یک روز پس از «انکار» وزیر ارتباطات: چندین ساعت قطع و اختلال گسترده اینترنت ایران

«جمهوری اسلامی رکوردار قطع عامدانه و سیاسی اینترنت در جهان است»

پس از اینکه وزیر ارتباطات در واکنش به گزارش انجمن تجارت الکترونیک تهران درباره وضعیت «بحرانی کیفیت اینترنت در ایران» و «رکوردداری جمهوری اسلامی ایران در قطع اینترنت»، مدعی شد که  در یک سال گذشته «هرگز در ایران اینترنت قطع نشده» است، کاربران ایرانی یکشنبه، یک بهمن (۲۱ ژانویه)، باردیگر و چندین ساعت با «قطع و اختلال گسترده» در دسترسی به اینترنت مواجه شدند.

کاربران در ایران یکشنبه، یکم بهمن، بار دیگر از قطع و اختلال گسترده اینترنت گزارش دادند. اختلال در دسترسی به اینترنت از شنبه، ۳۰ دی، در برخی از مناطق کشور آغاز شده بود، اما یکشنبه به قطع چندین ساعته دسترسی کاربران و کاهش شدید سرعت اینترنت در سراسر ایران منجر شد.

علاوه بر گزارش‌های کاربران از قطع دسترسی و کاهش شدید سرعت اینترنت کشور، رسانه‌های ایران هم گزارش دادند که در پی «اختلال در شبکه اینترنت کشور، دیتاسنترهای مختلف نیز با مشکل مواجه شده‌اند».

ساعاتی پس از قطع و اختلال گسترده اینترنت، «شرکت ارتباطات زیرساخت» نیز «وقوع اختلال» را در شبکه اینترنت ایران تایید کرد.

این شرکت همچنین در اطلاعیه‌ای، دلیل قطع و اختلال اینترنت در ایران را «قطع شدن فیبر نوری بین‌الملل ورودی به ایران در کشور گرجستان» اعلام کرد.

در اطلاعیه شرکت ارتباطات زیرساخت، شرکت وابسته وزارت ارتباطات و فناوری که تامین زیرساخت‌ ارتباطات مخابراتی و پهنای باند شبکه اینترنت را در ایران بر عهده دارد، درباره دلیل قطع دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت، ادعا شده است که «به ‌دلیل قطعی فیبر نوری در کشور گرجستان، برخی از لینک‌های بین‌الملل ورودی کشور دچار قطعی شده است».

شرکت ارتباطات زیرساخت در ادامه می‌افزاید که «با توجه به تمهیدات در نظر گرفته‌شده، بالانس پهنای باند روی سایر مسیرها انجام شده و پیگیری‌های فنی لازم جهت رفع مشکل در کشور گرجستان در حال انجام است» و «متعاقبا» درباره آن «اطلاع‌رسانی» خواهد شد.

با اینکه رسانه‌ها و کاربران در ایران تا غروب یکشنبه همچنان از اختلال در دسترسی به اینترنت خبر دادند، خبرگزاری تسنیم از قول مقام‌های شرکت ارتباطات زیرساخت نوشت که پس از چندین ساعت، «شبکه اینترنت کشور به وضعیت عادی بازگشته است».

با این حال، این خبرگزاری وابسته به سپاه پاسداران تایید کرد که قطع و اختلال گسترده اینترنت دست‌کم سه ساعت و نیم ادامه داشته است و به نقل از مقام‌های شرکت ارتباطات زیرساخت، افزود: ««با توجه به پیگیری‌های انجام‌شده، قطعی لینک بین‌الملل از مسیرهای ورودی فیبر نوری گرجستان از ساعت ۱۱:۳۲ دقیقه روز یکشنبه، اول بهمن، آغاز [شده] و در ساعت ۱۴:۵۲ دقیقه به پایان رسیده است.»

