بیست‌وپنج آذرماه؛ تاریخ گم‌شده مادران ایرانی

تا پیش از انقلاب ایران، بیست‌وپنجم آذرماه هرسال «روز مادر» نامیده می‌شد

تا پیش از انقلاب اسلامی، بیست‌وپنج آذرماه برای ما ایرانی‌ها تنها یکی از آخرین روزهای پایانی پاییز نبود، پنج روز مانده به پایان پاییز هرسال و درآستانه طولانی‌ترین شب سال، ایرانیان «روز مادر» را در بیست و پنج آذر گرامی می‌داشتند. 

بعد از وقوع انقلاب اسلامی در ایران، حکومت اسلامی با تمام توان سعی کرد هر نشانی از حکومت پیش از خود را به کلی نیست و نابود کند؛ از مقبره رضا شاه گرفته تا کوچک‌ترین نشانه‌های شهری که به هر شکل یادآور ایران پیش از انقلاب اسلامی بود.

دست‌های ویرانگر خاطره گلوی تقویم را هم گرفت و هر یادبود و نشانی که خلاف خواسته حکومت نوپای اسلامی بود از روزهای تقویم پاک شد. آن‌قدر بی‌رحمانه و تمامیت‌خواهانه که حتی تا آستانه تغییر تقویم «شمسی» به «قمری» هم پیش رفت. 

روایت حکومت انقلابی از نام‌گذاری روز بیست‌وپنج آذرماه به یاد و احترام مادران ایرانی، روایتی مخشوش است؛ ادعا می‌شد که حکومت پهلوی روز ۲۵ آذرماه را بدان خاطر «روز مادر» اعلام کرده بود چون همسر رضاشاه و مادر محمدرضا شاه پهلوی در این تاریخ به دنیا آمده، بیست‌وپنج آذر ماه به نام «مادر» نام‌گذاری شده است. ادعایی که البته خیلی زود کذب بودن آن به حکم تقویم معلوم شد و از آن‌جا که مادر محمدرضا پهلوی در تاریخ ۲۷ اسفندماه به دنیا آمده بود، به روشنی معلوم شد که مقامات جمهوری تازه تاسیس شده اسلامی در ساخت روایت خود جعلی بزرگ مرتکب شدند!

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

درحقیقت دلیل اصلی نام‌گذاری «روز مادر» در تاریخ ۲۵ آذر، بزرگداشت سالگرد تاسیس «بنگاه حمایت مادران و نوزادان» در سال ۱۳۱۹ به دستور رضا شاه پهلوی‌ست. موسسه‌ای که به عنوان بنگاه خیریه و به منظور خدمت رسانی به خانواده‌های بی‌بضاعت در شهر‌ها و روستا‌ها تاسیس شده بود. بنگاه حمایت از مادران و نوزادان، از جمله بنگاه‌هایی بود که خدمات بسیاری در مناطق محروم ارائه می‌کرد. از جمله فعالیت‌های این بنگاه توجه و تمرکز بر آموزش «مامایی» و تاسیس «زایشگاه‌های نوین» و «آموزشگاه‌های بهیاری» بود. در واقع هدف کلی این مجموعه پی‌ریزی بنیان‌های اساسی آموزشی و بهداشتی زنانی بود که مادران سرزمین بودند و بسیاری‌شان چون امروز هم‌چنان از ابتدایی‌ترین و اساسی‌ترین حقوق مادران و زنان محرومند. در واقع این بنگاه سعی داشت تا بنیان نهادن بخش «بهداشت و تنظیم خانواده» در سال ۱۳۴۶ و آموزش تعداد زیادی از بهیاران و فرستادن آن‌ها به مناطق مختلف کشور آموزش‌های لازم برای پیشگیری از بارداری‌های پی‌در‌پی و هم‌چنین آموزش‌های نگهداری از نوزاد، شرایط را برای مادران بهتر و سهل‌تر کند. 

تمبری که به مناسبت روز مادر در سال ۱۳۴۲ چاپ شده بود

 در سال ۱۳۳۹ هجری شمسی، هیئت مدیره بنگاه حمایت از مادران، تصمیم گرفت در ۲۵ آذر «روز مادر» را جشن بگیرد. تصمیمی که مورد استقبال فرح پهلوی قرار گرفت و از آن پس مقرر شد که روز بیست‌وپنج آذرماه هرسال روز بزرگداشت «مادران» باشد. روزی که تنها روی کاغذ «روز مادر» نبود و در رسانه‌های دیداری و نوشتاری حضور مادران و زنان چشمگیر بود. در اوایل دهه چهل شمسی، هرسال و در روز ۲۵ آذرماه، از یکی از زنان ایرانی به عنوان مادر نمونه سال تقدیر می‌شد؛ زنانی که هریک از طبقات مختلف اجتماعی بودند. تلویزیون ملی هم برنامه‌های روز مادر را به اطلاع شهروندان ایرانی می‌رساند. 

پس از انقلاب اسلامی در سال ۵۷ اما مناسبت «روز مادر» به روز تولد «فاطمه» دختر پیامبر اسلام تغییر کرد. شخصیتی مهم و اساسی در تاریخ شیعه که نه تنها فرزند پیامبر اسلام است بلکه همسر امام اول شیعیان نیز بوده است. در واقع بخشی از تقویم «شمسی» گره خورد به تاریخی «قمری». اتفاقی که آخرهای پاییز هرسال را برای بزرگداشت مادران ایرانی به خاطره‌ای دور بدل کرد.