امنیت دریایی خلیج فارس: ائتلاف‌های جداگانه زیر چتر آمریکا

شمخانی از طرح حمله به عسلویه خبر داد،‌ موسوی اظهارات مقامات عربی را بی‌ارزش خواند

مانور نیروهای ایرانی در جریان روز ملی خلیج فارس، ۳۰ آوریل ۲۰۱۹/ATTA KENARE / AFP

علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی مدعی شده که طرح یک حمله برنامه‌ریزی شده به تاسیسات عسلویه خنثی شده است. به گزارش آنا، شمخانی ادعا می‌کند که دشمن در صدد بوده حمله‌ به گفته او «انصارالله یمن» به تاسیسات نفتی آرامکو در عربستان سعودی را در عسلویه تلافی کند که موفق نشد.

شمخانی به نام این «دشمن» اشاره‌ای نکرده، اما از مجموع اظهارات اخیر مقامات تهران در نسبت دادن اعتراض‌های مردمی اخیر در ایران به بیگانگان-شامل آمریکا و عربستان- و همچنین اشاره شمخانی به تلافی حمله‌ به تاسیسات نفتی عربستان، می‌توان این برداشت را داشت که احتمالا از نگاه تهران، ‌حامیان ریاض و واشینگتن در طرح حمله مورد ادعا به عسلویه نقش داشته‌اند.

پیش از این نیز علی ربیعی،‌ سخنگوی دولت روحانی ادعا کرده بود که در جریان اعتراض‌های اخیر در ایران دشمن قصد داشت با مواد منجره‌ای که به خط لوله نفتی عسلویه بسته بود، این تاسیسات را منفجر کند.

اشاره شمخانی به تلافی حملات انصارالله یمن، به حمله‌‌های پهپادی و موشکی گسترده‌ای است که در شهریورماه در پالایشگاه و میدان نفتی عربستان انجام شد. حمله‌هایی که عربستان و آمریکا، جمهوری اسلامی را به دست داشتن در آن متهم کرده‌اند. اتهامی که تهران آن را رد می‌کند.

اظهارات دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در حالی مطرح شده که نشست روز یکشنبه  همسایگان عربی ایران در بحرین نشان داد که ایران همچنان نگرانی امنیتی عمده‌ای برای کشورهای منطقه به‌شمار می‌رود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

عادل الجبیر، وزیر دولت در امور خارجه عربستان سعودی در جریان این نشست با عنوان «دیالوگ منامه» مدعی شد که حاکمیت ایران راه تاریکی، مرگ و نابودی را در خاورمیانه برگزیده و پیامدهای این رویکرد در امور داخلی کشورهایی مانند لبنان،‌سوریه و دیگر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس قابل مشاهده است.

به گزارش الشرق‌الاوسط، الجبیر با طرح این پرسش که آیا ایران حاضر است از ترویج انقلابی‌گری دست بکشد و به استقلال کشورها احترام بگذارد، ادامه داد: اگر پاسخ منفی است و ایران تغییر نمی‌کند، تحریم‌ها باید افزایش پیدا کنند.

انور قنقاش، وزیر دولت در امور خارجه امارات متحده عربی نیز در این نشست گفت،‌هیچ یک از کشورهای منطقه به دنبال درگیری با ایران نیست، اما باید برای ایجاد یک نظم منطقه‌ای ‌جدید و تفویت اتحاد عربی و کشورهای همفکر فعالانه‌تر همکاری کنیم.

واکنش عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران به مواضع مطرح شده در نشست منامه،‌ با آنچه که تهران در سال‌های گذشته بارها تکرار کرده، ‌تفاوتی ندارد. تکرار اینکه اظهارات و ابراز نگرانی‌های مقامات عربی بی‌ارزش است و اتهامات وارده به جمهوری اسلامی نیز مردود و کشورهای «حامی تروریسم» و «افراطی‌گری» حق اظهار نظر‌های اینچنینی را ندارند. موضعی که در سال‌های گذشته تنها به رو به وخامت‌نهادن روابط ایران با همسایگان‌ عربی‌اش منجر شده و آنگاه مقامات در دولت حسن روحانی در عجب‌اند که چرا طرح موسوم به «صلح هرمز» مورد استقبال کشورهای منطقه قرار نمی‌گیرد.

