استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، در گفتگو با خبرنگار مجله آتلانتیک، بخشی از فعالیت‌های چندماه اخیر خود و مذاکراتش با رهبران کشورهای مختلف را تشریح و ابراز امیدواری کرد که به‌زودی بتواند تمامی ماموریت‌هایش را با توافق‌هایی پایدار برای برقراری صلح در کشورهای هدف به پایان برساند.
ویتکاف ۶۸ ساله می‌گوید: «ما در سوریه به موفقیت می‌رسیم و شما خیلی زود درباره‌اش خواهید شنید. در لیبی نیز موفق خواهیم شد. این اتفاق به‌زودی رخ می‌دهد. در جمهوری آذربایجان و ارمنستان، جاهایی که تقریبا از یاد رفته‌اند، هم موفق خواهیم شد و به‌زودی درباره آن خواهید شنید. در نهایت، برای ایران و همچنین پرونده روسیه‌ــ‌اوکراین نیز به راه‌حلی دست خواهیم یافت.»
به نوشته آتلانتیک، ویتکاف هم مانند ترامپ، «اهل معامله» است و علی خامنه‌ای، ولادیمیر پوتین و دیگر رهبران اقتدارگرا را نه «دیکتاتورهایی ماکیاولیست و بی‌رحم و اسیر ایدئولوژی‌های خصمانه عمیقا ریشه‌دار»، که «مذاکره‌کنندگانی زیرک» می‌بیند و درست مانند معامله‌گران املاک‌ــ که کسب‌وکارش سابقش بود‌ــ در جستجوی بهترین توافق ممکن است. ویتکاف تمایل پوتین را برای دیدار با خود نه نشانه‌ای از نمایش قدرت، بلکه نشانه‌ای از علاقه واقعی رهبر روسیه به صلح تعبیر می‌کند.
این گزارش در ادامه، اشاره می‌کند که سلسله معاملات دو صندوق ملی دولتی در امارات متحده عربی و قطر با ویتکاف در پرونده هتل پارک‌لین برای جلوگیری از وارد شدن ضرری هنگفت به او، در زمانی که ویتکاف جایگاه دولتی نداشت و به معاملات ملکی و ساخت‌وساز مشغول بود، موجب شده است انتقادهایی متوجه ویتکاف شود و این گمانه‌زنی مطرح شود که ویتکاف خود را به قطر مدیون می‌داند؛ کشوری که نقش آن در درگیری‌های پیچیده منطقه بسیار پیچیده است.
قطر میزبان بزرگ‌ترین پایگاه نظامی آمریکا در خاورمیانه است، اما در عین حال با جمهوری اسلامی ایران هم رابطه دارد. میزبان رهبران سیاسی حماس است، اما با اسرائیل هم تعاملاتی گسترده دارد؛ از جمله به‌عنوان میانجی در مذاکرات با این گروه شبه‌نظامی. هم‌زمان با تمام این‌ها، برای کسب نفوذ و محبوبیت، سرمایه‌گذاری هنگفتی در نهادهای آمریکایی کرده است. این سخاوت قطر در ماجرای اخیر اهدای بویینگ ۸ــ۷۴۷ به نام «قصر در آسمان» به ترامپ بیشتر به چشم آمد.
یک مجله اسرائیلی به نام سندیکای خبری یهودیان (Jewish News Syndicate) در ماه آوریل به‌صراحت این پرسش را مطرح کرد که «آیا قطر، متحد جمهوری اسلامی، ویتکاف، نماینده ترامپ، را خریده است؟»
همکاران ویتکاف این انتقاد را رد می‌کنند و آن را تلاشی از سوی متحدان راست‌گرای نتانیاهو برای تضعیف تلاش‌های دیپلماتیک این نماینده ترامپ می‌دانند، چرا که آن‌ها حامی تقابل نظامی با ایران‌اند. ویتکاف از اظهارنظر مستقیم درباره ماجرای هتل پارک‌لین در پرونده معامله با قطر و امارات، خودداری کرد، اما در گفتگو با آتلانتیک، از اینکه چنین برداشتی وجود دارد که او تحت نفوذ قطر است، ابراز ناراحتی کرد.
او برای اثبات وفاداری‌اش به اسرائیل، بازدیدش از تونل‌های زیرزمینی حماس در غزه در کنار یکی از ژنرال‌های ارتش اسرائیل را مثال زد و گفت: «من با فرمانده جبهه جنوبی در آن تونل‌ها بودم. به نظر شما این یعنی من طرفدار قطرم؟» و سپس اضافه کرد: «من کمربند مشکی دان ۲ کراوماگا دارم». [کراوماگا یک هنر رزمی است که در اسرائیل آموزش داده می‌شود و به دلیل تمرکز بر دفاع شخصی شهرت دارد] تا بدین شکل بر قدرت و استقلال شخصیتی خود تاکید کند. ویتکاف همچنین افزود: «من طرفدار قطر نیستم. من کسی‌ام که حقیقت را می‌گوید.»
