در حالی که دولت ترامپ در حال برنامه‌ریزی برای توقف موقت وقت‌های مصاحبه ویزای دانشجویی آمریکا است، دانشجویان خارجی فعلی و آتی دانشگاه‌های آمریکا در مورد آینده‌شان نگران و بلاتکلیف‌اند. بر اساس یادداشتی رسمی که به رویت شبکه سی‌بی‌اس رسیده است، وزارت خارجه آمریکا قصد دارد وقت‌های صدور ویزای دانشجویی و تبادل فرهنگی را به‌طور موقت متوقف کند تا فرایند بررسی سوابق رسانه‌های اجتماعی متقاضیان گسترده‌تر دنبال شود.
به گزارش بی‌بی‌سی، دولت ترامپ در همین راستا اقدام به ممنوعیت ثبت‌نام دانشجویان خارجی در دانشگاه هاروارد کرده و این دانشگاه را به بی‌توجهی به مبارزه با یهودستیزی در محوطه دانشگاه متهم کرده است. هاروارد در پاسخ به این اقدام شکایت قضایی ثبت کرده و قاضی فعلا اجرای ممنوعیت را متوقف کرده است.
کدام دانشجویان بیشتر تحت تاثیر این سیاست قرار می‌گیرند؟
بر اساس گزارش سازمان اوپن دورز (Open Doors) که داده‌های مربوط به دانشجویان بین‌المللی را گردآوری می‌کند، بیش از ۱.۱ میلیون دانشجوی خارجی از بیش از ۲۱۰ کشور در سال تحصیلی ۲۰۲۳-۲۰۲۴ در دانشگاه‌های آمریکا ثبت‌نام کردند. هند با بیش از ۳۳۰ هزار دانشجو در صدر قرار دارد و چین با حدود ۲۸۰ هزار دانشجو در رتبه دوم است. پس از آن، کره جنوبی، کانادا، تایوان، ویتنام، نیجریه، بنگلادش، برزیل و نپال قرار دارند.
با این حال، مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، اعلام کرده است که دولت ترامپ قصد دارد ویزای دانشجویان چینی، به‌ویژه آن‌هایی که با حزب کمونیست چین مرتبطند یا در رشته‌های حساس تحصیل می‌کنند، لغو کند. در این طرح، معیارهای بررسی ویزا برای متقاضیان چینی و هنگ‌کنگی نیز سخت‌‌گیرانه‌تر خواهد شد. هنوز مشخص نیست چه تعداد از دانشجویان چینی در آمریکا تحت تاثیر این سیاست قرار خواهند گرفت.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
دولت ترامپ پیش‌تر نیز اقدام به اخراج برخی دانشجویان خارجی کرده و هزاران ویزا را لغو کرده است. در پایان ماه مارس، روبیو اعلام کرد که آمریکا دست‌کم ۳۰۰ ویزای دانشجویی را در راستای برخورد با معترضان طرفدار فلسطین در دانشگاه‌ها لغو کرده است، هرچند مشخص نکرد که این دانشجویان از چه کشورهایی بوده‌اند.
مورین مارتین، مدیر دفتر بین‌الملل هاروارد، گفت این تصمیم «فشار روانی شدیدی» به دانشجویان و پژوهشگران وارد کرده است. برخی دانشجویان از حضور در مراسم فارغ‌التحصیلی صرف‌نظر کرده‌اند، سفرهای بین‌المللی‌شان را لغو کرده‌اند و حتی به فکر انتقال به دانشگاه‌های دیگرند.
گزینه‌های جایگزین کدام‌اند؟
در سال‌های اخیر، کشورهایی مانند کانادا، بریتانیا و استرالیا مقصد محبوبی برای دانشجویان خارجی بوده‌اند، اما به‌دلیل تغییر قوانین مهاجرت، تعداد پذیرش در این کشورها کاهش یافته است.
کانادا قصد دارد با افزایش شدید حدنصاب تمکن مالی، تعداد دانشجویان خارجی را کاهش دهد. بریتانیا از ژانویه ۲۰۲۴ محدودیت‌هایی اعمال کرده است که دانشجویان تحصیلات تکمیلی دیگر نمی‌توانند اعضای خانواده وابسته را همراه بیاورند و دانشجویان جدید اجازه تغییر وضعیت به ویزای کار قبل از پایان تحصیل را ندارند. استرالیا نیز با هدف کاهش مهاجرت، برای پذیرش دانشجوی خارجی سقف تعیین کرده است.
