در یک سال و چهار ماهی که از سلطه طالبان بر افغانستان می‌گذرد، حامد کرزی رئیس‌جمهوری سابق افغانستان، در کابل و تحت سلطه طالبان زندگی کرده است. او بر خلاف دکتر عبدالله عبدالله، رئیس شورای صلح دوره جمهوریت، که او نیز در کابل زندگی می‌کند و بارها به خارج از افغانستان سفر کرده است، تا همین چند روز پیش اجازه خروج از افغانستان نداشت و طالبان سرانجام در دوم دسامبر ۲۰۲۲، به او اجازه دادند از افغانستان خارج شود.
کرزی نخست به امارات متحده عربی سفر کرد و سپس به آلمان رفت. او پس از آن در سفر به چند کشور دیگر، با تعدادی از چهره‌های سیاسی سابق افغانستان دیدار و گفت‌وگو کرد. گفته می‌شود او در جلسه مهمی با حضور ملا محمد یعقوب، سرپرست وزارت دفاع طالبان، در امارات متحده عربی هم حضور داشته و با او درباره مسائل مختلف گفت‌وگو صورت کرده است. گویا در این جلسه، اشرف غنی، آخرین رئیس‌جمهوری افغانستان، هم شرکت داشته است، هرچند منابع مختلف این دیدار را تایید نکرده‌اند.
دیدارهای حامد کرزی با چهره‌های سیاسی بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت. عده‌ای این دیدارها را در چارچوب تلاش‌های او برای ایجاد یک دولت فراگیر در افغانستان عنوان کردند؛ هرچند طالبان پیش از این تصریح کرده‌اند که در دولت آینده با حضور آنان، به هیچ وجه چهره‌های سیاسی گذشته در قدرت حضور نخواهند داشت.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با این حال به نظر می‌رسد کرزی می‌خواهد با نزدیک کردن چهره‌های مختلف به هم، بار دیگر در حیات سیاسی افغانستان نقش بازی کند. او در تازه‌ترین مصاحبه خود با روزنامه واشنگتن پست، ادعا کرد که با برگزاری یک گفت‌و‌گوی بزرگ که کرزی آن را در قالب لویه جرگه تصور می‌کند، احتمال به نتیجه رسیدن در مورد تشکیل یک دولت فراگیر زیاد خواهد بود. او می‌افزاید: «من بارها با رهبران ارشد طالبان گفت‌وگو کرده‌ام، هرچند هنوز به جایی که باید می‌رسیدیم، نرسیده‌ایم.»
با این همه، خوش‌بینی‌ها در مورد نتیجه‌دهی این گفت‌وگوها زیاد شده و طالبان نیز به این مسئله با ملایمت بیشتر نگاه می‌کنند. هرچند در واقعیت، طالبان آن‌گونه که خود کرزی تصور می‌کند، به او اعتماد ندارند. عبدالحق عماد، از چهره‌های طالبان در وزارت اطلاعات و فرهنگ، می‌گوید: «کرزی نخستین کسی بود که با نیروهای آمریکایی برای اشغال افغانستان همکاری کرد. او اشغال افغانستان به دست آمریکا را رهبری می‌کرد. پس چگونه می‌توان به او اعتماد کرد؟»
کرزی را مسبب فساد گسترده ۲۰ سال جمهوریت هم می‌دانند. او حتی یک بار در مصاحبه‌ای گفته بود که اگر فساد مالی هم می‌کنید، مشکلی ندارد اما پول‌های حاصل از این فساد را در افغانستان سرمایه‌گذاری کنید.
جعفر مهدوی که در دوره جمهوریت نماینده مجلس بود و حالا در کابل زندگی می‌کند، می‌گوید کسانی که در دولت‌های جمهوریت کار می‌کردند، هیچ تعلق‌خاطری به مردم افغانستان نداشتند و فقط آمده بودند پول جمع کنند و به خارج بفرستند. حامد کرزی چنین آدم‌های را رهبری می‌کرد و مسبب مرگ جمهوریت شد.
حامد کرزی خود نیز تلویحا این اتهام‌ها را می‌پذیرد. او می‌گوید: «من مسئولیت فساد و رشوه‌خواری در دوره خود را بر عهده می‌گیرم. ولی قراردادهای بزرگ، پروژه‌هایی که ده‌ها میلیون دلار ارزش داشتند با آمریکا بود و مسبب اصلی سرنوشت امروز افغانستان آمریکا است. در کل هم ایالات متحده و هم افغانستان، ما هر دو مسئولیم. من با ایالات متحده در مورد مسائل اختلاف‌نظر و دعواهای زیادی داشته‌ام، اما قرار نیست تمام تقصیرها را به گردن ایالات متحده بیندازم. ما افغان‌ها نیز از بسیاری جهات مسئولیم.»
حامد کرزی بر علاوه دیدارهای یادشده در اولین سفرش به خارج از افغانستان پس از روی کار آمدن طالبان، در داخل افغانستان نیز با سیاسیون دیدارهای منظمی دارد. او می‌گوید حتی تعدادی از فرماندهان ارشد طالبان هم به دیدارش می‌آیند. اما وقتی در مورد رهبری او در دولت آینده افغانستان صحبت می‌شود، می‌گوید: «برای من دیگر بس است.»
او در جواب پرسش خبرنگار واشنگتن‌پست که پرسید دوست دارید دوباره رئیس‌جمهوری شوید، گفت: «من ۱۴ سال در افغانستان حکومت کردم. این کشور را به سراسر جهان شناساندم. من دوره خود را تمام کردم و حالا می‌خواهم فقط کمک کنم.»
با این حال تلاش‌های سیاسی حامد کرزی نشان می‌دهد که او قصد ندارد از چرخه سیاست افغانستان دور بماند و شاید نخواهد رئیس‌جمهوری شود اما دوست دارد در گردونه سیاست افغانستان به عنوان عنصری تاثیرگذار باقی بماند.
کرزی گاهی از طالبان هم انتقاد می‌کند اما این انتقادها ملایم‌اند. زمانی که طالبان به دختران بالاتر کلاس ششم اجازه تحصیل ندادند، کرزی در توییتی، خواهان سرپیچی مردم از این فرمان شد اما وقتی طالبان جنگجویان خود را به در خانه‌اش فرستادند، سریع کوتاه آمد و این توییت را حاصل یک سوءتفاهم دانست و پاک کرد.
او مخالفت خود با محرومیت دختران از رفتن به دانشگاه و منع حضور زنان در موسسات کمک‌رسانی خصوصی را هم تلویحا بیان کرد. کرزی می‌گوید که طالبان باید منافع کشورهای جهان در افغانستان را در نظر بگیرند و جامعه جهانی نیز باید طالبان را به رسمیت بشناسند.
کرزی با سیاست‌های جو بایدن در قبال افغانستان به‌خصوص بلوکه کردن هفت میلیارد دارایی افغانستان مخالف است و بارها خواهان آزادسازی ذخایر ارزی افغانستان شده است.
با این حال این چهره سیاسی تاریخ‌گذشته خوب می‌داند که دیگر همراهی و اعتماد مردم را با خود ندارد و احتمالا به همین دلیل ترجیح می‌دهد بیشتر پشت‌پرده بیشتر کار کند، تا روی صحنه.
