بر اساس مطالعه جدیدی که طرح‌هایی را در دفترچه‌های قدیمی این همه‌چیزدان ایتالیایی مرور کرد، درک لئوناردو داوینچی از گرانش، اگرچه کاملا دقیق نبود، «قرن‌ها جلوتر از زمان خود بود».

این پژوهش که اخیرا در ژورنال لئوناردو منتشر شد، دریافت که داوینچی که بین سال‌های ۱۴۵۲ تا ۱۵۱۹ می‌زیست، آزمایش‌هایی ابداع کرده بود تا نشان دهد گرانش، نوعی شتاب است.

به گفته دانشمندان موسسه فناوری کالیفرنیا (کلتک) در ایالات متحده، او ثابت گرانشی را با دقت ۹۷ درصد مدل‌سازی کرده بود.

تازه در سال ۱۶۰۴ بود که گالیلئو گالیله این نظریه را مطرح کرد که مسافت طی شده یک جسم در حال سقوط با مجذور زمان سپری شده متناسب است و اواخر قرن هفدهم بود که سر آیزاک نیوتن، به قانون گرانش جهانی برای توصیف چگونگی کشیده شدن اجسام به یکدیگر‌، شاخ و برگ داد.

این یافته‌های اخیر نشان می‌دهد که داوینچی در کشف و کاوش این مفاهیم از زمان خود جلوتر بوده است.

در اعلامیه مطبوعاتی این دانشگاه آمده است: «مهندسان کلتک دریافته‌اند که درک لئوناردو داوینچی از گرانش - اگرچه کاملا دقیق نبود - قرن‌ها جلوتر از زمان او بود.»

موری قریب، استاد دانشگاه کلتک، در آزمایشی که در مجموعه‌ای از مقالاتی که داوینچی نوشته است و به نام کدکس آروندل شرح داده شده‌، مجموعه‌ای از طرح‌ها را مشاهده کرد که مثلث‌هایی را نشان می‌دهند که با ذرات شن مانندی که از یک کوزه بیرون می‌ریزند ایجاد می‌شوند.

دکتر قریب در بیانیه‌ای گفت: «چیزی که توجه من را جلب کرد این بود که او «Equatione di Moti» را روی وتر یکی از مثلث‌های ترسیم شده‌اش نوشته بود - مثلثی که قائم‌الزاویه متساوی‌الساقین بود. علاقه‌مند شدم ببینم منظور لئوناردو از این عبارت چیست.»

دانشمندان سپس بر روی ترجمه یادداشت‌های ایتالیایی داوینچی که در وارونه‌نویسی چپ‌دست معروف او، که از راست به چپ خوانده می‌شود، کار کردند.

آن‌ها دریافتند که این دست‌نوشته‌، آزمایشی را توصیف می‌کند که در آن یک کوزه آب، در مسیری مستقیم به موازات زمین حرکت می‌کند و آب یا موادی به شکل دانه‌دانه - به احتمال زیاد ماسه - را طی مسیر بیرون می‌ریزد.

داوینچی در یادداشت‌ها به‌وضوح نشان می‌دهد که آب یا ماسه با سرعت ثابت سقوط نمی‌کند، بلکه به‌دلیل گرانش، شتاب می‌گیرد - که به گفته دانشمندان، این درک و شناخت، بسیار جلوتر از زمان او است.

این همه‌چیزدان ایتالیایی همچنین گفت که این مواد، شتاب افقی ندارند، زیرا دیگر [بعد از خارج شدن از کوزه] تحت تاثیر کوزه قرار نمی‌گیرند و شتاب «فقط رو به پایین» است.

او در این آزمایش توضیح داد که اگر کوزه با سرعت ثابت حرکت کند، خط ایجاد شده در اثر سقوط مواد، عمودی است، بنابراین مثلثی تشکیل نمی‌شود.

و داوینچی استدلال کرد اگر کوزه با سرعت ثابتی شتاب بگیرد، خط ایجاد شده با مجموعه مواد در حال سقوط، یک خط مستقیم، اما مایل ایجاد می‌کند که سپس یک مثلث را تشکیل می‌دهد.

داوینچی در یک نمودار مهم اشاره کرد که اگر حرکت کوزه با همان نرخی شتاب بگیرد که گرانش به مواد در حال سقوط می‌دهد، یک مثلث متساوی‌الاضلاع ایجاد می‌کند - که در این یادداشت به‌عنوان «Equatione di Moti» یا «تعادل (برابری) حرکات مشخص شده است».

کریس رو، یکی دیگر از نویسندگان این مقاله از کلتک گفت: «چیزی که دیدیم این بود که لئوناردو با این موضوع درگیر بود، اما او آن را طوری مدل‌سازی کرد که مسافت جسم در حال سقوط، با ۲ به توان t [که در آن t نشان‌دهنده زمان است] متناسب بود و نه با مجذور t». 

او افزود: «این اشتباه است، اما بعدا متوجه شدیم که او از این نوع معادله اشتباه به روش درستی استفاده کرده است.»

دانشمندان گفتند یکی از موانع اصلی این همه‌چیزدان ایتالیایی، محدود شدن با ابزارهای زمان خود برای اندازه‌گیری دقیق زمان هنگام سقوط اجسام بود.

دکتر قریب افزود: «ما نمی‌دانیم که آیا داوینچی آزمایش‌های بیشتری انجام داد یا این پرسش را عمیق‌تر بررسی کرده بود یا نه؛ اما این واقعیت که او با این مشکل در اوایل دهه ۱۵۰۰ دست‌وپنجه نرم می‌کرد، نشان می‌دهد که افکار او چقدر جلوتر از بقیه و پیشتاز بوده است.»