چرا این سئوال حالا مطرح می‌شود؟

این سنت قدیمی ‌بریتانیاست که دولت پیش از سال نو، فهرست شهروندان برجسته‌ای را که به دستاوردهایشان با دادن القاب گوناگون ارج گذاشته شده، منتشر کند. فهرست افتخار بریتانیا شامل القابی از جمله «شوالیه (یا بانوی) بلندپایه امپراطوری بریتانیا» (سی بی ای) برای نظامیان، نوع دیگر «شوالیه (یا بانوی) بلندپایه امپراطوری بریتانیا» (اوُ بی ای) برای غیرنظامیان که یک درجه پایین‌تر از سی بی ای است و «نشان عالی امپراطوری بریتانیا» (ام بی ای) است که از هردو القاب بالا، پایین‌تر است و در واقع یک لقب رسمی ‌نیست و دارنده آن نمی‌تواند از عبارت «سِر» یا «دِیم» (برای بانوان) پیش از نام کوچکش استفاده کند.

در رده القاب بریتانیا، فرزندان بزرگسال ملکه یا پادشاه القاب «پرنس/پرنسس» و «دوک/دوشس» می‌گیرند که از سایر القاب بالاتر است. پایین‌تر از پرنس ودوک، «مارکی/ مارشینس» است که می‌توان او را «لرد/لیدی» نامید و پس از آن به ترتیب اهمیت، «اِرل/لیدی»، «وایکانت/ وایکانتس»، «بارون/بارونس»، «لرد/لیدی» و «بارونت» است. بارونت‌ها - برخلاف لرد‌ها و بارون‌ها، خود به خود به مجلس اعیان راه ندارند و معمولا از میان طبقات غیر اشرافی انتخاب می‌شوند. بارونت‌ها یک رده از شوالیه‌ها بالاترند. لازم به توضیح است که از میان ایرانی‌الأصل‌ها یک نفر، ‌هاله افشار، دارای لقب بارونس است. 

تاریخ این القاب به کجا می‌رسد؟

لغتنامه‌ها قدمت لقب «سِر» برای مرد و «دِیم» برای زن را در سال ۱۲۹۷ تثبیت کرده‌اند. این سالی بود که ادوارد اول، پادشاه انگلستان (هنوز بریتانیا بوجود نیامده بود) در حال سرنگونی توسط مردم بود و ناچار شد نقشه راه نخستین قانون اساسی انگلستان «مَگنا کارتا» را - که در واقع اولین مشروطیت سلطنتی انگلستان شناخته می‌شود، تایید کند. «مگنا کارتا» همچنین حقوق اشراف را به رسمیت شناخت و بر اساس آن لقب ۶۰۰۰ شوالیه از «سِر» به «سایِر» تغییر کرد. پادشاه برای جنگ با فرانسه و سرکوب شورش اسکاتلند به رهبری ویلیام والاس، به شوالیه‌هایش سخت نیاز داشت.

بسیاری از دیگر القابی که در فهرست افتخار امروز آمده، در ماه ژوئن سال ۱۹۱۷ درنظر گرفته شد تا از شهروندانی که به تلاش‌های جنگ جهانی اول کمک کرده اما مدال شجاعت به آن‌ها تعلق نمی‌گرفت، تجلیل شود. این القاب بر حسب مرتبه عبارتند از: «سی بی ای» که به مزاح یک مرجع ناشناس «شامل هرچه بگویید می‌شود»، «اوُ بی ای» بازهم به گفته همان مرجع «تلاش دیگران» و «ام بی ای» به معنی «یک تلاش کوچک و بی اهمیت!»

آیا برای دریافت لقب «سِر» باید تابعیت بریتانیایی داشته باشید؟

برای دریافت این لقب - که لقب شوالیه است، باید با ملکه انگلستان اعلام همبستگی کنید. به این معنی که باید شهروند بریتانیا، کانادا، استرالیا یا یکی از کشورهای عضو جامعه مشترک‌المنافع باشید که ملکه را به عنوان رئیس کشور به رسمیت بشناسید. به همین دلیل، بیل گیتس می‌تواند خود را به عنوان شوالیه افتخاری ویلیام گیتس «کِی بی ای» بنامد، اما هرگز نمی‌تواند «سِر بیل» یا «سر ویلیام» شود. به همین منوال، باب گلدوف (خواننده) شوالیه هست، اما «سِر باب» نیست.