مقام‌های حکومتی تاکنون بارها در پی قطع دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت، ادعای «قطعی فیبر نوری» در خارج از کشور را مطرح کرده‌اند. صرفا در سه ماه گذشته، مقام‌های وزارت ارتباطات و نیز شرکت ارتباطات زیر ساخت، تاکنون سه بار در پی «قطع و اختلال گسترده در اینترنت ایران»، دلیل آن را «قطعی فیبر نوری در خارج از کشور» اعلام کرده‌اند.

۱۲ آبان ۱۴۰۲، پس از وقوع گسترده قطع و اختلال در دسترسی به اینترنت در ایران در آستانه سالگرد اعتراضات آبان ۹۸، شرکت ارتباطات زیرساخت ادعا کرد که «به‌دلیل قطعی فیبرنوری در خاک گرجستان برخی از لینک‌های بین‌الملل ورودی از خاک ارمنستان و ترکیه به ایران» دچار قطعی شده است.

یک هفته پس از آن، شنبه، ۲۰ آبان ۱۴۰۲ نیز در پی قطعی گسترده و اختلال مجدد اینترنت کشور، باز هم شرکت ارتباطات زیرساخت مدعی شد که «به‌دلیل قطعی فیبر نوری در خارج از کشور، برخی از لینک‌های بین‌الملل ورودی از خاک ارمنستان دچار قطعی شده است».

عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات دولت ابراهیم رئیسی، یک روز پیش از تازه‌ترین قطعی اینترنت در ایران که یکشنبه، یکم ابان، رخ داد، هرگونه قطعی اینترنت را در کشور، از جمله در ۲۰۲۳ میلادی، یعنی در فاصله دی ۱۴۰۱ تا دی ۱۴۰۲، رد کرد و گفت: «در سال ۲۰۲۳ هیچ قطعی سراسری اینترنت نداشتیم.»

این اظهارات وزیر ارتباطات واکنشی است به «دومین گزارش کیفیت اینترنت در ایران» که کمیسیون اینترنت و زیرساخت انجمن تجارت الکترونیک تهران، ۲۵ دی  ۱۴۰۱ منتشر کرد و در آن ضمن تاکید بر «قطع و اختلال گسترده و مکرر در دسترسی به اینترنت در ایران»، آمده است که ایران در شش ماه اول ۲۰۲۳ رتبه اول قطع اینترنت به دلایل سیاسی را در دنیا دارد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

در گزارش انجمن تجارت الکترونیک تهران تاکید شده است که صرفا در شش ماه اول ۲۰۲۳، دستگاه‌های حکومتی در ایران دست‌کم ۱۴ بار «خودخواسته» و به دلایل «سیاسی» اقدام به قطع اینترنت کرده‌اند. این دوره زمانی، با اعتراضات و تظاهرات‌ها در شهرهای مختلف ایران در جریان خیزش سراسری علیه نظام جمهوری اسلامی همزمان است.

افزون بر این، در گزارش انجمن تجارت الکترونیک تهران آمده است که قطعی اینترنت به دلایل سیاسی، در مناطق مختلف کشور نیز به دفعات اعمال شده  است؛ از جمله «در روزهای جمعه و در رابطه با حوادث سیاسی‌اجتماعی زاهدان»، دستگاه‌های حکومتی اقدام به قطع اینترنت در سیستان و بلوچستان و دیگر مناطق کشور کرده‌اند.

در گزارش این انجمن، درباره وضعیت دسترسی به اینترنت در ایران نیز آمده است: «اینترنـت در ایـران، پراختلال، محدود و کند است. بر اساس داده‌های شاخص کیفیت اینترنت، وضعیت اینترنت ایران شباهت زیادی با کشورهای فقیر و توسعه نیافته دارد، اما تفاوت اصلی در خودخواسته بودن این شرایط برای ایران است. خودخواسته به این معنی که بخش قابل‌توجهی از مشکلات اینترنت کشور، از فیلترینگ و محدودیت‌های آن تا سرعت و اختلالات گسترده، نه به دلیل مشکل در توسعه زیرساخت‌ها، که به سیاست‌گذاری‌ها، اقدامات مدیریتی و اعمال قوانین به وجود آمده است.»

