مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی تایید کرد که دولت ابراهیم رئیسی در اجرای طرح «هوشمندسازی عرضه نان» ناکام مانده است و محمد جلال، مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی، نیز می‌گوید رصد داده‌های کارتخوان‌های هوشمند در نانوایی‌ها نشان می‌دهد که روزانه حدود ۵۰ میلیون قرص نان لواش در نانوایی‌ها گم می‌شود.

خبرگزاری مهر یکشنبه، ۱۸ دی، در گزارشی به نقل از محمد جلال نوشت: «با معادل‌سازی حجم آرد توزیع در نانوایی‌ها و مقدار نان تولیدشده، مشخص شد که حدود پنج هزار تن آرد در این بین گم شده است.»

جلال افزود: «با محاسبه ۱۰۰ گرم آرد برای تولید یک قرص نان لواش، حدود ۵۰ میلیون نان لواش در یک روز ناپدید می‌شود.»

به گفته مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی، این مقدار نان صرف خوراک دام و طیور، مصرف واحدهای صنفی و صنعتی در حوزه گندم، و بخشی هم قاچاق می‌شود.

گفتنی است که این سخنان، شش‌ ماه بعد از اجرای طرح «آزادسازی» قیمت آرد و نان با عنوان پرطمطراق «جراحی اقتصادی» در دولت ابراهیم رئیسی، بیان می‌شود.

مرکز پژوهش‌های مجلس هم به‌تازگی با انتشار گزارشی، به بررسی ضعف‌ها و نارسایی‌های این طرح در مرحله اجرا پرداخته است و  برای حل و فصل مشکلات آن، پیشنهاد گران شدن دوباره نان را مطرح کرده است.

بازوی پژوهشی مجلس در گزارش خود نوشته است که «دولت در اجرای تغییر در شیوه پرداخت یارانه نان، برنامه شفاف و مشخصی اعلام نکرده» و «اصلاحات وعده داده ‌‌شده» را محقق نکرده است.

ایجاد زمینه برای تخلفات واحدهای نانوایی نیز از دیگر نارسایی‌های این طرح است که در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، در قالب پخته نشدن تمام سهمیه آرد روزانه، کم‌فروشی، گران‌فروشی، فروش اجباری و ثبت غیرواقعی فروش نان، جمع‌بندی و ارائه شده است.

از دیدگاه نویسندگان گزارش بازوی پژوهشی مجلس، حجم گسترده تخلفات واحدهای نانوایی، ریشه در این واقعیت دارد که «پخت نان برای نانوایان سود ندارد»، زیرا «هزینه‌های تولید افزایش یافته» است.

دولت ابراهیم رئیسی که طرح «هوشمندسازی نان» را با ادعای مقابله با «رانت و فساد و الگوی مصرف» به اجرا گذاشت، موجب شکل‌گیری موج جدیدی از گرانی‌ها و اعتراض‌ها در ایران شد.

همان‌‌گونه که پیش‌تر پیش‌بینی می‌شد، مقام‌های این دولت اینک نمی‌دانند با فساد ناشی از این رویکرد در بیش از ۷۰ هزار نانوایی و  نظارت بر عملکرد این نانوایی‌ها چه کنند و با صراحت، از شکل‌گیری فساد در این حوزه گزارش می‌دهند.

پس از حذف ارز ترجیحی، دولت اعلام کرد که می‌خواهد سیاست پرداخت مستقیم یارانه نان به مردم را اجرا کند و در پی آن، پای ۷۲ هزار نانوایی به این طرح باز شد.

در هفته‌های نخست اجرای این طرح، اعلام شد که دست‌کم هزار و ۵۰۰ شکایت از کم‌فروشی نان یارانه‌ای، به نهاد‌های مسئول ارسال شده است.

دامنه این شکایت‌ها در ماه‌های اخیر نیز افزایش چشمگیری یافته است و از گسترش فساد در بخش‌های دیگری از اقتصاد و معیشت مردم حکایت دارد که دولت در نظارت و کنترل آن ناتوان بوده است.