یان اگلند، دبیر کل شورای پناهندگان نروژ که روز یکشنبه ۱۸ دی (۸ دسامبر)، برای گفت‌وگو با رهبران طالبان به افغانستان سفر کرد، می‌گوید فرمان‌ طالبان در مورد منع اشتغال زنان فعالیت‌های بشردوستانه در افغانستان را فلج می‌کند.

شورای پناهندگان نروژ که از سازمان‌های فعال در عرصه ارائه خدمات بشردوستانه در افغانستان است، روز دوشنبه ۵ دی و پس از صدور فرمان منع اشتغال زنان در سازمان‌های غیردولتی داخلی و خارجی، اعلام کرد که فعالیت خود در افغانستان را به صورت موقت، متوقف می‌کند. این سازمان در اطلاعیه‌ خود، تصریح کرد که تداوم فعالیت‌های بشردوستانه بدون زنان کارمند ممکن نیست و سران طالبان باید برای تسهیل در روند کمک‌رسانی به نیازمندان فرمان محدودیت اشتغال زنان را لغو کنند.

یان اگلند نخستین فردی است که از طرف یک سازمان بین‌المللی فعال در افغانستان که از تصمیم‌های اخیر طالبان متاثر شده است، برای گفت‌وگو با سران این گروه به کابل سفر می‌کند. پیش از این، مسئولان هیئت نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) هم در مورد پیامدهای منع تحصیل و اشتغال زنان با شماری از رهبران طالبان گفت‌وگو کرد بودند.

اگلند روز یکشنبه در مصاحبه با آسوشتیدپرس گفت که «اختلاف‌های داخلی و فرمان‌های افراطی» طالبان فعالیت‌های بشردوستانه در افغانستان را فلج می‌کند.

وزارت اقتصاد طالبان اوایل دی ماه با صدور فرمانی، اشتغال زنان را در سازمان‌های غیردولتی داخلی و خارجی ممنوع اعلام کرد و مدعی شد که رعایت نشدن حجاب زنان شاغل باعث شده است تا کار کردن آنان تا اطلاع بعدی ممنوع شود.

این تصمیم طالبان با واکنش‌های گسترده‌ای در داخل و خارج از افغانستان مواجه شد اما رهبران طالبان تاکنون به این واکنش‌‎ها هیچ عکس‌العملی نشان نداده‌اند.

شورای امنیت سازمان ملل، دبیر کل سازمان ملل متحد، وزرای خارجه شماری از کشورهای اروپایی، وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا و همچنین شماری از دولت‌ها در خاورمیانه و آسیای جنوبی به منع تحصیل و اشتغال زنان واکنش نشان دادند. احمد الطیب، رئیس دانشگاه الازهر، هم این تصمیم طالبان را بر خلاف دستورات شریعت و احکام اسلامی خواند و از رهبران طالبان خواست هرچه سریع‌تر این فرمان‌ها را لغو کنند.

با این حال، دبیرکل شورای پناهندگان نروژ تصمیم دارد با ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، و شماری دیگر از سران این گروه دیدار کند. هنوز مشخص نیست آیا رهبر پرده‌نشین طالبان که تاکنون هیچ سندی از زنده بودن او منتشر نشده است، یان اگلند را به حضور می‌پذیرد یا خیر. این رهبر طالبان هفته گذشته هیئتی از روحانیون را که از کشورهای مختلف خاورمیانه به افغانستان سفر کرده بودند، به حضور نپذیرفت.

شورای پناهندگان نروژ از سال ۲۰۰۳ در افغانستان فعال است و ۴۷۰ زن در بخش‌های مختلف آن کار می‌کنند. این سازمان امدادرسان در سال ۲۰۲۲، به حدود ۸۴۰ هزار نفر در شهرهای مختلف افغانستان کمک‌های بشردوستانه ارائه کرد و مسئولان آن در نظر داشتند امسال نیز به حدود ۷۰۰ هزار نفر کمک‌های فوری برسانند.

منع اشتغال زنان در افغانستان ضمن اینکه به توقف کار شورای پناهندگان نروژ منجر شد، به بسیاری از سازمان‌های داخلی و خارجی دیگر هم که به امر کمک‌رسانی مشغول‌اند، آسیب زد.

به گفته یان اگلند، بیشتر رهبران طالبان که مقیم کابل‌اند، از سازمان‌های بین‌المللی می‌خواهند به کار خود ادامه دهند اما وقتی به آنان گفته می‌شود که فعالیت بشردوستانه بدون حضور زنان ممکن نیست، متوجه می‌شوند که جمعیت زیادی در افغانستان به کمک‌های بشردوستانه وابسته‌اند.

دبیرکل شورای پناهندگان نروژ پس از ورود به کابل، با قاری دین‌محمد حنیف، وزیر اقتصاد طالبان، ملاقات کرد اما وزیر اقتصاد طالبان به او گفت که فرمان ممنوعیت کار زنان را رهبر این گروه که ساکن قندهار است، صادر کرده و به همین دلیل قرار است یان اگلند به قندهار برود تا با رهبر طالبان در این زمینه گفت‌وگو کند.

به دلیل محدودیت‌هایی که طالبان در زمینه ارتباط زنان و مردان وضع کرده‌اند، امدادگران مرد نمی‌توانند به زنان نیازمند خدمات ارائه کنند و کارمندان زن اجازه ندارند با مردان کار کنند. در شرایط کنونی، سازمان‌های امدادرسان به دلیل اینکه زنان به طور کامل از دریافت کمک‌های بشردوستانه محروم شده‌اند، فعالیت خود را متوقف کرده‌اند.

بر اساس گزارش‌ سازمان‌های امدادرسان، در سال ۲۰۲۳ حدود ۲۴.۳ میلیون نفر در افغانستان به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند. تداوم رکود اقتصادی، از دست رفتن فرصت‌های شغلی و فرار سرمایه و خشکسالی در افغانستان به اقتصاد میلیون‌ها خانواده در این کشور ضربه زده و در این وضعیت، کمک‌های بشردوستانه تنها گزینه نجات جان میلیون‌ها نفر محسوب می‌شوند؛ اما محدودیت‌های وضع‌شده از سوی طالبان روند کمک‌رسانی به بسیاری از بخش‌های افغانستان را مختل کرده است.