آتلانتیک در ادامه گزارش، می‌نویسد که استیو ویتکاف، با وجود نداشتن هیچ پیش‌زمینه رسمی در روابط بین‌الملل، حالا یکی از اثرگذارترین چهره‌ها در سیاست خارجی دولت ترامپ محسوب می‌شود؛ مقامی غیررسمی که بخش‌هایی از نقش وزارت خارجه آمریکا را به شکل موازی به عهده گرفته است. بر اساس این گزارش، اعتماد دونالد ترامپ به ویتکاف نه به دلیل تجربه دیپلماتیک او، بلکه به علت وفاداری به شخص او و سابقه درخشانش در معاملات املاک و مستغلات است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
به‌گفته مشاوران ترامپ، ویتکاف از معدود افراد حلقه بسیار نزدیک به رئیس‌جمهوری آمریکا است که حتی در تاریک‌ترین دوران سیاسی ترامپ نیز او را ترک نکرد. توماس باراک، از دوستان دیرینه ترامپ و سفیر فعلی آمریکا در ترکیه، در گفتگو با آتلانتیک تاکید می‌کند که استیو ویتکاف در دوران پس از حمله ۶ ژانویه به کنگره، زمانی که بسیاری از متحدان سیاسی ترامپ از او فاصله گرفتند، کنار او باقی ماند: «در آن چهار سال، بیشتر دنیا فکر می‌کردند که او هیچ‌گاه دوباره رئیس‌جمهوری نخواهد شد، حتی شاید اصلا دوباره روز روشن را هم نبیند، اما استیو کنار دونالد ماند.»
با این حال ویتکاف با وجود نزدیکی به ترامپ، در برخی موارد، مانند پرونده ایران، بر خلاف مسیر معمول جمهوری‌خواهان یا رویکرد دولت اسرائیل حرکت کرده است. در بخشی از گزارش آمده که او در ماه مارس، پس از دیدارهایی در دوحه، با این تصور به واشینگتن بازگشت که حماس با تمدید آتش‌بس موافقت کرده است، اما اندکی بعد، این گروه شبه‌نظامی فلسطینی شرایط جدیدی را مطرح کرد و باعث شد تحلیلگران آمریکایی این موضوع را نشانه‌ای از ساده‌‌لوحی ویتکاف تلقی کنند.
خود او هم در گفتگو با خبرنگار آتلانتیک اعتراف می‌کند که شاید «فریب خورده باشد»، اما این تجربه باعث شد از پیچیدگی درگیری‌های خاورمیانه درس بگیرد و در دیدگاه‌هایش تجدیدنظر کند. آنچه به نوشته آتلانتیک، مسیر را برای اقدامی بی‌سابقه از سوی دولت آمریکا هموار کرد؛ آغاز گفتگوی مستقیم با حماس که تاکنون در عرف دیپلماتیک واشینگتن سابقه نداشت.
با میانجی‌گری بشاره به‌به، رئیس گروهی به نام «عرب‌های آمریکایی حامی ترامپ»، میان آمریکا و حماس توافقی حاصل شد و اسرائیل به‌طور کامل از این فرایند کنار ماند. آرون دیوید میلر، دیپلمات باسابقه و مذاکره‌کننده پیشین وزارت خارجه آمریکا، به آتلانتیک می‌گوید که دولت ترامپ با اتکا به ویتکاف، ابزارهایی را به کار گرفت که هیچ یک از دولت‌های پیشین آمریکا جرات استفاده از آن‌ها را نداشت. او تاکید می‌کند: «ما هرگز ندیده بودیم دولتی تا این حد از اسرائیل فاصله بگیرد.»
در همین حال، ویتکاف خود را یک دیپلمات آماتور، اما واقع‌گرا توصیف می‌کند. به‌گفته او، سیاست خارجی برایش صرفا میدان معامله است، نه میدان جنگ ایدئولوژی‌ها. او می‌گوید: «من ایدئولوگ نیستم و یادتان نرود که من یک دیپلمات آماتورم، اما دیپلماسی یعنی مذاکره؛ کاری که در تمام عمرم انجام داده‌ام.»
آتلانتیک می‌افزاید که ویتکاف طی ماه‌های اخیر برای افزایش دانش سیاسی خود، ده‌ها کتاب مطالعه و مستندهایی از نتفلیکس در مورد درگیری‌های جهانی از جمله «جنگ ویتنام، نقطه‌عطف» (Turning Point: The Vietnam War) را تماشا کرده است.
او باور دارد که می‌تواند همانند ترامپ، فقدان تخصص مرتبط را به نقطه قوت تبدیل کند؛ نگرشی که احتمالا او را به چهره‌ای نامتعارف اما پرنفوذ در مسیر احتمالی شکل‌گیری توافق جدیدی با جمهوری اسلامی ایران تبدیل خواهد کرد.
