در یکی از تلخ‌ترین حوادث برای آثار باستانی و تاریخی ایران، تپه باستانی قیزبون در شرق استان مازندران که پیشینه‌ هفت هزار ساله دارد، در اثر تخریب گسترده با خاک یکسان شده و لایه‌های باستانی آن زیرورو شده‌اند. به‌ طوری‌ که طبق شواهد میدانی، دنده‌ها و مهره‌های کمر انسان‌های پیش از تاریخ، سفال‌های شکسته، خمره‌های تاریخی و حتی دندانی عجیب که احتمالا متعلق به اسب است، روی خاک دیده می‌شود.

حسین رمضان‌پور، باستان‌شناس، در پی بازدید از این محوطه تاریخی، تخریب آن را «از بدترین فجایع باستان‌شناسی» توصیف کرد و به سایت عصر ایران گفت: «اینجا پر از گوردخمه‌های دوره اشکانی و بقایای انسانی است.»

این باستان‌شناس به روند تخریب تپه باستانی قیزبون از حدود سه دهه قبل تاکنون اشاره کرد و افزود در دهه ۱۳۸۰ پس از کاوش‌های باستان‌شناسی در تپه قیزبون، از دل خاک آنجا گورستان‌هایی از دوره‌های صفوی و قاجار، تدفین‌های انسانی و خمره‌های تاریخی کشف شد، اما در سال‌های بعد، کشاورزان برای ساخت یک مسیر دسترسی، آنجا را ویران کردند و اداره میراث فرهنگی نیز با وجود آگاهی از ارزش تاریخی محوطه، در جهت مقابله با این تخریب اقدامی انجام نداد. در نتیجه گورستان تاریخی روستای سارو، شامل سنگ‌قبرهای دوره قاجار و صفوی، در این تخریب از بین رفت.

این فاجعه نه‌تنها بخشی از تاریخ هفت هزار ساله ایران را نابود کرد، بلکه نشان‌دهنده ضعف نظارت و بی‌توجهی به میراث فرهنگی این کشور است. به گفته رمضان‌پور، همین الگو در باقرآباد رکاوند، دومین محوطه بزرگ شرق مازندران پس از گوهرتپه، نیز تکرار شد. در سال ۱۳۹۶ شهرداری خلیل‌شهر بدون دریافت هیچ مجوزی و بدون استعلام از سازمان میراث فرهنگی، برای احداث جاده‌ای غیرضروری حدود ۸۰۰ مترمربع از این تپه عظیم را با لودر تسطیح و آسفالت کرد. حال‌آنکه باستان‌شناسان این تپه عظیم با وسعت بین ۳۰ تا ۴۰ هکتار را مرکز تمدنی شهرنشینی از هزاره سوم پیش از میلاد می‌دانند.

دیواره‌های تپه نیز اکنون لایه‌های باستانی ارزشمندی را آشکار کرده‌اند. در صورتی‌ که در این محوطه هرگز کاوش علمی انجام نشده و تنها نام آن در اطلس باستان‌شناسی ایران ثبت شده است.

تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که سطح وسیعی از تپه همچنان زمین‌های زیرکشت است، اما کشاورزان موظف شده‌اند شخم کم‌عمق بزند  تا آسیب بیشتری به محوطه وارد نشود. با این حال، لودرهای شهرداری در سال ۱۳۹۶ بدون توجه به این محدودیت‌ها، بخش‌های کلیدی تپه را تخریب کردند.

رمضان‌پور در انتقاد از سیاست‌های مبهم میراث فرهنگی افزود: «در همان سال، اداره میراث فرهنگی بهشهر علیه شهرداری خلیل‌شهر اعلام جرم کرد، اما در کمال ناباوری، هیچ پیگیری قضایی انجام نشد و متخلفان بدون مجازات به کارشان ادامه دادند. شگفت‌آورتر آنکه فرد مسئول این تخریب چند سال بعد به‌عنوان رئیس اداره میراث فرهنگی بهشهر منصوب شد. کسی که در دوران مدیریتش به دست داشتن در تخریب تپه باستانی قیزبون متهم بود.»

مقایسه این تخریب‌ها با کاوش‌های علمی گوهرتپه، عمق فاجعه را نشان می‌دهد. در گوهرتپه، پس از بیش از ۱۰ فصل کاوش، تنها ۱۲۰۰ مترمربع از محوطه خاکبرداری شد، اما در تپه‌های رکاوند و قیزبون، بین ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ مترمربع از محوطه‌های باستانی در یک تخریب غیرقانونی نابود شد، بدون آنکه هیچ اطلاعاتی ثبت یا مستند شود. این در حالی است که برای هرگونه خاکبرداری در محوطه‌های باستانی، استعلام از میراث فرهنگی و سازمان محیط‌زیست الزامی است، اما ظاهرا در این موارد هیچ نظارتی وجود نداشته است.

آثار باستانی و تاریخی ایران در بیش از چهار دهه گذشته به شکلی سازمان‌یافته و هدفمند در معرض خطر تخریب و نابودی قرار گرفته‌اند. در تمام این سال‌ها به‌ طوری‌ که مرور اخبار و گزارش‌های متناوب اثبات می‌کند بناها و میراث تاریخی و باستانی ایران به بهانه‌ها و با ادعاهای مختلف با خطر تخریب و از دست دادن هویت تاریخی‌شان مواجه شده‌اند.

مسئولان جمهوری اسلامی در مواردی با انکار ارزش تاریخی، یادگارهای باستانی ایران را تخریب می‌کنند و گاه به نام مرمت، تیشه به ریشه آن‌ها می‌زنند. گاهی نیز با ادعای توسعه زیرساخت‌های شهری با لودر و ماشین‌آلات سنگین به حریم آثار تاریخی تعرض می‌کنند و در مواردی نیز میراث ملی ایران را برخلاف قانون به غیر می‌سپارند. در این میان، برخی سازه‌های تاریخی نیز با بی‌اعتنایی هدفمند در معرض خطر تخریب قرار می‌گیرند.