یکی از پیامدهای وضعیت فعلی ممکن است این باشد که دانشجویان ترجیح دهند در کشور خود بمانند، زیرا کشورهای بیشتری تصمیم گرفته‌اند در نظام آموزشی خود سرمایه‌گذاری کنند.
کشورهای دیگر چه گزینه‌هایی ارائه می‌دهند؟
برای بسیاری از دانشگاه‌ها، رویدادهای اخیر در آمریکا به‌منزله فرصت برای جذب دانشجو است زیرا آن‌ها برای تامین بخش قابل‌توجهی از بودجه، به دانشجویان بین‌المللی وابسته‌اند که معمولا شهریه بالاتری می‌پردازند.
جان لی، رئیس اجرایی هنگ‌کنگ، اعلام کرده است از هر دانشجویی که در ادامه تحصیل در دانشگاه‌های آمریکایی با مشکل مواجه شده است، استقبال خواهد کرد.
سایر موسسات آسیایی، از جمله دانشگاه سان‌وی در مالزی، نیز به دانشجویان خارجی که قصد تحصیل در آمریکا را داشتند، پیشنهاد پذیرش داده‌اند.
الیزابت لی، مدیر این گروه دانشگاهی، در لینکدین نوشت: «ما با دانشگاه ایالتی آریزونا همکاری داریم که می‌توانیم تمام واحدهای درسی شما را از هاروارد به آریزونا منقل کنیم، یا حتی به یکی از برنامه‌های تحصیلی دانشگاه سان‌وی منتقل کنیم که می‌تواند به دریافت مدرک معتبر بریتانیایی از دانشگاه لنکستر منجر شود.»
در اروپا، آلمان با بیش از ۴۰۰ هزار دانشجوی خارجی در سال ۲۰۲۵ به مقصدی محبوب تبدیل شده است. این کشور از مارس گذشته به دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا اجازه داده است تا ۲۰ ساعت در هفته کار کنند. گرچه شرایط اثبات تمکن مالی در آلمان نیز سخت‌‌گیرانه‌تر شده، اما به اندازه کانادا و استرالیا شدید نبوده است.
پروفسور ویلیام بروستین، استاد ممتاز و کارشناس راهبردی آموزش عالی بین‌الملل که با دانشگاه‌های ویرجینیای غربی و پیتسبورگ همکاری دارد، می‌گوید بازار جهانی آموزش عالی در ۱۵ سال گذشته تغییر بنیادین کرده است و اکنون، گزینه‌ها و مقاصد متنوعی پیش روی دانشجویان بین‌المللی قرار دارد.
او می‌گوید: «بسیاری از دانشگاه‌های مالزی در سطح بسیار بالایی قرار دارند. فکر می‌کنم استرالیا هنوز گزینه‌ای ممکن است. در فرانسه، بودجه‌هایی برای جذب استادان برجسته‌ای که به خروج از آمریکا فکر می‌کنند تخصیص داده شده، بنابراین فکر می‌کنم اروپا همچنان در بازی است. اما تاکید من بر آنچه در شرق و جنوب شرق آسیا در حال جریان است خواهد بود، چون این منطقه پویاترین منطقه جهان است.»
آیا دانشجویان می‌توانند به شعبه‌ای دیگر در خارج منتقل شوند؟
پروفسور بروستین پیش‌بینی می‌کند که گزینه «دانشگاه‌های دارای شعبه بین‌المللی» اکنون محبوب‌تر خواهد شد.
او می‌گوید: «دانشگاه‌های بریتانیایی سابقه‌ای طولانی در این کار دارند. دانشگاه‌های مالزی نیز همین‌طور. حتی با وجود آنچه در آمریکا در حال رخ دادن است، نمونه‌هایی از فعالیت‌های موسسه فناوری ایلینوی در هند و چین وجود دارد.»
در وب‌سایت دانشگاه هاروارد، بیش از ۵۰ کشور برای فرصت‌های تحصیلی در خارج از کشور شامل آرژانتین، انگلستان، کره، سنگال و برزیل فهرست شده‌اند.
با این حال، هنوز اعلام نشده است که در صورت اجرایی شدن ممنوعیت، آیا دانشجویان می‌توانند ادامه دوره تحصیلشان را به یکی از این مکان‌ها منتقل کنند یا خیر.
