ماجرای ورود سیستم کمک‌داور ویدیویی (وی‌ای‌آر) به ایران و نصب آن در ورزشگاه‌های فوتبال، ماجرایی است که در ۴ سال اخیر هربار از سوی مدیران فدراسیون فوتبال ایران وعده داد شده و هربار هم هوادران فوتبال شاهد تعویق در تحقق آن شدند.
در روزهای که کشورهای حوزه خلیج فارس همچنان به ساخت ورزشگاه‌هایی مدرن و مجهز به آخرین تکنولوژی روز جهان ادامه می‌دهند و قطر از یک طرف میزبان جام جهانی می‌شود و عربستان سعودی برای میزبانی جام جهانی ۲۰۳۰ برنامه‌ریزی می‌کند، وبسایت «طرفداری» در ایران، از مبهم‌تر شدن پرونده ورود وی‌ای آر به ایران خبر داده است. آن هم در شرایطی که درحال حاضر تمام کشورهای صاحب‌نام در فوتبال آسیا، در تمام ورزشگاه‌های خود این سیستم و همچنین امکانات دیگر مانند تشخیص خودکار خط آفساید را نصب کرده‌اند.
طرفداری نوشته است: «فدراسیون فوتبال ایران یک شرکت ایرانی (نماینده EVS بلژیک) را به عنوان برنده مناقصه راه اندازی سیستم VAR در ایران معرفی کرده است. این در حالی است که تا امروز لیست قیمت تجهیزات و خدمات این شرکت با ابهام مواجه بوده و فهرست قیمت نهایی هنوز ارایه نشده است. این شرکت در فرآیندی که بیشتر به شعبده‌بازی شبیه بوده تا برگزاری مناقصه و انجام تشریفات قانونی، با ارائه تنها یک صفحه فهرست قیمت به مبلغ جمعا ۲۹۰ هزار یورو برنده مناقصه اعلام شد. پیگیری‌های رسانه طرفداری مشخص کرده در این فهرست، قیمت دوربین‌ها، تجهیزات رادیویی، نرم افزارهای تخصصی، لایسنس‌ها، سیستم‌های شبیه‌ساز آموزشی، مانیتورها و زیرساخت ارتباطی استادیوم‌ها، خدمات اجرا، آموزش و پشتیبانی به کلی اعلام نشده است.»
علاوه بر تعلل واردات تکنولوژی وی‌ای‌آر به ایران، مدیران فدراسیون فوتبال ایران در سال‌های اخیر حتی از تامین سیستم رادیویی ارتباطی بین داور و کمک‌داوران نیز ناتوان بوده‌اند و در بازی‌های زیادی در لیگ برتر ایران مشاهده شده که داور اصلی، با کمک از هندزفری و ایرپاد شخصی با کمک‌های خودش ارتباط می‌گیرد.
در ادامه گزارش طرفداری آمده است: «به نظر می رسد این شرکت از نقطه ضعف فدراسیون فوتبال در اعلام نشدن پیوست اقلام مورد نیاز (LOM) پروژه VAR سوءاستفاده کرده و فهرست قیمت خود را به صورت ناقص ارائه داده است تا قیمت تمام‌شده پایین به نظر برسد و این پیمانکار برنده اعلام شود. قیمت تمام شده تجهیزات و خدمات این شرکت بلژیکی که مشهور به گران‌قیمت‌ترین شرکت وی‌ای‌آر در جهان است، هیچ عنوان معادل ۲۹۰ هزار و یا ۳۰۰ هزار یورو نبوده و با احتساب سایر اقلام و خدمات مورد نیاز، قیمت تمام شده معادل ۸۰۰ هزار یورو الی یک میلیون یورو خواهد شد.»
قیمتی که چندین برابر قیمت ثبت‌شده تجهیزات وی‌ای‌آر در وبسایت شرکت‌های تولیدکننده این سیستم است و شایعه وجود زدوبندهای مالی و اختلاس در خرید آن را تقویت می‌کند. فدراسیون فوتبال ایران، در دوران مدیریت مهدی تاج در دوره مختلف، همواره با اتهامات ملی و سواستفاده مدیران آن از منابع مالی فدراسیون متهم بوده است. نام مهدی تاج، پیش از این در چند پرونده اختلاس مالی مانند پرونده فولاد مبارکه سپاهان اصفهان مشاهده شده است، اما هربار توانسته با بهره بردن سابقه نظامی خود در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، از محاکمه قضایی نجات یابد.
طرفداری می‌گوید: «فدراسیون فوتبال در مورد VAR عملکردی بسیار مشکوک و غیرشفاف را در پیش گرفته است. موارد مربوط به آن محرمانه اعلام شده و مسئولین فدراسیون از انجام مصاحبه در این مورد منع شده اند! آیا فدراسیون فوتبال تضمین می کند برنده مناقصه (کدام مناقصه؟) با هزینه ۲۹۰ هزار یورو استادیوم های ایران را تجهیز کند؟ فدراسیون فوتبال، حتی بدون فهرست قیمت در کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شرکت کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
منصور قنبرزاده، نایب‌رییس دوم فدراسیون فوتبال ایران، پیش از این و پس از جلسه کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شورای اسلامی اعلام کرده بود: «مقرر شد رقم دقیق این برآورد مالی را به فراکسیون ورزش مجلس ارائه کنیم و این فراکسیون نیز گزارش مالی دقیقی را به کمیسیون تلفیق ارائه دهد تا مبلغی در سرجمع بودجه و با عنوان پیوست بودجه وزارت ورزش در نظر گرفته شود که این بودجه صرفا برای VAR هزینه شود.»