انفجار شش تانکر نفتی در دریای عمان و بندر فجریه در اردیبهشت و خردادماه سال جاری و به دنبال آن حمله‌های مکرر منافع عربستان، توقیف نفتکش‌ها در تنگه هرمز و سرنگونی پهپاد آمریکایی، در مدت شش ماه شرایط امنیتی خلیج فارس را به اندازه‌ای متحول کرد که اکنون ائتلاف امنیت دریایی خلیج فارس به رهبری آمریکا و همراهی کشورهایی مانند بریتانیا و عربستان سعودی کار خود را آغاز کرده و مقامات اروپایی نیز پایگاهی در امارات را برای هماهنگی‌های مربوط به تامین امنیت کشتیرانی در خلیج فارس برگزیده‌اند.

فرانسه و آلمان و دیگر کشورهای اروپایی بر خلاف بریتانیا تا کنون به ائتلاف امنیت دریایی تحت رهبری آمریکا در خلیج فارس ملحق نشده‌اند، اما اظهارات فلورانس پارلی، وزیر دفاع فرانسه نشان می‌دهد که آنها نیز احتمالا تحت عنوان نامی متفاوت در برقراری امنیت در آب‌های خلیج فارس مشارکت خواهند کرد.

پیشنهاد «ناوگان دریایی اروپایی» پیش‌تر از سوی  پاریس مطرح شده بود و به نظر می‌رسد فرانسه اکنون قصد دارد با مشارکت تعداد دیگری از کشورهای اروپایی این طرح را اجرا کند.

البته این طرح مانند طرح امنیت دریایی ژاپن در آب‌های منطقه که اخیرا توکیو از آن خبر داده، از طریق همکاری نزدیک با نیروی دریایی آمریکا و ائتلاف امنیت دریایی اجرا می‌شود. به نظر می‌رسد کشورهایی مانند ژاپن و فرانسه قصد دارند، دست‌کم در ظاهر به طور رسمی به طرح امنیت دریایی تحت رهبری آمریکا محلق نشوند تا با محافظه‌کاری از افزایش حساسیت ایران و واکنش‌های احتمالی جمهوری اسلامی جلوگیری کنند. اما واقعیت این است که همه این طرح‌ها یک هدف مشترک یعنی تامین امنیت کشتیرانی در خلیج فارس با نیم‌نگاهی به دفع تهدید‌های احتمالی از سوی تهران را دنبال می‌کنند و تحقق این هدف از طریق همکاری نزدیک با نیروی دریایی آمریکا امکان‌پذیر است.

به گزارش رویترز، وزیر دفاع فرانسه اعلام کرده که یک پایگاه دریایی فرانسه در امارات متحده عربی به عنوان مقر ستاد فرماندهی نیروهای اروپایی برای تامین امنیت کشتی‌رانی در آب‌های خلیج فارس مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به گفته پارلی ۱۰ کشور در مرحله اولیه این ماموریت دریایی که از حدود یک ماه دیگر آغاز می‌شود، مشارکت خواهند داشت.

این در حالی است که فرانسه هم مانند آمریکا و بریتانیا از افزایش حمایت‌های امنیتی خود از عربستان و ارسال تجهیزات دفاعی خبر داده است.

آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی و عربی، جمهوری اسلامی را متهم می‌کنند که از طریق اقدامات تحریک‌آمیز و بی‌ثبات‌کننده خود در ماه‌های گذشته امنیت منطقه خلیج فارس را به چالش کشیده است.

اتهامی که تهران آن را رد می‌کند و می‌گوید کلید امنیت منطقه در اجرای «طرح صلح هرمز»  پیشنهادی حسن روحانی است.

اما تلاش آمریکا، اروپا و حتی ژاپن برای تامین امنیت منطقه در چارچوب ائتلاف‌های دریایی بدون مشارکت ایران، نشان می‌دهد که نه تنها در واشینگتن و ریاض و ابوظبی؛ بلکه در توکیو و بروکسل نیز تمایل تهران به برقراری ثبات و امنیت در منطقه مورد تردید است.

بیشتر از