خفاشها از دیرباز پستانداران عجیبی به شمار میرفتند. در قلمرو حیوانات، این موجودات تنها گروهیاند که میتوانند پرواز قدرتی داشته باشند.
به گزارش سیانان محققان ویژگی منحصربهفرد جدیدی را در این پستانداران کشف کردهاند. آنها با مشاهده رفتارهای این گونه از پستانداران متوجه شدند که خفاش سروتینی احتمالا اولین پستاندار شناختهشدهای است که بدون دخول، جفتگیری میکند.
خفاشهای سروتینی تنها با لمس اندامهای تناسلیشان رابطه جنسی برقرار میکنند.
بر اساس مطالعهای که در نشریه کارنت بایولوژی منتشر شد، خفاش نر از آلت تناسلیاش به عنوان بازو برای حلقه کردن در اطراف غشای محافظ از مادگی یا آلت تناسلی خفاش ماده استفاده میکند.
نیکلاس فاسل، یکی از نویسندگان این پژوهش از سوییس، میگوید: «خفاشها شیوه تولیدمثل اعجابانگیزی دارند اما با توجه به زیست و زندگی شبانه این حیوانات، مطالعه و پژوهش روی آنها بسیار دشوار است.»
او میگوید: «اغلب اوقات پشت این حیوانات را میبینید و رو به دیوار میایستند، بنابراین نمیدانید آن جلو چه خبر است.»
با این همه، به لطف تلاشهای یک هلندی علاقهمند به خفاشها، ۱۸ دوربین فیلمبرداری در کلیسایی در هلند که محل زندگی خفاشهای سروتینی بود، کار گذاشته شد. بدین ترتیب فاسل و اعضای گروهش توانستند ۹۳ جفتگیری را با تمام جزئیات تجزیه و تحلیل کنند.
فاسل میگوید: «میتوان رابطه جنسی را به طور کامل مشاهده کرد و کاملا واضح است که آلت تناسلی خفاش نر داخل آلت تناسلی خفاش ماده نمیشود.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
طبق ویدیوهای ضبطشده، نیمی از جفتگیریها کمتر از ۵۳ دقیقه طول کشیدند. در حالی که در یک مورد جفتگیری، دو خفاش نزدیک به ۱۲ ساعت کنار یکدیگر ماندند. این رفتار آنان شبیه نوعی بوسه بود که در بسیاری از انواع پرندگان هم دیده شده است.
این مشاهده فاسل و گروهش احتمالا معمای قدیمی درباره شیوه زیستی تولیدمثل این گونه خفاش را حل خواهد کرد.
ناهماهنگی دستگاه تناسلی در خفاشهای نر و ماده
طول آلت تناسلی خفاش نر هفت برابر واژن خفاش ماده است. سر آن هم به شکل قلب است که پهنایش هم هفت برابر پهنای واژن است. فاسل میگوید که با توجه به این ویژگیهای آلت تناسلی جنس نر، به نظر میرسد برقراری رابطه جنسی دشوار یا غیرممکن باشد.
تری اور، استادیار و متخصص سیستم تولیدمثل خفاش در دانشگاه ایالتی نیومکزیکو که از شیوه جفتگیری این نوع خفاش شگفتزده شده است، میگوید: «شاید این خفاشها از این طریق مانند پرندگان اسپرم را منتقل میکنند.»
آلن دیکسون، استاد زیستشناسی از نیوزیلند، هم در این زمینه میگوید: «با توجه به مشاهدات، رفتار خفاش سروتین در جفتگیری عجیب است و تکامل در تولیدمثل را نشان میدهد.»
با این همه او معتقد است که محققان برای شواهدشان دلایل و قرائن کافی ارائه نکردهاند.
سوالی که در خصوص رابطه جنسی و جفتگیری این پستانداران مطرح است این است که اسپرم خفاش نر چگونه وارد دستگاه تناسلی خفاش ماده میشود؟
سوزان هولتزه، یکی از نویسندگان این مطالعه، پاسخ میدهد: «در واقع ما نمیتوانیم به این پرسش پاسخ قطعی بدهیم. شاید نوعی نیروی مکش در میان باشد.»
هولتز که در زمینه کمک باروری در حیوانات تخصص دارد، معتقد است اطلاعات به دست آمده از این پژوهش به یافتن راهی برای لقاح مصنوعی خفاشها کمک میکند.
او میگوید: «بیش از هزار گونه خفاش وجود دارند و بسیاری از آنها در معرض خطر انقراضاند و تاکنون هیچ راهکاری برای کمک به باروری آنها پیدا نشده است.»