رسانه مستقل طرفداری می‌پرسد: «این اعلام به این معنی است که هنوز فدراسیون رقم برآورد مالی اجرای VAR را در اختیار ندارد و قرار است این گزارش را تهیه کند. سوال اینجاست که آیا ممکن است فدراسیون در ابتدا شرکتی را به عنوان برنده مناقصه اعلام و هنوز پس از چند ماه از اعلام برنده مناقصه، قیمت‌ها و برآورد های مالی را در اختیار نداشته باشد؟ آیا بودجه و هزینه مورد درخواست فدراسیون از محل بودجه بیت‌المال، حداکثر معادل ۲۹۰ هزار یورو به ازای هر استادیوم خواهد بود؟ بررسی های طرفداری مشخص می کند این مبلغ صرفا جهت تعیین برنده مناقصه بوده و قیمت واقعی در حدود سه برابر بیشتر از این مبلغ اعلام شده خواهد بود.»
همچنان پس از گذشت چهار سال از زمان برنامه‌ریزی جهت ورود وی‌ای‌آر به ایران از سال ۱۳۹۷، دعوا بر سر هزینه سرمایه‌ای اولیه لازم جهت خرید تجهیزات آن وجود دارد و صحبتی از هزینه عملیاتی نشده است. بنابراین با صرف هزینه اولیه و خرید تجهیزات، سیستم کمک داور ویدیویی در ایران اجرایی نمی‌شود و باشگاه‌های فوتبال باید به ازای برگزاری هر مسابقه به میزبانی خود، هزینه اجرا و پشتیبانی وی‌ای‌آر برای آن بازی و مسابقه را نیز پرداخت کنند.
طرفداری همچنین نوشته است: «شرکت EVS به تازگی و به دلیل همبستگی با اوکراین، اقدام به تحریم کشورهای روسیه و بلاروس کرده است. همچنین به دلیل عضویت در بورس نیویورک، این شرکت کاملا تابع قوانین و تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا است و همکاری با یک شرکت بورسی در پروژه وی‌ای‌آر که از سوی فیفا به صورت کاملا شفاف اجرا و نظارت می‌شود و هیچ‌کدام از جوانب آن قابل پنهان‌کاری نیست، ریسک بالای امکان تحریم و مختل شدن این همکاری را ایجاد می کند. همچنین شائبه همکاری این شرکت بلژیکی با اسراییل پس از آن که EVS به صورت رسمی اعلام کرد اسپانسر لیگ این کشور شده قابل انکار نیست.»
پیمانکار ایرانی شرکت بلژیکی اعلام کرده که برای سیستم کمک‌داور ویدیویی، دوربین تهیه و تامین نمی‌کند و وظیفه تامین دوربین‌های وی‌ای‌آر را برعهده صداوسیمای جمهوری اسلامی گذاشته است. اقدامی که با قوانین فیفا تناقض دارد و فیفا می‌گوید دوربین‌های وی‌ای‌آر باید مستقل از دوربین‌های پخش همگانی باشد. همچنین در صورت مورد پذیرش قرار نگرفتن طرح تامین دوربین‌ها از سوی صداوسیما، هزینه اجرای سیستم کمک‌دار ویدیویی به دو برابر افزایش خواهد یافت و سرنوشت پرداخت حق پخش تلویزیونی هم پیچیده‌تر از قبل خواهد شد.
صداوسیمای حکومتی ایران در دهه‌های اخیر، به دلیل وجود انحصار حاکمیتی و نبود تلویزیون‌های آزاد و خصوصی، از پرداخت حق پخش واقعی مسابقات فوتبال به باشگاه‌های ایرانی ممناعت کرده است و همین مسئله منجر به کاهش درآمد شدید باشگاه‌های ایرانی، نسبت به همتایان خود در سایر کشورهای جهان و حوزه خلیج فارس، علی‌رغم داشتن طرفداران بیشتر شده است.
حالا با ابهام جدید مالی بر سر ورود سیستم کمک‌دار ویدیویی به ایران، دیگر نمی‌توان به آخرین وعده مدیران فدراسیون فوتبال درباره آغاز به کار این سیستم از ابتدای فصل آینده لیگ برتر فوتبال ایران نیز خوشبین بود. باشگاه‌های ایرانی به دلیل برآورده نکردن امکانات اولیه میزبانی از مسابقات آسیایی مانند اجازه به زنان برای ورود به ورزشگاه‌ها، کیفیت پایین امکانات سخت‌افزاری ورزشگاه‌ها یا نبود کمک‌داور ویدیویی، همچنان مجبورند در کشورهای دیگر و عمدتا به میزبانی قطر و عربستان سعودی به مصاف حریفان میلیارد دلاری خود بروند.
