سناریوهای احتمالی برای حل بحران جنگ در یمن

شهروندان یمن امیدوارند کشورشان در سال ۲۰۲۳ شاهد پیشرفت‌های سیاسی مثبتی باشد تا زمینه برای بازگشت صلح و آرامش فراهم شود

«دستیابی به موفقیت کامل در یمن، در سال جاری بعید است» - AFP

هرچند طرح‌های متعدد صلح و تلاش‌های داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی در طول چند سال گذشته نتوانسته است به بحران جنگ یمن خاتمه دهد و این کشور را از تنگنای کشمکش‌های داخلی نجات دهد، شهروندان یمن امیدوارند کشورشان در سال ۲۰۲۳ شاهد پیشرفت‌های سیاسی مثبتی باشد تا زمینه برای بازگشت صلح و آرامش فراهم شود.

شبکه خبری اسکای‌نیوز عربی با انتشار گزارشی درباره راه‌حل‌های احتمالی برای برون‌رفت از بحران جنگ در یمن، نوشت: «درحالی‌که تلاش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای برقراری آتش‌بس جدیدی که مسیر یک راه‌حل سیاسی پایدار را هموار کند، ادامه دارد، شهروندان یمن امیدوارند کشورشان در سال ۲۰۲۳ شاهد پیشرفت سیاسی چشمگیری باشد.»

شماری از کارشناسان یمنی که با اسکای‌نیوز عربی گفت‌وگو کردند، با اشاره به تلاش‌هایی که به‌منظور پایان‌دادن به جنگ یمن ادامه دارد، گفتند بحران جنگ یمن در سال ۲۰۲۳ شاهد یکی از این دو سناریوی کاملا متفاوت خواهد بود: سناریوی اول دستیابی به توافق سیاسی فراگیری است که راه را برای اجرایی‌شدن روند صلح هموار می‌کند؛ درحالی‌که سناریوی دوم به‌معنای تشدید تنش بین دو طرف درگیر است که برای مردم یمن به‌شدت فاجعه‌بار خواهد بود.

به باور وضاح الجلیل، کارشناس سیاسی یمنی، حل‌وفصل سیاسی بحران که درنتیجه فشارهای خارجی و بین‌المللی شکل گیرد، بر موارد زیر متمرکز خواهد بود: 

وادار کردن دو طرف جنگ به پذیرش واقعیت کنونی و تقسیم نفوذ بین آن‌ها براساس توافقی که به پایان جنگ منجر شود، حتی شاید به‌طور موقت و گذرا. با این حال، دستیابی به چنین توافقی نه جنگ را پایان ‌می‌دهد و نه مسیر پایان‌دادن به آن را هموار می‌کند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

وضاح الجلیل معتقد است که دستیابی به موفقیت کامل در یمن، در سال جاری بعید است؛ زیرا آنچه در طول چندین سال گذشته روی هم انباشته شده است را نمی‌توان ظرف یک سال حل کرد، مگر اینکه معجزه‌ای صورت گیرد یا روند وقایعی که منجربه تنش‌زدایی می‌شود شتاب گیرد، درحالی‌‌که هم‌اکنون هیچ نشانه‌ای از چنین خوش‌بینی‌ای در افق دیده نمی‌شود. این در حالی است که جامعه بین‌المللی و قدرت‌های بزرگ به‌دنبال یافتن راه‌حل‌های رادیکال نیستند و تنها به مدیریت بحران اکتفا می‌کنند. شکی نیست که اگر قدرت‌های یادشده درپی راه‌حل واقعی باشند، باید در گام نخست طرف‌های درگیر را به مشارکت و تقسیم نفوذ متقاعد کنند و در تلاش برای انعقاد توافقی باشند که آنچه در حال حاضر در اختیار هر یک از دو طرف است، همچنان در اختیار آن باقی بماند.

به عقیده وضاح الجلیل، تداوم این وضعیت، شبه‌نظامیان کودتاچی را در موقعیت بهتری نسبت‌به سایر طرف‌ها، به‌ویژه دولت قانونی یمن قرار می‌دهد؛ زیرا شبه‌نظامیان حوثی در طول چند سال گذشته، نفوذ خود را در همه ابعاد جامعه توسعه داده و کنترل خود را بر نهادهای دولتی تشدید کرده‌اند، دست به ایجاد نهادهای موازی با نهادهای دولتی زده و برنامه‌های اقتصادی برای خود راه‌اندازی کرد‌ه‌اند که اقتصاد دولت را به‌شدت آسیب‌پذیر کرده است و درنتیجه، به شبه‌نظامیانی آموزش‌دیده تبدیل شده‌اند که سلاح‌های پیشرفته در دست دارند و حتی سرویس‌های اطلاعاتی ویژه‌ای برای خود تشکیل داده‌اند. از این رو، وضعیت فراهم‌شده به شبه‌نظامیان حوثی این توانایی را می‌دهد تا همبستگی خود را تقویت کنند و با استفاده از فرصت توقف جنگ، آماده حمله به طرف‌های دیگر شوند و با نقض همه توافق‌ها بار دیگر جامعه جهانی و قدرت‌های بزرگ را دربرابر یک امر انجام‌شده قرار دهند. 

از سوی دیگر، محمد الفقیه، سیاستمدار یمنی، در گفت‌وگویی که با اسکای‌نیوز عربی داشت، گفت بدون در نظر گرفتن سه واقعیت درهم‌تنیده زیر هیچ راه‌حلی برای پایان‌دادن به بحران جنگ در یمن وجود ندارد:

  • اعمال فشارهای بین‌المللی به‌منظور تضعیف نفوذ شبه‌نظامیان حوثی
  • تقویت توانایی نیروهای دولت قانونی یمن با هدف بازیابی نفوذ در صنعا و سایر مناطق تحت کنترل حوثی‌ها
  • رسیدگی به بحران فزاینده انسانی و اجتماعی که در سایه آشفتگی‌های چند سال گذشته، مردم یمن را با فقر، کمبود شدید غذا و دارو و خدمات اولیه مواجه کرده است، درحالی‌که شبه‌نظامیان حوثی دولت را در تصرف خود دارند و از همه منابع آن به نفع رژیم جمهوری اسلامی ایران و برنامه‌های توسعه‌طلبانه آن در منطقه استفاده می‌کنند.

بیشتر از جهان