در بخش دیگری این گزارش نیز ذکر شده است که «در نهایت، گلاویز شدن شهروندان و کسب‌وکارهای ایرانی با یکی ‌‌از ناامن‌ترین و بی‌کیفیت‌ترین اینترنت‌های دنیا، مرگ تدریجی رویای توسعه اقتصاد دیجیتال و یونیکورن‌های دانش‌بنیان را رقم می‌زند.»

انجمن تجارت الکترونیک تهران در گزارش تیر ماه خود نیز تاکید کرده بود که کیفیت اینترنت در ایران در «وضعیت بحرانی» قرار دارد و «ایران در بین ۱۰۰ کشور با بیشترین تولید ناخالص ملی، پس از میانمار، دومین اینترنت پراختلال و پس از چین، دومین اینترنت محدود دنیا را دارد».

این انجمن تاکید کرده بود که «شرایط فعلی کیفیت اینترنت»، به ویژه در دو سال اخیر، ناشی از اقدامات مقام‌ها و دستگاه‌های حکومتی در اعمال «سیاست‌های جدید فیلترینگ» است.

در گزارش دی ماه انجمن تجارت الکترونیک تهران نیز بار دیگر تاکید می‌شود که «کیفیت اینترنت در ایران در وضعیت بحرانی» قرار دارد.

 «اعمال محدودیت‌های گسترده، غیرشفاف و بدون پاسخگویی در اینترنت کشور، تبدیل به مهم‌ترین مانع بهره‌مندی ایرانی‌ها از حرکت سریع فناوری و در نتیجه، رشد چشمگیر اقتصادی، و در نهایت، خشکیدن ریشه درخت اقتصاد، خروج متخصصان توسعه کسب‌وکارهای مدرن شده است؛ وضعیتی خودخواسته که منجر به تداوم ناامیدی نیروی انسانی و خشم اجتماعی دیجیتال کشور می‌شود.»

امیر لاجوردی، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و جانشین وزیر ارتباطات در دولت رئیسی، در مصاحبه‌ای با خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، در واکنش به گزارش انجمن تجارت الکترونیک از وضعیت بحرانی اینترنت در ایران، این انجمن را به «سیاه‌نمایی» متهم کرد.

او همچنین گفت: «اعلام اینکه در خاموشی مطلق اینترنت در دنیا رکورددار هستیم، خلاف‌واقع و بدون پشتوانه کارشناسی است و چنین تیترهایی افکار عمومی را مخدوش، و ایجاد ناامیدی می‌کند.»

عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات، نیز در واکنش به این گزارش، بدون اشاره به قطعی مکرر اینترنت در ایران هنگام خیزش سراسری، قطع نشدن اینترنت را «هنگام برگزاری کنکور» گواه ادعاهای خود دانست و گفت: «تقاضاهای بسیار زیادی در زمان برگزاری کنکور وجود داشت که اینترنت قطع شود، اما دولت مقاومت کرد.»

اظهارات وزیر ارتباطات و جانشین او در «انکار قطع اینترنت» برای سرکوب اعتراضات، در حالی بیان می‌شود که جمهوری اسلامی علاوه بر قطع مکرر و ایجاد اختلال در دسترسی به اینترنت در روزهای متعدد در جریان خیزش سراسری ۱۴۰۱  و در جریان سالگرد کشته‌شدگان این خیزش در سال جاری، پیش‌تر نیز از حربه «قطع اینترنت» برای سرکوب معترضان استفاده کرده است و به‌ویژه در جریان اعتراضات آبان ۹۸، اقدام به «قطع اینترنت» در ایران کرد و در سایه آن به سرکوب خونین معترضان پرداخت.