سازمان وظیفه عمومی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی روز چهارشنبه ۱۱ بهمن در بیانیه‌ای ادعای برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی درباره کاهش مدت خدمت وظیفه سربازی را رد کرد. به این ترتیب، مدت سربازی برای سربازان امریه‌ای همچنان ۲۴ ماه، برای سربازان در مناطق عادی ۲۱ ماه، و برای سربازانی که در شهرهای غیربومی خدمت می‌کنند ۱۸ ماه است.
این در حالی است که روز ۹ بهمن امسال، محسن دهنوی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با خبرگزاری‌های ایران از توافق ستاد کل نیروهای مسلح با محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، برای کاهش میانگین مدت خدمت سربازی مشمولان از ۲۱ ماه به ۱۴ ماه سخن گفته بود.
پیش از آن نیز محسن پیرهادی، نایب‌رئیس کمیسیون تلفیق لایحه برنامه هفتم توسعه در مجلس، در شبکه ایکس نوشته بود که «احتمالا مدت دوره سربازی به میانگین ۱۲ ماه تغییر می‌کند.»
این خبرها موجی از خوشحالی و امیدواری در میان مشمولان خدمت وظیفه اجباری ایجاد کرد، اما اکنون، در پی انتشار بیانیه جدید نظام وظیفه عمومی، به‌نظر می‌رسد طرح محمدباقر قالیباف و یارانش در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی برای جلب نظر رای‌دهندگان با شکست مواجه شده است.
روابط عمومی سازمان وظیفه عمومی فراجا امروز با اشاره به بیانیه روز ۳۰ مهر امسال، که پس از موافقت علی خامنه‌ای، دوره ضروری همه سربازان حین خدمت و مشمولان را از ۲۴ ماه به ۲۱ ماه کاهش داده بود، افزود: «مدت زمان خدمت سربازی دیگر تغییری نخواهد کرد [...] حداقل خدمت عمومی همچنان ۱۴ ماه خواهد بود.»
منظور سازمان نظام وظیفه عمومی از خدمت ۱۴ ماهه در ارتباط با آن دسته از مشمولان و سربازانی است که در شهرهای غیربومی یا مناطق مرزی خدمت می‌کنند، متاهل‌اند و چند فرزند دارند، یا جزو نخبگان و محققان محسوب می‌شوند؛ شرایطی که شامل حال بیش از ۹۵ درصد مشمولان نمی‌شود.
در ادامه این بیانیه آمده است: «کاهش مدت خدمت دوره ضرورت، بیشتر از مدت تصویب‌شده فعلی و افزودن برخی از معافیت‌ها، باعث کمبود نیروی انسانی و کاهش بهره‌وری در حوزه‌های دفاعی و امنیتی سازمان‌های نیروهای مسلح می‌شود. بر این اساس، ستاد کل نیروهای مسلح تصمیمی بر تغییر مدت خدمت سربازی ندارد.»
این نهاد نظامی در بخش پایانی بیانیه‌اش از مشمولان خدمت عمومی و سربازان ایرانی خواسته است به خبرهایی که اشخاص و رسانه‌های دیگر درباره کاهش مدت خدمت سربازی منتشر می‌کنن توجه نکنند و فقط بیانیه‌ها و قوانین داخلی این سازمان را در نظر بگیرند.
از سوی دیگر، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در آبان امسال، در راستای سیاست‌های جمعیتی علی خامنه‌ای، در طرحی به معافیت مشمولان بالای ۳۰ سال که ۲ فرزند داشته باشند رای مثبت داده بودند. اما تا کنون خبری از موافقت شورای نگهبان و سازمان نظام وظیفه با این طرح منتشر نشده است. به‌نظر می‌رسد این اقدام مجلسی‌ها فقط با هدف‌های انتخاباتی و جلب نظر رای‌دهندگان در انتخابات اسفند صورت گرفته است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
همچنین، بر خلاف وعده‌های این نمایندگان، هنوز احیای مجدد مصوبه خرید خدمت سربازی نیز به تصویب نهایی مجلس و شورای نگهبان نرسیده است.
امروزه، فقط در کمتر از ۳۰ کشور جهان قانون خدمت سربازی برحسب گروه سنی اجرا می‌شود. در میان این کشورها نیز تنوع زیادی در مدت خدمت سربازی یا رسیدن به معافیت دیده می‌شود. به‌عنوان مثال، در ترکیه، طبق قوانین جدیدی که در سال ۲۰۱۹ وضع شد، سرباز وظیفه به‌جای شش ماه آموزش نظامی اجباری می‌تواند یک ماه خدمت کند و پنج ماه باقی‌مانده را با هزینه ۳۱ هزار لیره ترکیه (۱۶۵۱ دلار) بخرد. بر اساس قوانین وزارت امور خارجه و تجارت دولت استرالیا نیز میزان تحصیلات عالی سربازان وظیفه می‌تواند بر نوع و طول خدمت آن‌ها اثر بگذارد.
روان‌شناسان و کارشناسان حوزه‌های اجتماعی در سال‌های اخیر بارها درباره تاثیرهای منفی و جان‌فرسای خدمت وظیفه عمومی روی پسران ایرانی به مسئولان تصمیم‌گیر در جمهوری اسلامی گوشزد کرده‌اند، اما همچنان برای کنار گذاشتن این قانون اجباری و حرفه‌ای شدن آن، مانند آنچه در بیش از ۱۵۰ کشور دنیا وجود دارد، تصمیمی گرفته نشده است.
اگرچه تعداد دقیق خودکشی سربازان ایرانی اعلام نمی‌شود، اما جست‌وجو در رسانه‌های مستقل و غیررسمی یا شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که هر ماه خبرهای بسیاری از خودکشی‌های موفق یا ناموفق سربازان ایرانی، درکنار حمله‌های مسلحانه آنان به دیگر سربازان، منتشر می‌شود که همگی آن‌ها ناشی از فشارهای روانی خدمت اجباری است.
در یک مورد اخیر، خبرگزاری‌های ایران روز اول بهمن امسال به‌نقل از فرمانده قرارگاه منطقه‌ای جنوب شرق ایران گزارش دادند که یک سرباز وظیفه در پادگان ارتش در استان کرمان به دیگر سربازان حاضر در آسایشگاه این پادگان تیراندازی کرد و سپس متواری شد. در اثر این حادثه، ۵ سرباز ایرانی کشته و عده‌ای نیز مجروح شدند. در فروردین ۱۴۰۱ نیز سازمان قضایی نیروهای مسلح اعلام کرده بود که یک سرباز در یکی از پادگان‌های منطقه دوم نیروی دریایی سپاه بوشهر به چهار هم‌رزمش تیراندازی کرده و آن‌ها را کشته است. این سرباز، پس از حادثه و با گروگان گرفتن یکی از شهروندان، قصد عزیمت به خوزستان داشت که دستگیر شد.