سِر مارک تاچر (پسر مارگرت تاچر، نخست وزیر اسبق بریتانیا) چه کرده بود که شایسته دریافت این لقب تشخیص داده شد؟

حتی در این دوران، کسانی هستند که تنها بخاطر موقعیت پدر یا بستگانشان دارای لقب سلطنتی می‌شوند. به مارک تاچر در سال ۲۰۰۳ و پس از درگذشت پدرش لقب شوالیه افتخاری اعطا شد. به سِر دنیس (همسر مارگرت تاچر) نیز چند ماه پس از برکناری همسرش، برای نخستین بار در ۲۶ سال پیش از آن لقب «بارونِت» داده شد. جان میجر، نخست وزیر بریتانیا، پس از مارگرت تاچر گفت او نام دنیس تاچر را «در واکنش به نمایندگی برجسته» در فهرست دریافت کنندگان القاب گذاشته بوده است. اما برخلاف القاب «لرد/لیدی» (فرزند مشروع یک لرد یا اِرل که لقبش را از خانواده‌اش به ارث برده)، القاب «سی بی ای» و «اوُ بی ای» موروثی نیست و از والدین به فرزندان منتقل نمی‌شود.

این‌ها همه نخبه گرایی است، مگر نه؟

بخشی از فهرست القاب، بدون تردید، از میان خواص دستچین شده است. برای مثال اگر در نیروهای مسلح یا ادارات دولتی به ارشدیت رسیده باشید، خود به خود در این فهرست قرار می‌گیرید. پاداش و القابی هم خاص بلندپایگان دولتی درنظر گرفته شده است. برای دریافت لقب «ام اوُ بی» (در رده شوالیه) که به سال ۱۷۲۵ برمی‌گردد، باید افسر ارشد ارتش یا کارمند ارشد دولت باشید. 

لقب «شوالیه سِنت مایکل و سنت جورج» که در سال ۱۸۱۸ توسط شاهزاده جورج، ولیعهد انگلستان ابداع شد، فقط به دیپلمات‌ها تعلق می‌گیرد. اما نشان مهم «ویکتوریا» که مبتکر آن شخص ملکه ویکتوریا در سال ۱۸۹۶ بود، نشانی مختص کسانی‌ست که به نحوی به خاندان سلطنتی خدمت کرده باشند.

افراد خارج از طبقه اشراف چه؟

هدف از ایجاد لقب و نشان «ام بی ای» و دیگر القاب غیرنظامی، ‌باز کردن درب "افتخارات" به روی طبقات خارج از طبقه اشراف بود. درسال ۱۹۹۳، جان میجر با طرح جدیدش موسوم به «نشان‌های مردمی» به افراد عادی اجتماع - از هر صنف و رده ای، راه را برای دادن نشان به شهروندانی که تلاش‌های چشمگیرشان شایسته قدردانی بود، باز کرد. اما چهار سال پس از آن، نشریه تایمز در انتقاد از این طرح نوشت ۵۵ درصد کسانی که این نشان به آن‌ها اعطا می‌شود، آن را خود به خود و تنها به خاطر سمتی که در آن هستند، دریافت می‌کنند. 

گوردون براون، نخست وزیر اسبق از حزب کارگر، در تلاش برای پایان دادن به عنصر اشرافیت در دریافت نشان، پا را از این هم فراتر گذاشت و در نخستین فهرست افتخاری که به ملکه تسلیم کرد، به گونه ای بی‌سابقه، تعداد افراد عادی اجتماع را - که به تشخیص او شایسته دریافت القاب «ام بی ای» و «اوُ بی ای» بودند، افزایش داد. او در ژانویه گذشته، کارزاری سراسری به راه انداخت که هدف آن افزودن نام غیر نخبگان در فهرست افتخار بریتانیا بود. به‌رغم این، همچنان بهترین راه دریافت نشان و لقب، داشتن یک سِمت مهم است.

اگر لقب و نشان نخواهید چه؟

پیش از انتشار فهرست افتخار، نامهای به تمام کسانی که قرار است در آن گنجانده شوند ارسال می‌شود و از آن‌ها پرسیده می‌شود مایلند نشان یا لقب تعیین شده را دریافت کنند یا نه. در این مرحله نامزد فهرست افتخار می‌تواند این پیشنهاد را بی سرو صدا رد کند. سال گذشته، بیش از بیست نفر این "افتخار" را رد کردند که امری معمول است. دفتر نخست وزیری نام این افراد را منتشر نمی‌کند، اما اگر برخی از آن‌ها تصمیم بگیرند مراتب خودداری‌شان را به اطلاع عموم برسانند، خلاف قانون رفتار نکرده‌اند. پنج سال پیش، فهرست ۳۰۰ نفره کسانی که "رد افتخار" کرده بودند افشا شد.

