در میان اخبار غمانگیز ایران و تاسفبرانگیزتر از آن بی اعتنایی و بی توجهی جامعه بینالملل به مسائل و اعتراضات قانونی مردم ایران، روند استیضاح و تهیه، تنظیم، تشکیل و ارائه اتهامنامه ارتکاب جرم پرونده دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، اخبار آمریکا را تحتالشعاع قرار داده.
این موضوع فرصت مناسب برای رسیدگی به نقض حقوق بشر در ایران را تنها به چند خط خلاصه کرده و از اذهان عمومی دور نگاه داشته است. ناگفته نماند که دولت ایران نیز با زیرکی سیاسی و توسل به اسلحه گرم و مدرن و بستن مرزهای مجازی و اینترنت باعث عدم پخش اخبار و جنایات انسانی شد.
آیا گرفتاری استیضاح ترامپ را باید به حساب خوششانسی ایران گذاشت؟
در زمان انتخابات دوره دوم رئیس جمهوری احمدی نژاد در 25 ژوئن 2009، و پوشش 24 ساعته اعتراضات مردم ایران، ناگهان با مرگ مایکل جکسون، خواننده معروف آمریکایی، و اخبار 24 ساعته مربوط به مرگ او، اخبار ایران نیز آغاز شد. دولت ایران با استفاده از این فرصت با سرکوب معترضین توانست احمدی نژاد را به عنوان رئیس جمهوری دوره دوم به مردم تحمیل کند. به نظر میرسد مسائل ایران و آمریکا، بهرغم دشمنی سیاسی چهل ساله، به نوعی درهم آمیخته و باعث تداوم حکومتهای یکدیگر هستند.
سه شنبه 3 دسامبر، کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان آمریکا، در آستانه جلسات علنی کمیته قضایی مجلس با 13 رای موافق و 9 رای مخالف، با دلایل قانونی استیضاح ترامپ را به صورت رسمی اعلام کرد.
این گزارش 300 صفحهای نتیجه چندین هفته رسیدگی و استماع و شهادت 17 شاهد عالی رتبه دولتی و بررسی هزاران برگ و سند گوناگون بود. ترامپ در چند قدمی اتهام به سوء استفاده از مقام خود در کاخ سفید به نفع خود قرار دارد.
تهدید شاهدان و رئیس جمهوری اوکراین و کسب اطلاعات سیاسی با عدم ترخیص 400 میلیون دلار به این کشور، در مقابل دریافت اسناد و مدارک از دولت اوکراین علیه رقیب انتخاباتی خود، جو بایدن و همینطور پنهان سازی اعمال خود، از جمله این اتهامات است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
رئیس کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان این عمل ترامپ را رشوه مینامد. پس از اتمام جلسات علنی کمیته قضایی مجلس نمایندگان و در صورت رای اکثریت نمایندگان، اتهامنامه علیه ترامپ برای محاکمه او به سنای آمریکا ارسال خواهد شد. هیچکدام از سه رئیس جمهوری قبلی پس از استیضاح یا محاکمه از مقام خود عزل نشدهاند.
هیچکدام از سه رئیس جمهوری قبلی در دوره اول مقام ریاست جمهوری خود مورد استیضاح قرار نگرفتهاند و هیچکدام از سه رئیس جمهوری قبلی، نامزد انتخاباتی مجدد نبودند. ترامپ اولین رئیس جمهوری آمریکاست که در دوره اول ریاست جمهوری خود مورد استیضاح قرار میگیرد و در همان سال (2020) نیز مجددا نامزد انتخاباتیست.
آیا درصورت محکومیت و عزل از مقام ریاست جمهوری، ترامپ میتواند برای دوره دوم نیز انتخاب شود؟
جواب این سئوال شاید برای اکثرخوانندگان باور کردنی نباشد. به یاد داشته باشیم که اولین دوره رای گیری برای انتخابات نوامبر 2020 سه ماه دیگر در تاریخ 3 فوریه، در ایالت آیوا و آخرین روز رای گیری در 2 ژوئن برگزار خواهد شد.
این در حالیست که ترامپ هنوز کاندیدای محبوب بسیاری از آمریکاییان است. کنوانسیون ملی دموکراتها از 13 الی 16 ژوئیه و کنوانسیون ملی جمهوریخواهان از 24 الی 27 آگوست تشکیل خواهد شد.
ترامپ با توهین و خشم و عدم همکاری و حضور در مجلس نمایندگان اصرار کرده که میخواهد در سنا مورد محاکمه قرار گیرد زیرا مطمئن است تمام سناتورهای جمهوریخواه به بیگناهی او رای میدهند.
فصل 1 ماده 3 تبصره 7 قانون اساسی آمریکا، در صورت محکومیت رئیس جمهوری، فقط دو مجازات را در نظر گرفته است: عزل از مقام رئیس جمهوری و یا مقام عالی رتبهای که فرد محکوم داشته و عدم صلاحیت برای کسب هرمقام دولتی فدرال.
قانون اساسی آمریکا پس از محکومیت و عزل از مقام ریاست جمهوری با رای دو سوم، مجازات دوم، یعنی عدم صلاحیت برای کسب مقام دولتی را که باید رای اکثریت باشد، الزامی نمیداند و سنای آمریکا حق دارد از صدور مجازات دوم خودداری کند.
به عنوان مثال آلسی هیستینگ، قاضی فدرال، در سال 1989 پس از محکومیت به اتهام دریافت رشوه از مقام قضاوت بر کنار شد اما سنای آمریکا او را به عدم صلاحیت مقامی دولتی مجازات نکرد. در نتیجه، سه سال بعد، هیستینگ از ایالت فلوریدا به عنوان نماینده مجلس انتخاب شد و اکنون از سال 1992 در مجلس نمایندگان آمریکا مشغول کار است.
بنابراین میتوان تصور کرد که ترامپ در بهار 2020 محکوم و فقط از مقام خود عزل گردد، اما مجددا در انتخابات 2020 شرکت کرده و با آوردن رای کافی راهی کاخ سفید شود.
محکومیت استیضاح قابل عفو نیست و رئیس جمهوری بعد و یا خود ترامپ نمی تواند خود را مورد عفو قرار دهد. ریچارد نیکسون، سی و هفتمین رئیس جمهوری آمریکا، قبل از محکومیت مورد عفو جرالد فورد، نایب خود، قرار گرفت.
آیا ترامپ میتواند تاریخساز روند استیضاح در آمریکا باشد؟ آیا او که با اعمال، رفتار و مدیریت خود نظم متعارف حکومتی آمریکا و جهان را برهم زده است میتواند از مانعی که خود به وجود آورده عبور کند؟ شاید باید تا 3 نوامبر 2020 صبر کنیم.