همراه داشتن اقلام حمایتی برای معترضان کشورهای دیگر در جام جهانی قطر چه زمانی ممکن است و چه زمانی قابل قبول نیست؟ به نظر می‌رسد که پاسخ این سوال تا حد زیادی به محتوای سیاسی اعتراض بستگی دارد و این مسئله‌ای است که انتقاد طرفداران از فیفا را به دلیل استانداردهای دوگانه قطر، برانگیخته است.

اولین جام جهانی فوتبال در خاورمیانه درحالی برگزار می‌شود که در پس‌زمینه آن، اعتراضات ضدحکومتی در ایران و افزایش خشونت میان اسرائیل و فلسطین، در جریان است.

خبرگزاری رویترز در گزارشی در همین زمینه نوشت که در قطر، همدردی‌ طرفداران با  فلسطین مجاز است و مردم حتی تی‌شرت‌های «فلسطین را آزاد کنید» را قبل از بازی آرژانتین با لهستان پخش می‌کردند، اما از طرف دیگر، نیروهای امنیتی قطر هوادارانی را که به دنبال حمایت از معترضان در ایران و خواستار پایان دادن به حکومت روحانیون در این کشور بودند، سرکوب کردند.

این تناقض این هفته در خارج از ورزشگاه الثومه آشکارتر شد. روز پنجشنبه، ۱۰ آذر، نیروهای امنیتی اجازه دادند صدها هوادار با پرچم‌ها، کلاه‌ها و روسری‌هایی در حمایت از فلسطین در بازی مراکش و کانادا، وارد ورزشگاه شوند.

سازمان حقوق بشر فیفا با ارسال ایمیلی به هوادارانی که از برخورد در حین بازی‌های ایران در جام جهانی شکایت داشتند، توضیح داد که شعار «زن، زندگی، آزادی» یا نام و تصویر مهسا امینی در ورزشگاه‌ها مجاز است.

سازمان دهندگان جام جهانی قطر درباره علت برخورد با هوادارانی که از اعتراضات ایران حمایت می‌کردند، گفتند که «نیروهای امنیتی برای کاهش تنش و بازگرداندن آرامش وارد عمل شدند.»

یک مشکل واقعی

در حالی که هواداران فوتبال استاندارد دوگانه را در جام‌ جهانی قطر می‌بینند، تحلیلگران می‌گویند این رویکرد، اولویت‌های سیاسی قطر را منعکس می کند؛ کشوری مسلمان ومحافظه کار با دولتی استبدادی که مدت‌ها است روی طناب دیپلماسی، بندبازی می‌کند.

قطر در حالی که میزبان بزرگ‌ترین پایگاه نظامی ایالات متحده در منطقه است، روابط خوبی با جمهوری اسلامی ایران دارد و در حالی که پیش‌تر روابط تجاری با اسرائیل داشت و حالا به اسرائیلی‌ها برای اولین بار اجازه داده است که با پرواز مستقیم برای تماشای جام جهانی به دوحه بیایند، میزبانی گروه اسلامگرای فلسطینی حماس‌ را بر عهده دارد.

رونان اوین، مدیر اجرایی حامیان فوتبال اروپا، گفت: «برای هواداران، اجرای متناقض قوانین مشکلی مهم است. آنچه در قطر می‌بینیم این است که فیفا کنترل مسابقات خود را از دست داده است.»

او گفت که در مورد شعارهای حمایتی از ایران ناهماهنگی‌های زیادی میان فیفا و قطر وجود داشته و هواداران حامی معترضان ایران در برخی از بازی‌ها توانستند تی‌شرت‌های حمایتی خود را بپوشند، اما به دلیل پوشیدن آنها در بازی‌ها ایران دچار مشکل شده‌اند.

او گفت که موضوع حمایت از حقوق دگرباشان جنسی، هم با این مشکل روبرو است؛ در حالی که همراه داشتن پرچم‌های رنگین کمانی روی کاغذ مجاز است، اما واقعیت بسیار متفاوت است.

آیین‌نامه رفتاری ورزشگاه‌های میزبان جام جهانی، بنرها، پرچم‌ها، آگهی‌ها، پوشاک و سایر لوازمی را که «ماهیت سیاسی، توهین‌آمیز و/یا تبعیض‌آمیز» دارند، ممنوع کرده است.

سخنگوی فیفا گفت: «ما از برخی اتفاقات و ممانعت قطری‌ها از اقلام حمایتی از معترضان ایرانی و دگرباشان جنسی آگاهیم و به همکاری نزدیک با قطر برای اطمینان از اجرای کامل مقررات ادامه می‌دهیم.»

سعید کمالی‌نیا، شهروند ایرانی-آمریکایی گفت که در شش بازی تی‌شرتی به تن داشت که روی آن «زن، زندگی، آزادی» نوشته شده بود، اما در راه ورود به ورزشگاه‌ دو مسابقه اول ایران در جام‌جهانی آن را پنهان کرد و از ترس سرکوب، تصمیم گرفت آن را در بازی ایالات متحده نپوشد.

در مقابل، نمادهای حمایت از فلسطینی‌ها به طور گسترده دیده می‌شود. سعید خلیل، هوادار فلسطینی گفت: «مردم قطر و همه حاضران در اینجا از ما استقبال و با شعار «فلسطین، فلسطین» حمایت کردند.»

مریم الحجری، یکی از اعضای قطری «جوانان قطر علیه عادی‌سازی»، یک گروه سرشناس مخالف عادی‌سازی اعراب با اسرائیل، گفت که حمایت طرفداران فوتبال از فلسطین نشان می‌دهد که «فلسطین همچنان آرمان اصلی جهان عرب است.»

کشورهای عربی از جمله امارات متحده عربی و مراکش روابط خود را با اسرائیل در سال ۲۰۲۰ عادی کردند.

مهران کامروا، استاد حکمرانی در دانشگاه جورج تاون قطر گفت که برای قطر، اجازه نمایش حمایت از فلسطینی‌ها بخشی از یک «استراتژی پوششی»، است.

قطر به مردم اجازه داد تا خشم خود را تخلیه کنند و حمایت خود را به صورت نمادین از فلسطین نشان دهند، در حالی که دولت در حال فراهم کردن زمینه بهبود روابط با اسرائیل با وجود عادی‌سازی نشدن کامل روابط با آنها است.