هرولد پینتر، نمایشنامه نویس و کارگردان متوفی بریتانیایی، نشان شوالیه ملکه را رد کرد. استیون ‌هاوکینگ (دانشمند فیزیکدان)، رالف وان ویلیامز (آهنگساز)، ای ام فورستر (نویسنده)، همفری لیتلتون (نوازنده جاز)، دیوید‌هَکنی (نقاش)، رینگو استار (یکی از اعضای گروه بیتل‌ها) و بسیاری دیگر، در میان کسانی هستند که دریافت لقب «سِر» را از ملکه نپذیرفتند. رکود رد لقب را «ال اس لاوری» نقاش معروف بریتانیایی دارد که نشان‌های «ام بی ای» و «او بی ای»، «کامپَنیون آو آنر» (دو بار) و «شوالیه» را رد کرد. جان لنون با دریافت نشان شوالیه و سپس پس دادن آن به ملکه، برای خود یا آرمانش تبلیغات وسیعی به راه انداخت. 

آیا می‌شود نشان یا لقب را خریداری کرد؟

در دهه ۱۹۲۰، حزب لیبرال به رهبری نخست وزیر دیوید لوید جورج، در اعطای نشان به هرکسی که به صندوق حزب کمک مالی می‌کرد، ابایی نداشت. لو رفتن این رسوایی موجب شد که پارلمان در سال ۱۹۲۵ لایحه موسوم به «جلوگیری از سوءاستفاده» را به تصویب برساند که فروش القاب و نشان را جرم جنایی می‌شناخت. تنها کسی که به ارتکاب این جرم محکوم شد، «موندی گرگوری» دلال شخص نخست وزیر، لوید جورج، بود. طبق همان قانون، پلیس در دوران نخست وزیری تونی بلر درباره دریافت وجه در مقابل لقب و نشان، لرد لِوی، مسئول جمع آوری اعانه او را بازداشت کرد، اما هرگز اتهامی‌ علیه او اقامه نشد.

چه کسی فهرست افتخار را تدوین می‌کند؟

در فرض، تمام نامزدهای دریافت لقب و نشان از طرف ملکه تعیین می‌شوند. اما در عمل، از سال ۱۹۳۷ تاکنون این فهرست توسط دبیرخانه تشریفاتی دولت (یا شاخه تشریفاتی؛ نامی‌ که از سال ۲۰۰۱ به آن داده شد) وابسته به اداره آمار تدوین می‌شود - که به یک کمیته دولت به ریاست سِر گاس اُدانل، وزیر کابینه، گزارش می‌دهد. این کمیته دارای هشت کمیته فرعی است که نامزدهای پیشنهادی از تمام طبقات و رشته‌های اجتماعی را مورد بررسی قرار داده و از میان آن‌ها فهرست نهایی را انتخاب می‌کند. فهرستی که به دست ملکه می‌رسد، نهایتا از نظر نخست وزیر می‌گذرد. 

چطور می‌شود نامزد دریافت لقب و نشان بریتانیا شد؟

عرفا، کسی نمی‌تواند خود را نامزد دریافت لقب و نشان بکند، اما هستند کسانی که خود را آن‌قدر مهم تصور می‌کنند که تلاش می‌کنند از هر راهی، در این فهرست جای گیرند. اگر کسی را می‌شناسید که با کار و تلاش، تغییر مثبتی در جامعه یا کارش ایجاد کرده و می‌خواهید در این فهرست از او قدردانی شود، می‌توانید فرم ویژه مربوط به آن را از تارنمای دفتر نخست وزیری دانلود کنید یا با ارسال نامه‌ای به دفتر نخست وزیری، نسخه آن را بخواهید.

فهرست افتخار فایده ای دارد؟

بله.....

باید نظامی‌ جز پاداش مالی برای قدردانی از کار خوب در جامعه وجود داشته باشد.

پاداش منبع خوبی برای افتخار به کسانی است، که در غیر این صورت هرگز به تلاش‌هایشان توجهی نمی‌شود.

این سنتی است که به قرن‌ها پیش برمی‌گردد، و بریتانیایی‌ها به هیچ چیز بیشتر از سنت علاقه‌مند نیستند.

خیر....

فهرست افتخار متعلق به یک سیستم طبقاتی کهنه است که باید یکصد سال پیش ملغی می‌شد.

کسانی که مستحق احترام هستند می‌توانند آن را - بدون آن که لقبی بر سر نامشان بگذارند، به دست بیاورند.

از چند فرد عادی جامعه گذشته، نشان‌ها و القاب همچنان خاص مقامات ارشد است که یکدیگر را حمایت می‌کنند.