ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، ریاست استخبارات (اطلاعات) این گروه را «ستون فقرات» حکومت طالبان خواند و بر اهمیت و ضرورت فعالیت این نهاد تاکید کرد. او در سخنرانی‌‌اش در سمیناری (نشست) یک‌ روزه برای مسئولان استخبارات، دیدگاهش درباره نقش کلیدی این اداره در ساختار حکومتی طالبان را بیان کرد.  

مکان و زمان برگزاری این سمینار مشخص نشده است.  

براساس اطلاعیه رژیم طالبان، در این گردهمایی ملا هبت‌الله از استخبارات به‌منزله نهادی یاد کرده است که باید همواره در خط مقدم مقابله با «دشمنان نظام اسلامی» قرار گیرد.  

او مدعی شده است که حکومت طالبان در نتیجه «جهاد» و «قربانی» شکل گرفته و به همین دلیل اداره استخبارات باید تمامی برنامه‌های پنهان و آشکار دشمنان را شناسایی و خنثی کند. او گفته است: «استخبارات باید برای (به) هیچ کسی اجازه ندهد که به گونه علنی و پنهان به شعائر دینی و اسلامی توهین کند. استخبارات باید مشترکا با سایر ادارات در راستای تطبیق شریعت و ذهنیت‌‌سازی مردم بسیار تلاش نماید.»  

ملا هبت‌الله آخندزاده در بخش دیگری از سخنانش، خطاب به مسئولان استخبارات تاکید کرد که با زندانیان با «ظلم» رفتار نکنند و افراد را بدون دلیل و تنها براساس «شک و شبهه» بازداشت نکنند.  

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که رهبر طالبان در ماه‌های اخیر نظارت شخصی بر نهادهای کلیدی ازجمله وزارت‌های دفاع، داخله (کشور) و به‌ویژه ریاست استخبارات این گروه را افزایش داده است. گفته می‌شود او خواهان آن است که تمامی فعالیت‌های این اداره مستقیم زیر نظر خودش صورت گیرد. از سوی دیگر، بخش‌هایی از نیروهای انتحاری طالبان نیز زیر چتر (زیر نظر و حمایت) این اداره فعالیت می‌کنند.  

در این میان، تاجمیر جواد، معاون استخبارات طالبان، که یکی از چهره‌های نزدیک به ملا هبت‌الله آخوندزاده شناخته می‌شود، یکی از بازوهای اصلی قدرت رهبر طالبان به شمار می‌رود و نقش پررنگی در سیاست‌های امنیتی این گروه ایفا می‌کند.  

استخبارات طالبان به نهادی برای شکنجه، کشتار و زندانی کردن بسیاری از شهروندان، به‌ویژه ساکنان پنجشیر و استان‌های هم‌جوار آن، بدل شده است. این نهاد به اتهام فعالیت و همکاری ساکنان این مناطق با جبهه‌های نظامی مخالف طالبان آنان را شکنجه و زندانی می‌کند.  

رفتار و عملکرد مسئولان استخبارات طالبان به‌گونه‌ای بوده که در میان مردم نوعی ترس فراگیر از نام و ساختار استخبارات شکل گرفته است- ترسی که به نظر می‌رسد خود طالبان نیز در پی تشدید آن‌اند. گفته می‌شود که استخبارات طالبان به‌عمد سعی دارد با ایجاد فضای وحشت سلطه‌‌اش را تثبیت کند.  

یکی از ساکنان پنجشیر در گفت‌وگو با روزنامه ایندپندنت فارسی گفت استخبارات طالبان در پنجشیر به نهادی بدل شده که مردم از آن ترس دارند و اگر نیروهای استخبارات کسی را بازداشت کنند، دشوار است که به‌زودی رها شود.  

او افزود: «در پنجشیر نیروهای ارتش طالبان و استخبارات این گروه هرکس را که بخواهند بازداشت می‌کنند. بازداشت‌های مکرر از سوی ارتش و استخبارات باعث شده است که مردم دچار ترس شوند، و طالبان هم دقیقا همین را می‌خواهند.»  

او تصریح کرد که شماری از ساکنان پنجشیر به اتهام حمایت یا همکاری با جبهه‌های نظامی مخالف طالبان بازداشت شده‌اند، بدون آنکه شواهد یا روند قانونی روشنی در کار باشد. 

پس از سقوط جمهوری افغانستان و تسلط دوباره طالبان، این گروه به امکانات گسترده‌ای در ریاست عمومی امنیت ملی و شعبه‌های استانی آن دست یافت. اکنون این تجهیزات و زیرساخت‌ها در خدمت جاسوسی، شکنجه و سرکوب شهروندان قرار گرفته است. تمامی این اقدامات زیر نظر عبدالحق وثیق، رئیس کنونی استخبارات طالبان، سازمان‌دهی و اجرا می‌شود.  

در دوران حکومت پیشین، ریاست عمومی امنیت ملی یکی از نهادهای مقتدر امنیتی بود که با حمایت مالی و تجهیزاتی آمریکا و ناتو فعالیت می‌کرد و پایگاه گسترده‌ای از اطلاعات کلیدی را در بانک‌های اطلاعاتی‌اش ثبت کرده بود. با روی‌ کار آمدن طالبان، این اداره به ریاست استخبارات تغییر نام یافت و تمامی کارمندان آن از کار برکنار یا خانه‌نشین شدند.