مرکز تجاری ترمذ که با نام رسمی «انتر مکس» شناخته می‌شود، روز دوشنبه ۱۶ آبان، در شهر ترمذ، مرکز استان سرخان دریا در ازبکستان، گشایش یافت. این مرکز تجاری در چند قدمی مرز مشترک ازبکستان با شهرک بندری حیرتان در استان بلخ افغانستان قرار دارد و براساس اعلامیه دولت ازبکستان، شهروندان افغانستان می‌توانند بدون روادید (ویزا) وارد خاک ازبکستان شوند و به مدت ۱۰ روز در منطقه تجاری این بازار اقامت داشته باشند.
براساس خبرنامه دفتر استاندار سرخان دریا، این مرکز تجاری ۲۶۰ هزار متر مربع مساحت دارد و دارای ۴ هزار مغازه، مراکز تولید، مراکز صادرات و واردات، مرکز پزشکی بین‌المللی، هتل، خوابگاه، رستوران و فروشگاه‌های مختلف است.
دولت ازبکستان برای بازرگانانی که در این مرکز سرمایه‌گذاری می‌کنند، تدابیر ویژه‌ای برای سهولت و بخشودگی مالیاتی و گمرکی در نظر گرفته و همچنین یک منطقه تفریحی برای بازدیدکنندگان ساخته است. این مرکز در چند قدمی پل ارتباطی میان افغانستان و ازبکستان که به «پل دوستی» مشهور است قرار دارد. شهروندان افغانستان می‌توانند با هدف خرید، تجارت و بازدید از این مرکز وارد خاک ازبکستان شوند، اما حق ورود به شهر ترمذ و بقیه شهرهای ازبکستان را ندارند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در سال‌های اخیر و پس از گسترش جنگ و ناامنی در افغانستان، بخش عمده بازرگانان و سرمایه‌داران در استان‌های شمال افغانستان، سرمایه‌هایشان را به ازبکستان منتقل کردند. هم اکنون، ده‌ها بازرگان افغان در شهرهای مختلف ازبکستان شرکت‌های تولیدی دارند و فعالیتشان را در افغانستان متوقف کرده‌اند. به‌دلیل تدابیر ویژه‌ای که برای سهولت و بخشودگی مالیاتی برای سرمایه‌گذاران خارجی در ازبکستان در نظر گرفته شده است، بسیاری از سرمایه‌داران افغان، برای فرار از ناامنی و بحران اقتصادی در افغانستان، در شهرهای مختلف ازبکستان به خرید خانه، زمین‌های کشاورزی و تاسیس شرکت‌های تولیدی پرداختند. در سال ۲۰۱۶ و پس از مرگ اسلام کریموف، رئیس‌جمهوری دیکتاتور ازبکستان، شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهوری جدید این کشور، سیاست‌های جدید اقتصادی را برنامه‌ریزی کرد و درهای ازبکستان را به روی سرمایه‌گذاران خارجی گشود.
اتاق تجارت و صنایع افغانستان، در ماه مه سال جاری اعلام کرد که در یک سال گذشته، ۱۸۰۰ تن از بازرگانان افغان، سرمایه‌هایشان را از افغانستان به ازبکستان و ترکیه منتقل کرده‌اند. ازبکستان، ترکیه، امارات متحده عربی، ایران، قزاقستان، از اهداف عمده مهاجرت بازرگانان افغانستان است.
به نظر می‌رسد ازبکستان با تاسیس مرکز بزرگ تجاری در مرز با افغانستان و با اعلام مزایای همچون بازدید بدون روادید، در صدد جذب سرمایه از افغانستان است. فعلا بسیاری از شهروندان افغان، به‌دلیل محدودیت در صدور روادید برای ازبکستان، برای معالجه و تجارت به پاکستان می‌روند، اما تاسیس این مرکز، گزینه آسان‌تر و ارزان‌تری برای بسیاری از شهروندان افغانستان و به‌ویژه برای ساکنان استان‌های شمال این کشور است.
با سلطه طالبان بر افغانستان و افزایش مالیات و اخاذی از بازرگانان، صدها شرکت کوچک و بزرگ در شهرهای مختلف افغانستان بسته شدند و بازرگانان از هراس افتادن به دام آدم‌ربایی و اقدام‌های انتقام‌جویانه طالبان، به کشورهای مختلف جهان پناه بردند.
خانه‌ها، خودروها و زمین‌های بسیاری از بازرگانان و مقام‌های دولت پیشین افغانستان در تصرف فرماندهان طالبان‌اند. برخی از این افراد که به دعوت طالبان به افغانستان برگشتند و با این گروه بیعت کردند دوباره خانه و وسایل خود را تحویل گرفتند، اما خانه‌های آن‌هایی که به درخواست‌های طالبان پاسخ نداده‌اند، همچنان در تصرف این گروه است.
