشته باشد.
این پرسش‌ها در کانون ارزیابی‌های تازه کمیسیون قرار دارند و به گفته مسئولان آن، بررسی عملکرد آمریکا در زمینه آماده‌سازی و پشتیبانی از نیروهای امنیتی افغانستان یکی از ابعاد کلیدی گزارش نهایی خواهد بود.
به گفته چودری، کمیسیون تاکنون ۱۱۴ مصاحبه انجام داده و جلسات عمومی و خصوصی متعددی برگزار کرده است. گزارش نهایی که قرار است اوت ۲۰۲۶ منتشر شود، احتمالا از نظر حجم با گزارش کمیسیون ۱۱ سپتامبر که نزدیک به ۶۰۰ صفحه داشت، مشابه خواهد بود.
اعضای این کمیسیون خاطرنشان می‌کنند که مهم‌ترین چالش این پروژه وسعت دامنه آن است، زیرا برخلاف بررسی‌های محدود وزارت دفاع یا کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان که عمدتا بر عملیات خروج پرهزینه و فاجعه‌بار سال ۲۰۲۱ تمرکز دارند، کمیسیون جنگ افغانستان می‌کوشد با مشارکت نهادهای دولتی مختلف و شرکای بین‌المللی و با تمرکز بر آموخته‌ها، موفقیت‌ها و شکست‌ها، از دو دهه حضور آمریکا در این کشور تصویری جامع ارائه دهد.
روسای کمیسیون می‌گویند برای نظم بخشیدن به این پروژه، جنگ افغانستان را به هشت دوره کلیدی تقسیم کرده‌اند.
کالین جکسون، یکی از روسای کمیسیون، تاکید می‌کند که هدف این است گزارشی تهیه شود که هم برای برنامه‌ریزها و استراتژیست‌ها در واشینگتن قابل‌استفاده باشد و هم برای کهنه‌سربازانی که طی این سال‌ها در افغانستان خدمت کرده‌اند. رسیدن به این تعادل همچنان در دست بررسی است.
او در توضیح این دشواری می‌گوید: «ما باید بین دو قطب تعادل برقرار کنیم. این یعنی نه فقط یک تحلیل سیاسی در سبک باب وودوارد و کتاب جنگ‌های اوباما ارائه دهیم، نه فقط یک روایت میدانی و احساسی در سبک مستند رسترپتو (Restrepo) را تکرار کنیم. پرسش کلیدی این است که چطور می‌توان تصمیم‌ها، پیامدها و کاستی‌های آنها را به‌گونه‌ای منتقل کرد که فهم‌پذیر و دقیق باشد. این یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های ما در تهیه گزارش نهایی است.»
